Βαγγέλης Γαβριηλίδης
Μια μέρα βρίσκουμε ας πούμε μια μηχανή του χρόνου, μπουκάρουμε μέσα και μεταφερόμαστε 100 χρόνια πριν, στην Ελλάδα . Κάνουμε μια περιήγηση στην Αθήνα προσπαθώντας να καταλάβουμε ποια είναι η θέση της γυναίκας σ΄αυτή τη χρονική στιγμή. Μετά ξαναμπαίνουμε στη μηχανή μας και γυρνάμε στο σήμερα.
H καταπίεση της γυναίκας καλά κρατεί
Σημαντικές αλλαγές φαίνεται πως έχουν συμβεί. Σήμερα δεν βλέπουμε τη γυναίκα να ασκεί αποκλειστικά τις ασχολίες που είχε παλιά( αγρότισσα στα χωράφια ή εργάτρια στα εργοστάσια κτλ),αντίθετα συναντάμε πλέον πολλές γυναίκες ακόμη και σε θέση διευθύντριας μιας επιχείρησης. Ακόμη κι αν δεν εργάζεται, δεν είναι σε καμιά περίπτωση κλεισμένη στην κουζίνα της, έχει έντονη κοινωνική ζωή και πολλές υποχρεώσεις. Τότε δεν ψήφιζε καν, τώρα μπορεί να γίνει και πρωθυπουργός. Από το προξενιό ,την παρθενία μέχρι το γάμο , και τα μακριά φουστάνια ,σήμερα στη μίνι φούστα και την πλούσια σεξουαλική ζωή.
Έχει όμως πραγματικά απελευθερωθεί ; Σίγουρα οι αλλαγές της καπιταλιστικής παραγωγής μεταπολεμικά , σε συνδυασμό με τις ισχυρές πιέσεις του φεμινιστικού κινήματος της δεκαετίας του 60 και του 70 ,επέφεραν σημαντικές βελτιώσεις στη θέση της γυναίκας στον λεγόμενο δυτικό κόσμο. Επειδή όμως η ίδια η καταπίεση της γυναίκας είναι παιδί των ταξικών κοινωνιών και δεν μπορεί να πεθάνει όσο αυτές ζουν, άντεξε και προσαρμόστηκε. Αυτό που δόθηκε με το ένα χέρι, πάρθηκε με το άλλο. Από αντικείμενο που κυρίως μαγειρεύει, δουλεύει σαν σκλάβος , εκπληρώνει τις σεξουαλικές ανάγκες του άντρα και μεγαλώνει τα παιδιά και , δευτερευόντως στολίζει τον άντρα της με την ομορφιά της, ο ρόλος της αντιστράφηκε. Σήμερα κυρίαρχα έχει μετατραπεί σε αντικείμενο ομορφιάς, σε αντικείμενο που ως σκοπό της πρέπει να έχει κυρίως να είναι σεξουαλική και «ωραία γκόμενα»(πάλι ως στολίδι του άντρα) ενώ , δευτερευόντως, σκληρά εργαζόμενη και νοικοκυρά.
Οι κατακτήσεις σίγουρα είναι σημαντικές και προσφέρουν βοήθεια στη γυναίκα να επιλέξει έναν άλλο δρόμο ,όμως έχουν ως αρνητική συνέπεια την ψευδαίσθηση πως η καταπίεση τελείωσε. Αν ο αφροαμερικανός βλέπει πως πρωθυπουργός είναι ο Ομπάμα, είναι ευκολότερο να ξεχάσει πως ακόμα είναι καταπιεσμένος από το ρατσισμό και πως ο δολοφόνος του Μαικλ Μπράουν αθωώθηκε.
Kαταπίεση και βία
Εφόσον η καταπίεση παραμένει, μαζί της είναι λογικό να παραμένει και η βία. Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά : 1 στις 3 γυναίκες έχει δεχθεί βία από το σύντροφό της και 1 στις 5 απόπειρα βιασμού ή βιασμό. Πώς όμως η νέα καταπίεση βοηθά τη βία να γεννηθεί και να ξεσπάσει ;
Το χτύπημα της τηλεόρασης
Αν η τηλεόραση δεν λειτουργούσε σε ώρα που παιζόταν ένα κρίσιμο ματς ή μια αγαπημένη σειρά, μπορεί να τη χτυπούσαμε με απελπισία ή να της πετούσαμε το τηλεκοντρόλ. Αν λοιπόν η κυρίαρχη αντίληψη για τη γυναίκα είναι πως είναι μια Μπάρμπι ,ένα αντικείμενο εν τέλει , όταν αυτό δεν ευχαριστεί τον άντρα για οποιοδήποτε λόγο , γιατί αυτός να μην την χτυπήσει ; Είναι ένα αντικείμενο που και του ανήκει (οπότε, αν πάει με άλλον δικαιούται να την τιμωρήσει) και ταυτόχρονα είναι πιο αδύναμο και έτσι οφείλει να αποδέχεται το ρόλο του κατώτερου (με αντάλλαγμα την προστασία από τον άντρα-μάγκα).
Το σύνδρομο του λοχία
Ο στρατηγός κατσαδιάζει άγρια το λοχία για μια απροσεξία, εκείνος υπομένει δουλικά τη βροχή κατηγοριών και έπειτα ξεσπά στους καημένους φαντάρους. Η σχέση διευθυντή- διευθυνόμενου που είναι δομική στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, δημιουργεί μια μεγάλη πίεση στον διευθυνόμενο άντρα-εργαζόμενο ο οποίος , πιέζεται ,μειώνεται και ξεφτιλίζεται από τον διευθυντή-αφεντικό. Η οργή που του γεννιέται συσσωρεύεται και συχνά αντί να ξεσπάσει προς τα πάνω , στον πραγματικό καταπιεστή, ξεσπά προς τα κάτω , προς αυτόν που θεωρεί κατώτερο. Πολύ συχνά αυτός, είναι η γυναίκα.
Χαλίφης στη θέση του χαλίφη
«Του έβαλε τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι , τον έχει του χεριού της» κτλ. Λαικές φράσεις που δυστυχώς μαρτυρούν ένα όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο μα υπαρκτό φαινόμενο. Η γυναίκα που συνολικά είναι το καταπιεζόμενο φύλο να βρίσκει σε ορισμένες συνθήκες ( πχ. ένας άντρας με χαρακτήρα τέτοιο που να είναι εύκολο να θυματοποιηθεί ή την ιδιαίτερα μεγάλη ομορφιά της που να την καθιστά πολυπόθητο αντικείμενο για το οποίο πρέπει να γίνουν θυσίες )την ευκαιρία να κυριαρχήσει αυτή πάνω στον άντρα. Εχοντας ως κινητήρια δύναμη έναν << μισοαντρισμό>> που εκφράζεται λαικά με τη φράση «όλοι οι άντρες είναι μ…..κες» αυτή η πρακτική έρχεται να λειτουργήσει νομιμοποιητικά πολλές φορές στην εμετική πράξη της βίας κατά των γυναικών «την έδειρε γιατί του είχε βγάλει την ψυχή» και σαν επιχείρημα πως η καταπίεση της γυναίκας δεν υπάρχει πλέον ή ακόμα πως το αντρικό φύλο πλέον καταπιέζεται.
Η γυναίκα ως πειρασμός
Ενώ η κυρίαρχη αντίληψη είναι πως έχει επικρατήσει μια <<υπέρμετρη>> σεξουαλική απελευθέρωση στο δυτικό κόσμο, αυτό που συμβαίνει είναι διαφορετικό. Η πραγματική μάχη ενάντια στη σεξουαλική καταπίεση τη δεκαετία του 60-70 , όπως και η μάχη για απελευθέρωση της γυναίκας αν και πέτυχε σε κάποια ζητήματα( δικαίωμα έκτρωσης, κοινωνική νομιμοποίηση του προγαμιαίου σεξ κτλ) μπόρεσε και ενσωματώθηκε από τον καπιταλισμό. Το σεξ εμπορευματοποιήθηκε και η απελευθέρωση ταυτίστηκε σε μεγάλο βαθμό με την «κουλτούρα του ξέκωλου» όπως λέει και η Αriel Levy , τη βιομηχανία πορνό και το One night stand. Η ουσιαστική απόλαυση του σεξ που σημαίνει την αμοιβαία αντιμετώπιση των ερωτικών συντρόφων όχι ως αντικείμενα χρήσης αλλά ως ζωντανά όντα σε μια στιγμή που η σωματική έλξη δένει με την πνευματική, δεν έχει εκπληρωθεί .
Ένα πολύ ισχυρό στοιχείο σε αυτό είναι πως ο σεξουαλικός πουριτανισμός υπόγεια ζει και βασιλεύει . Ο αυνανισμός ακόμα θεωρείται ταμπού τόσο για τις γυναίκες όσο και , σε σημαντικό βαθμό, και για τους άντρες (π.χ ακόμα επιβιώνουν θρησκευτικές απειλές ότι προκαλεί σπυριά κτλ ). Το γυμνό σώμα εξίσου (π.χ πολλά παιδία ντρέπονται να τα δει στο μπάνιο γυμνά ο γονιός τους) . Το ίδιο συμβαίνει και για το σεξ όπου ακόμα συζητιέται αμήχανα πολλές φορές (ιδιαίτερα μεταξύ γονιού και παιδιού) . Σε αυτό το έδαφος , η θρησκευτική πουριτανική αντίληψη της γυναίκας-πειρασμού για τον άντρα επιβιώνει ακόμα και έρχεται να λειτουργήσει ως άθλια δικαιολογία βίαιων συμπεριφορών (πχ. τη βίασε επειδή ήταν ντυμένη προκλητικά ,οπότε τον κόλασε).
Η γκρι απόχρωση της καταπίεσης.
Λένε πως ,όσο πιο πετυχημένο και ισχυρό είναι ένα σύστημα εκμετάλλευσης , τόσο λιγότερη βία χρησιμοποιεί. Όταν όμως φτάνει στο σημείο να ζητούν τα ίδια τα θύματά του να τους ασκηθεί βία και μάλιστα αυτό να το θεωρούν απελευθερωτικό , το πράγμα έχει φτάσει σε…άλλα επίπεδα. Το παγκόσμοbest seller που κυριολεκτικά έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ , έρχεται να αποδείξει μια πικρή αλήθεια. Η νεαρή φοιτήτρια που γνωρίζει τον υπερμεγιστάνα –κούκλο και υπογράφει μαζί του συμβόλαιο, γίνεται νέο σύμβολο. Σύμβολο ότι είναι ωραίο να υπογράφεις ένα συμβόλαιο το οποίο σε καθιστά «υποτακτική» και τον άντρα «κυρίαρχο», ότι είναι ωραίο να σε δέρνουν και βρίζουν στο σεξ ,ότι είναι ωραίο να είσαι το θύμα. Το «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» συμβολίζει τη μεγαλύτερη απειλή για τη γυναικεία απελευθέρωση. Όχι απλά την αποδοχή μα και την επιδίωξη της βίας . Αν στο δρόμο δείτε να δέρνει ένας άντρας έναν άλλο,αν αυτός που δέρνεται δεν αντιδρά, ίσως νομίσουμε πως αυτός φταίει. Αν πάλι φωνάζει «δείρε με κι άλλο ,πιο δυνατά», τότε , μάλλον κανείς δεν θα τον βοηθήσει. Η απόσταση από το θεμιτό ξύλο στο κρεβάτι στο μη θεμιτό στον δρόμο δεν είναι μεγάλη...
Η γυναικεία απελευθέρωση και η εξάλειψη της βίας ενάντια στη γυναίκα πρέπει να αποτελεί κεντρική επιδίωξη για την αριστερά και όχι απλά μια απασχόληση μικρών ομάδων συντροφισσών . Παραφράζοντας μια φράση του Μάρξ για τους Αφρικανούς εργάτες «οι αρσενικοί εργάτες δεν θα απελευθερωθούν ,όσο οι θηλυκοί μένουν σκλαβωμένοι». - See more at: http://rproject.gr/article/5-apohroseis-tis-katapiesis-kai-vias-pros-tis-gynaikes#sthash.KMuIYGWr.dpuf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου