Στην Αιθιοπία, ένα εκπαιδευτικό και υγειονομικό πρόγραμμα της Π.Τ. το 2011 συνδυάστηκε με μια εκστρατεία μαζικού εκτοπισμού πολιτών, ενώ οι μονάδες που ήταν υπεύθυνες για τις εκκενώσεις οικισμών άνοιξαν πυρ κατά χωρικών
που διαμαρτύρονταν | TONY KARUMBA/ GROUNDTRUTH
που διαμαρτύρονταν | TONY KARUMBA/ GROUNDTRUTH
Χριστίνα Πάντζου
Η Γκλάντις Τσεπκεμόι ίσα που πρόλαβε να πάρει τον ενός έτους γιο της, λίγες κονσέρβες και κουβέρτες προτού οι rangers της Δασικής Υπηρεσίας της Κένυας βάλουν φωτιά στο σπίτι της.
Το κεχρί τους, πέντε σακιά καλαμπόκι και τέσσερις κυψέλες έγιναν στάχτη και η οικογένεια τώρα τρέφεται μόνο με πατάτες και γάλα. «Συχνά τα βράδια πέφτουμε για ύπνο χωρίς να έχουμε φάει τίποτα όλη μέρα και τα παιδιά κλαίνε γιατί πεινάνε».
Σαν κι αυτούς, χιλιάδες ιθαγενείς Σένγκουερ της Κένυας εκτοπίστηκαν βίαια από τις εστίες τους από τότε που εφαρμόστηκε πρόγραμμα δασοπροστασίας στα όρη Τσερνγκάνι, χρηματοδοτούμενο με 68,5 εκατ. δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα, με στόχο -θεωρητικά- να συνδράμει τις αρχές «στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κοινοτήτων και στη συν-διαχείριση των υδάτων και των δασών». Αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε για να τους διώξει από τα πατρογονικά τους εδάφη.
Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπόσχεται ανάπτυξη και καταπολέμηση της φτώχειας με τα προγράμματά της, αλλά την τελευταία δεκαετία αυτά έχουν αφήσει πίσω τους μιζέρια σε όλο τον πλανήτη.
Video of Evicted and Abandoned: Investigating World Bank resettlement failures
Εκτενής έρευνα του ICIJ (Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητικής Δημοσιογραφίας), σε συνεργασία με τον ιστότοπο GroundTruth Project, τη Huffington Post και την El Pais, αποκάλυψε πως από το 2004 το 20%-30% των προγραμμάτων της οδήγησε σε εκτοπισμούς αναγκάζοντας 3,4 εκατ. ανθρώπους να εγκαταλείψουν σπίτια, εδάφη, καλλιέργειες και κοπάδια, συχνά χωρίς αποζημίωση ή με μετεγκατάστασή τους σε άγονα και ακατάλληλα εδάφη χωρίς υποδομές ή κοινωνικές υπηρεσίες.
Μέσα από τα δεκάδες ρεπορτάζ 50 δημοσιογράφων από 21 χώρες, η έρευνα που επί ένα χρόνο διεξήγαγε το ICIJ τεκμηριώνει την αποτυχία (και απροθυμία) της Π.Τ. να προστατεύσει τις κοινότητες των ιθαγενών, κατοίκους δασικών περιοχών, φτωχούς αγρότες και ψαράδες, πολίτες παραγκουπόλεων και άλλες ευάλωτες ομάδες που εκτέθηκαν στον εκφοβισμό, τις απειλές και τη βία και οδηγήθηκαν στην ανέχεια.
Ξημερώματα τον Φεβρουάριο του 2013, χωρίς καμιά προειδοποίηση, 100 αστυνομικοί επέδραμαν στην παραγκούπολη Ιστ Μπάντια του Λάγος (Νιγηρία) χτυπώντας τα κλομπ στους τσίγκινους τοίχους και φωνάζοντας «Αν εκτιμάτε τη ζωή σας, φύγετε», ενώ οι μπουλντόζες ισοπέδωσαν τον οικισμό ώστε η κυβέρνηση να «αξιοποιήσει την αστική έκταση» με κονδύλια της Π.Τ. Κανένας δεν αποζημιώθηκε.
Στη Βραζιλία, οικογένειες που εκδιώχθηκαν από τα εδάφη τους δίπλα στον ποταμό Μουνταού για να χτιστεί φράγμα χρηματοδοτούμενο από την Π.Τ. μεταφέρθηκαν σε οικισμό που στερείται πόσιμου νερού και αναγκάζονται να διαθέτουν έως και το ένα τρίτο του εισοδήματός τους για να το αγοράζουν.
Τέσσερα χρόνια μετά την επένδυση, ακόμη περιμένουν να τηρηθεί η υπόσχεση για έναν αγωγό που θα φέρνει το νερό από το νέο φράγμα, το οποίο ήδη φτάνει άφθονο στις γύρω αστικές περιοχές, και στον οικισμό τους.
Στην Αιθιοπία, ένα εκπαιδευτικό και υγειονομικό πρόγραμμα της Π.Τ. το 2011 συνδυάστηκε με μια εκστρατεία μαζικού εκτοπισμού πολιτών, ενώ οι μονάδες που ήταν υπεύθυνες για τις εκκενώσεις οικισμών άνοιξαν πυρ κατά χωρικών που διαμαρτύρονταν σκοτώνοντας τουλάχιστον εφτά ανθρώπους.
Στις βορειοδυτικές ακτές της Ινδίας, τα μέλη κοινότητας ψαράδων είδαν το εισόδημά τους να εκμηδενίζεται, καθώς το ζεστό νερό που αναβλύζει από κοντινό σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού από άνθρακα -επένδυση του κολοσσού Tata Power με δανειοδότηση 450 εκατ. δολαρίων από την ιδιωτική θυγατρική της Π.Τ., IFC-, έχει μειώσει δραματικά τον αριθμό των ψαριών και γαρίδων τού άλλοτε πλούσιου Κόλπου του Κουτς, υπονομεύοντας τη δυνατότατη επιβίωσής τους.
Στον παράκτιο αλβανικό οικισμό Γιάλε, η αστυνομία εμφανίστηκε χαράματα, έβγαλε τους ανθρώπους με τις πιτζάμες από τα κρεβάτια τους και τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να υλοποιηθεί πρόγραμμα καθαρισμού των ακτών που δανειοδοτήθηκε με 17,5 εκατ. δολάρια από την Π.Τ. το 2007.
Το πρόγραμμα, που διαχειρίστηκε ο γιος τού τότε πρωθυπουργού Μπερίσα, αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση για να προωθήσει πολυτελές τουριστικό θέρετρο.
Οκτώ χρόνια μετά, οι κάτοικοι δεν έχουν ακόμη λάβει κάποια αποζημίωση για τη χαμένη τους περιουσία.
Υποτίθεται ότι τέτοιες πρακτικές δεν θα έπρεπε να υπάρχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Π.Τ., οι κανονισμοί της οποίας ορίζουν πως όσοι εκτοπίζονται στο όνομα αναπτυξιακών σχεδίων πρέπει να μετεγκατασταθούν σε αξιοπρεπείς τόπους και να τους επιστραφούν ή να προσφερθούν μέσα επιβίωσης.
Αυτά στα χαρτιά, όπως καταδεικνύει η έρευνα του ICIJ. Γιατί στην πράξη η Π.Τ. χρηματοδότησε σχέδια χωρίς σχετικές προβλέψεις, δεν επέβλεψε την εκτέλεσή τους ούτε έλεγξε τι τελικά απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι.
Και συχνά συνέχισε να συνεργάζεται με κυβερνήσεις που καταπατούν βάναυσα τα δικαιώματα των πολιτών και κατέφευγαν στον εκφοβισμό, την κακοποίηση, τη σύλληψη, ακόμη και τους φόνους όσων αρνούνταν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
«Ηταν συχνό φαινόμενο οι κυβερνήσεις να μην έχουν καμιά πρόθεση να τηρήσουν τους κανόνες και οι διαχειριστές της Π.Τ. καμιά πρόθεση να εξασφαλίσουν ότι αυτοί θα τηρηθούν» λέει ο Νάβιν Ράι, πρώην αξιωματούχος της Τράπεζας στον τομέα προστασίας των ιθαγενών το διάστημα 2000-2012.
Διάτρητοι κανόνες
Η έρευνα του ICIJ με τίτλο «Εκτοπισμένοι και Εγκαταλελειμμένοι»
ICIJ
Το διάστημα 2004-2013 η Π.Τ. και η ιδιωτική πιστωτική θυγατρική της IFC (Διεθνής Εταιρεία Χρηματοδοτήσεων), ενέκριναν δάνεια 455 δισ. δολαρίων για 7.200 προγράμματα σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Σε αυτή την περίοδο, οι πληγέντες από την εφαρμογή 1.000 εξ αυτών των προγραμμάτων έχουν στείλει στα εποπτικά όργανα της Π.Τ. και της IFC πληθώρα καταγγελιών για παραβίαση των πολιτικών μετεγκατάστασης που έχουν θεσπίσει οι δύο οργανισμοί.
Η έκθεση των εποπτών της το 2012 έδειξε ότι το 40% των προγραμμάτων σε εξέλιξη θα επέφερε εκτοπισμό πολιτών, ποσοστό διπλάσιο από εκείνο των προγραμμάτων που είχαν ήδη ολοκληρωθεί.
Από το 2004 έχουν υπάρξει τουλάχιστον δώδεκα μεγα-επενδύσεις, καθεμία από τις οποίες εκτόπισε ή ζημίωσε οικονομικά περισσότερους από 50.000 πολίτες.
Σε περισσότερα από τα μισά προγράμματα που αναλύθηκαν, ο οργανισμός δεν γνώριζε αν υπήρξε η απαραίτητη μέριμνα για ιθαγενείς και τοπικές κοινότητες. Ενώ στην αντίστοιχη έκθεση του 2014 σημειώνεται ότι στο 60% των περιπτώσεων που ερευνήθηκαν, δεν υπήρχε καταγραφή του τι απέγιναν οι εκτοπισμένοι.
Απαντώντας στα πορίσματα της έρευνας του ICIJ, ο πρόεδρος της Π.Τ., Τζιμ Γιονγκ Κιμ, αναγνώρισε τα κενά δηλώνοντας «συγκλονισμένος» και ανακοίνωσε σχέδιο δράσης για μεγαλύτερη ανεξαρτησία των υπηρεσιών προστασίας των πολιτών και αύξηση κατά 15% των πόρων που προορίζονται για την εφαρμογή αυτής της μέριμνας.
Ωστόσο, στελέχη, νυν και πρώην, του οργανισμού δήλωναν στην El Pais πως οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο τους κανόνες προστασίας των πολιτών, προσφέροντας, ανάμεσα στα άλλα, στους δανειολήπτες της τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν αυτοί το έργο της εποπτείας ή να επιβάλλουν δικές τους κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές, ακόμη κι όταν είναι υποδεέστερες από αυτές που ορίζει η Π.Τ.
Πολλοί μάνατζερ του οργανισμού ορίζουν την επιτυχία τους από τον αριθμό των δανειακών συμβάσεων που κλείνουν και προκειμένου να τις επιτύχουν τορπιλίζουν όρους που ίσως δημιουργούν «επιπλοκές, καθυστερήσεις ή πρόσθετο κόστος», εξηγεί επιγραμματικά ο Μάικλ Σερνέα, ο πρώτος κοινωνιολόγος που προσλήφθηκε στην Π.Τ. για να στηρίξει τους εκτοπισμένους πληθυσμούς. «Θλίβομαι βλέποντας πως πρωτοπόρες κάποτε πολιτικές της Π.Τ. απαξιώνονται και υποβαθμίζονται. Οι πιο φτωχοί, ευάλωτοι και ανίσχυροι θα πληρώσουν ξανά το τίμημα».
Η Γκλάντις Τσεπκεμόι ίσα που πρόλαβε να πάρει τον ενός έτους γιο της, λίγες κονσέρβες και κουβέρτες προτού οι rangers της Δασικής Υπηρεσίας της Κένυας βάλουν φωτιά στο σπίτι της.
Το κεχρί τους, πέντε σακιά καλαμπόκι και τέσσερις κυψέλες έγιναν στάχτη και η οικογένεια τώρα τρέφεται μόνο με πατάτες και γάλα. «Συχνά τα βράδια πέφτουμε για ύπνο χωρίς να έχουμε φάει τίποτα όλη μέρα και τα παιδιά κλαίνε γιατί πεινάνε».
Σαν κι αυτούς, χιλιάδες ιθαγενείς Σένγκουερ της Κένυας εκτοπίστηκαν βίαια από τις εστίες τους από τότε που εφαρμόστηκε πρόγραμμα δασοπροστασίας στα όρη Τσερνγκάνι, χρηματοδοτούμενο με 68,5 εκατ. δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα, με στόχο -θεωρητικά- να συνδράμει τις αρχές «στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κοινοτήτων και στη συν-διαχείριση των υδάτων και των δασών». Αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε για να τους διώξει από τα πατρογονικά τους εδάφη.
Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπόσχεται ανάπτυξη και καταπολέμηση της φτώχειας με τα προγράμματά της, αλλά την τελευταία δεκαετία αυτά έχουν αφήσει πίσω τους μιζέρια σε όλο τον πλανήτη.
Video of Evicted and Abandoned: Investigating World Bank resettlement failures
Εκτενής έρευνα του ICIJ (Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητικής Δημοσιογραφίας), σε συνεργασία με τον ιστότοπο GroundTruth Project, τη Huffington Post και την El Pais, αποκάλυψε πως από το 2004 το 20%-30% των προγραμμάτων της οδήγησε σε εκτοπισμούς αναγκάζοντας 3,4 εκατ. ανθρώπους να εγκαταλείψουν σπίτια, εδάφη, καλλιέργειες και κοπάδια, συχνά χωρίς αποζημίωση ή με μετεγκατάστασή τους σε άγονα και ακατάλληλα εδάφη χωρίς υποδομές ή κοινωνικές υπηρεσίες.
Μέσα από τα δεκάδες ρεπορτάζ 50 δημοσιογράφων από 21 χώρες, η έρευνα που επί ένα χρόνο διεξήγαγε το ICIJ τεκμηριώνει την αποτυχία (και απροθυμία) της Π.Τ. να προστατεύσει τις κοινότητες των ιθαγενών, κατοίκους δασικών περιοχών, φτωχούς αγρότες και ψαράδες, πολίτες παραγκουπόλεων και άλλες ευάλωτες ομάδες που εκτέθηκαν στον εκφοβισμό, τις απειλές και τη βία και οδηγήθηκαν στην ανέχεια.
Ξημερώματα τον Φεβρουάριο του 2013, χωρίς καμιά προειδοποίηση, 100 αστυνομικοί επέδραμαν στην παραγκούπολη Ιστ Μπάντια του Λάγος (Νιγηρία) χτυπώντας τα κλομπ στους τσίγκινους τοίχους και φωνάζοντας «Αν εκτιμάτε τη ζωή σας, φύγετε», ενώ οι μπουλντόζες ισοπέδωσαν τον οικισμό ώστε η κυβέρνηση να «αξιοποιήσει την αστική έκταση» με κονδύλια της Π.Τ. Κανένας δεν αποζημιώθηκε.
Στη Βραζιλία, οικογένειες που εκδιώχθηκαν από τα εδάφη τους δίπλα στον ποταμό Μουνταού για να χτιστεί φράγμα χρηματοδοτούμενο από την Π.Τ. μεταφέρθηκαν σε οικισμό που στερείται πόσιμου νερού και αναγκάζονται να διαθέτουν έως και το ένα τρίτο του εισοδήματός τους για να το αγοράζουν.
Τέσσερα χρόνια μετά την επένδυση, ακόμη περιμένουν να τηρηθεί η υπόσχεση για έναν αγωγό που θα φέρνει το νερό από το νέο φράγμα, το οποίο ήδη φτάνει άφθονο στις γύρω αστικές περιοχές, και στον οικισμό τους.
Στην Αιθιοπία, ένα εκπαιδευτικό και υγειονομικό πρόγραμμα της Π.Τ. το 2011 συνδυάστηκε με μια εκστρατεία μαζικού εκτοπισμού πολιτών, ενώ οι μονάδες που ήταν υπεύθυνες για τις εκκενώσεις οικισμών άνοιξαν πυρ κατά χωρικών που διαμαρτύρονταν σκοτώνοντας τουλάχιστον εφτά ανθρώπους.
Στις βορειοδυτικές ακτές της Ινδίας, τα μέλη κοινότητας ψαράδων είδαν το εισόδημά τους να εκμηδενίζεται, καθώς το ζεστό νερό που αναβλύζει από κοντινό σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού από άνθρακα -επένδυση του κολοσσού Tata Power με δανειοδότηση 450 εκατ. δολαρίων από την ιδιωτική θυγατρική της Π.Τ., IFC-, έχει μειώσει δραματικά τον αριθμό των ψαριών και γαρίδων τού άλλοτε πλούσιου Κόλπου του Κουτς, υπονομεύοντας τη δυνατότατη επιβίωσής τους.
Στον παράκτιο αλβανικό οικισμό Γιάλε, η αστυνομία εμφανίστηκε χαράματα, έβγαλε τους ανθρώπους με τις πιτζάμες από τα κρεβάτια τους και τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να υλοποιηθεί πρόγραμμα καθαρισμού των ακτών που δανειοδοτήθηκε με 17,5 εκατ. δολάρια από την Π.Τ. το 2007.
Το πρόγραμμα, που διαχειρίστηκε ο γιος τού τότε πρωθυπουργού Μπερίσα, αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση για να προωθήσει πολυτελές τουριστικό θέρετρο.
Οκτώ χρόνια μετά, οι κάτοικοι δεν έχουν ακόμη λάβει κάποια αποζημίωση για τη χαμένη τους περιουσία.
Υποτίθεται ότι τέτοιες πρακτικές δεν θα έπρεπε να υπάρχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Π.Τ., οι κανονισμοί της οποίας ορίζουν πως όσοι εκτοπίζονται στο όνομα αναπτυξιακών σχεδίων πρέπει να μετεγκατασταθούν σε αξιοπρεπείς τόπους και να τους επιστραφούν ή να προσφερθούν μέσα επιβίωσης.
Αυτά στα χαρτιά, όπως καταδεικνύει η έρευνα του ICIJ. Γιατί στην πράξη η Π.Τ. χρηματοδότησε σχέδια χωρίς σχετικές προβλέψεις, δεν επέβλεψε την εκτέλεσή τους ούτε έλεγξε τι τελικά απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι.
Και συχνά συνέχισε να συνεργάζεται με κυβερνήσεις που καταπατούν βάναυσα τα δικαιώματα των πολιτών και κατέφευγαν στον εκφοβισμό, την κακοποίηση, τη σύλληψη, ακόμη και τους φόνους όσων αρνούνταν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
«Ηταν συχνό φαινόμενο οι κυβερνήσεις να μην έχουν καμιά πρόθεση να τηρήσουν τους κανόνες και οι διαχειριστές της Π.Τ. καμιά πρόθεση να εξασφαλίσουν ότι αυτοί θα τηρηθούν» λέει ο Νάβιν Ράι, πρώην αξιωματούχος της Τράπεζας στον τομέα προστασίας των ιθαγενών το διάστημα 2000-2012.
Διάτρητοι κανόνες
ICIJ
Το διάστημα 2004-2013 η Π.Τ. και η ιδιωτική πιστωτική θυγατρική της IFC (Διεθνής Εταιρεία Χρηματοδοτήσεων), ενέκριναν δάνεια 455 δισ. δολαρίων για 7.200 προγράμματα σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Σε αυτή την περίοδο, οι πληγέντες από την εφαρμογή 1.000 εξ αυτών των προγραμμάτων έχουν στείλει στα εποπτικά όργανα της Π.Τ. και της IFC πληθώρα καταγγελιών για παραβίαση των πολιτικών μετεγκατάστασης που έχουν θεσπίσει οι δύο οργανισμοί.
Η έκθεση των εποπτών της το 2012 έδειξε ότι το 40% των προγραμμάτων σε εξέλιξη θα επέφερε εκτοπισμό πολιτών, ποσοστό διπλάσιο από εκείνο των προγραμμάτων που είχαν ήδη ολοκληρωθεί.
Από το 2004 έχουν υπάρξει τουλάχιστον δώδεκα μεγα-επενδύσεις, καθεμία από τις οποίες εκτόπισε ή ζημίωσε οικονομικά περισσότερους από 50.000 πολίτες.
Σε περισσότερα από τα μισά προγράμματα που αναλύθηκαν, ο οργανισμός δεν γνώριζε αν υπήρξε η απαραίτητη μέριμνα για ιθαγενείς και τοπικές κοινότητες. Ενώ στην αντίστοιχη έκθεση του 2014 σημειώνεται ότι στο 60% των περιπτώσεων που ερευνήθηκαν, δεν υπήρχε καταγραφή του τι απέγιναν οι εκτοπισμένοι.
Απαντώντας στα πορίσματα της έρευνας του ICIJ, ο πρόεδρος της Π.Τ., Τζιμ Γιονγκ Κιμ, αναγνώρισε τα κενά δηλώνοντας «συγκλονισμένος» και ανακοίνωσε σχέδιο δράσης για μεγαλύτερη ανεξαρτησία των υπηρεσιών προστασίας των πολιτών και αύξηση κατά 15% των πόρων που προορίζονται για την εφαρμογή αυτής της μέριμνας.
Ωστόσο, στελέχη, νυν και πρώην, του οργανισμού δήλωναν στην El Pais πως οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο τους κανόνες προστασίας των πολιτών, προσφέροντας, ανάμεσα στα άλλα, στους δανειολήπτες της τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν αυτοί το έργο της εποπτείας ή να επιβάλλουν δικές τους κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές, ακόμη κι όταν είναι υποδεέστερες από αυτές που ορίζει η Π.Τ.
Πολλοί μάνατζερ του οργανισμού ορίζουν την επιτυχία τους από τον αριθμό των δανειακών συμβάσεων που κλείνουν και προκειμένου να τις επιτύχουν τορπιλίζουν όρους που ίσως δημιουργούν «επιπλοκές, καθυστερήσεις ή πρόσθετο κόστος», εξηγεί επιγραμματικά ο Μάικλ Σερνέα, ο πρώτος κοινωνιολόγος που προσλήφθηκε στην Π.Τ. για να στηρίξει τους εκτοπισμένους πληθυσμούς. «Θλίβομαι βλέποντας πως πρωτοπόρες κάποτε πολιτικές της Π.Τ. απαξιώνονται και υποβαθμίζονται. Οι πιο φτωχοί, ευάλωτοι και ανίσχυροι θα πληρώσουν ξανά το τίμημα».
http://www.efsyn.gr/arthro/ektopismenoi-sto-onoma-tis-anaptyxis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου