Δουλεμπόριο
Λέγεται το εμπόριο των δούλων. Το εμπόριο αυτό αναπτύχθηκε παράλληλα με τη δουλεία. Σήμερα δε
γίνεται τουλάχιστον επίσημα, ενώ, ανεπίσημα, φαίνεται ότι σε μερικές χώρες εξακολουθεί να υπάρχει. Το δουλεμπόριο είναι μια από τις πιο παλιές μορφές εμπορίου που έκανε ο άνθρωπος. Μεγάλη όμως ανάπτυξη γνώρισε μετά το 15ο αιώνα. Κέντρο δουλεμπορίου έγινε η Αφρική με τόπο αποστολής τις Πολιτείες της Αμερικής. Το σύνολο των μαύρων, που ζουν σήμερα στην αμερικανική ήπειρο, προέρχονται απ' το δουλεμπόριο.
Με το δουλεμπόριο, από το 1580 περίπου μέχρι και το 1900, ασχολήθηκαν όλοι οι πολιτισμένοι λαοί της Ευρώπης, όπως οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί (που ήταν και οι πρώτοι που το άρχισαν), για να ακολουθήσουν οι Γάλλοι, οι Άγγλοι, οι Βέλγοι, οι Ολλανδοί, οι Αμερικανοί, κλπ. Το εμπόριο των δούλων την εποχή της ακμής του ξεπερνούσε κάθε χρόνο τις 20.000 κομμάτια. Μόνο από το ακρωτήριο Λοπέζ, το 1875, πουλιόντουσαν πάνω από 4.000 κεφάλια το χρόνο.
Οι δούλοι στέλνονταν στην Αμερική, για να καλλιεργήσουν τα χωράφια των αποίκων και κυρίως τα χωράφια γύρω από το Μισισιπή, που σπέρνονταν μπαμπάκι. Το δουλεμπόριο, τόσο από τη μια πλευρά του Ατλαντικού όσο και από την άλλη, γινόταν από οργανωμένες εμπορικές εταιρείες, που πολλές από αυτές σαν ονόματα έχουν παραμείνει μέχρι σήμερα και ασχολούνται, φυσικά, με άλλου είδους εμπόριο.
Η 2α Δεκεμβρίου ορίστηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, το 1949, ως η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Δουλείας
Σύγχρονες μορφές
Παρά το γεγονός ότι στο σύγχρονο άνθρωπο φαντάζει αδύνατο να διατηρεί στην αποθήκη του... αλυσοδεμένους υπηρέτες, στρέφει με ευκολία το βλέμμα μακριά από την παιδική εκμετάλλευση που γνωρίζει ότι συμβαίνει, χαζεύει για λίγο στις ειδήσεις τα πλοιάρια της ελπίδας των μεταναστών που βουλιάζουν στο λαθραίο τους ταξίδι και απολαμβάνει τις υπηρεσίες καλλίπυγων κοριτσιών από το ανατολικό μπλοκ.
Τrafficking
Το εμπόριο ανθρώπων (trafficking in human beings) σύμφωνα με το Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών «για την πρόληψη, καταστολή και τιμωρία της διακίνησης προσώπων, ιδιαίτερα γυναικών και παιδιών» ορίζεται ως «η πρόσληψη, μεταφορά, μεταβίβαση, στέγαση ή η παραλαβή ανθρώπων μέσω απειλών ή χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, απαγωγής, απάτης, παραπλάνησης, κατάχρησης εξουσίας ή μιας ευάλωτης θέσης ή η καταβολή ή αποδοχή πληρωμών ή άλλων ωφελημάτων για την εξασφάλιση συναίνεσης προσώπου που ασκεί έλεγχο επί άλλου προσώπου, για το σκοπό της εκμετάλλευσης. Η εκμετάλλευση συμπεριλαμβάνει τουλάχιστον την εκμετάλλευση της πορνείας, ή άλλες μορφές γενετήσιας εκμετάλλευσης…..».
Στις αρχές του 21ου αιώνα, το εμπόριο γυναικών αποτελεί μια μορφή σύγχρονου δουλεμπορίου καθώς όπως και σε άλλες εποχές οι γυναίκες-θύματα παραμένουν «κτήματα» των διακινητών που τις εμπορεύονται, στερούνται στοιχειωδών δικαιωμάτων στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο καθώς ζουν σε καθεστώς παρανομίας και επομένως αποκλεισμού και είναι υποχρεωμένες να εργάζονται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ακόμη και όταν έχει εξασθενήσει η υγεία τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Unesco, περισσότεροι από 12.000.000 άνθρωποι στον πλανήτη ζουν υπό συνθήκες σκλαβιάς. Η αναπτυγμένη Ευρώπη δέχεται την εισροή γυναικών από τα ανατολικά κράτη της ηπείρου, οι οποίες μεταφέρονται και ζουν σε συνθήκες δουλείας. Στο Ισραήλ εισάγονται 3.000 γυναίκες ετησίως και εκπορνεύονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2004, στη Βραζιλία υπάρχουν 25.000 σύγχρονοι σκλάβοι.
Παιδική εργασία:
Ανήλικα παιδιά εξαναγκάζονται σε εργασία, για ελάχιστη ή καθόλου αμοιβή, και υφίστανται συνθήκες και καταστάσεις ακατάλληλες για την ηλικία τους, ενώ δεν λαμβάνουν, στην συντριπτική πλειοψηφία, την μόρφωση και την ψυχαγωγία που απολαμβάνουν οι ελεύθεροι συνομήλικοί τους. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των διεθνών οργανισμών, πάνω από 73.000.000 παιδιά, ηλικίας 10-14 ετών, είναι αναγκασμένα να εργάζονται.
Σεξουαλική δουλεία:
περιλαμβάνει διάφορες πρακτικές, όπως τη σεξουαλική εκμετάλλευση του θύματος από ένα άτομο, την υποχρεωτική εκπόρνευση, την πώληση για γάμο κ.α.. Από τη φύση της η δουλεία σημαίνει ότι ο σκλάβος είναι de facto στη διάθεση του ιδιοκτήτη του για σεξ. Μάλιστα στις περισσότερες κοινωνίες, η συνουσία με δούλο δεν θεωρείτο μοιχεία. Η σεξουαλική δουλεία είναι απαγορευμένη παγκοσμίως αλλά εξακολουθεί να είναι ένα είδος εκμετάλλευσης του συνανθρώπου που σημειώνει σταθερά άνθιση, με τις εκτιμήσεις για τα θύματα ετησίως να κινούνται από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, έως δεκάδες εκατομμύρια.
Δουλεία λόγω καταγωγής:
σε ορισμένες χώρες, κυρίως της Αφρικής, η ιδιότητα του σκλάβου μπορεί να περάσει από τη μία γενιά στην άλλη, φτάνοντας σε βάθος αιώνων. Μπορεί ο σκλάβος να είχε κάποιο χρέος για το οποίο υποθήκευσε τον εαυτό του και την οικογένειά του, ή απλά να είχε την ατυχία να γεννηθεί στην κάστα των δούλων. Τα θύματα αυτής της μορφής δουλείας υπολογίζονται στα 4.000.000 περίπου παγκοσμίως.
Καταναγκαστική εργασία:
Τα 12 με 13 εκατ. άτομα παγκοσμίως που εξαναγκάζονται με κάποιο τρόπο να εργαστούν για όφελος τρίτου, με ελάχιστη ή και καθόλου αμοιβή και συνήθως υπό απειλή βίας για τους ίδιους ή τους οικείους τους , υπολογίζεται ότι αποφέρουν οικονομικά κέρδη ύψους 31.6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Σημαντικά στοιχεία για τη σύγχρονη δουλεία
Δουλεία: Εξαναγκασμός σε έργο χωρίς πληρωμή με την απειλή σωματικής ή ψυχολογικής βίας και αδυναμία απελευθέρωσης.
Εκτιμήσεις ανεβάζουν τον πιθανό αριθμό των δούλων σε 27.000.000 ανθρώπους.
Η πλειοψηφία βρίσκεται στην Ασία και την Αφρική.
Περισσότεροι από 14.500 σκλάβοι περνάνε τα σύνορα των ΗΠΑ κάθε χρόνο και διοχετεύονται σε περισσότερες από 90 πόλεις.
Οι σκλάβοι εργάζονται σε χωράφια, οίκους ανοχής, εστιατόρια, ορυχεία, σπίτια, κα.
Το μέσο κόστος ενός σκλάβου δεν ξεπερνά τα 90 δολάρια.
Το κέρδος από το εμπόριο σάρκας στην Αφρική ξεπερνά τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Περισσότεροι από 920.000 άνθρωποι είναι δούλοι στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Ένα στα δέκα παιδιά της Αϊτής ζει σε συνθήκες δουλείας.
Περισσότεροι από 6.000 δούλοι ελευθερώθηκαν πρόσφατα στη Βραζιλία
Σαράντα χιλιάδες γυναίκες μεταφέρονται κάθε χρόνο στην Ιαπωνία.
Σταθμοί την ιστορία της δουλείας
6.800 π.Χ.: Η πρώτη μεγάλη πόλη αναπτύσσεται στη Μεσοποταμία. Οι πρώτες πολεμικές συγκρούσεις φέρουν μαζί τους και τους ηττημένους ως σκλάβους.
Το 2.575 π.Χ. οι Αιγύπτιοι κάνουν επιδρομές στα γειτονικά εδάφη και συλλέγουν σκλάβους.
Η δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας είχε 30.000 σκλάβους στα ορυχεία της που της επέτρεπαν να πλουτίζει και να φιλοσοφεί. Το ίδιο μονοπάτι ακολούθησαν και οι δυνάμεις της εποχής.
Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο μισός πληθυσμός της Ρώμης αποτελούνταν από δούλους.
Το 1.000 μ.Χ. η δουλεία αποτελούσε σημαντικό κομμάτι της οικονομίας της Μ. Βρετανίας.
Το 1550 η ζωγραφική της Αναγέννησης αποτυπώνει τους ανθρώπους της εποχής με τους δούλους τους.
Το 1781 ο Ρωμαιος αυτοκράτορας Ιωσήφ ΙΙ καταργεί το θεσμό των δουλοπάροικων στην περιοχή του Αψβούργου.
Στις 26 Αυγούστου 1789, κατά τη Γαλλική Επανάσταση, η Εθνική Συνέλευση υιοθετεί τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, βασισμένη στις ιδέες του Γάλλου φιλόσοφου Ζαν Ζακ Ρουσό. Στο πρώτο από τα 17 άρθρα του αναφέρεται: «Οι άνθρωποι γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι και έχουν ίσα δικαιώματα».
Το 1803 η Δανία γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα της Ευρώπης που απαγορεύει το εμπόριο σκλάβων από την Αφρική.
Το 1807 το Βρετανικό Κοινοβούλιο νομοθετεί την απαγόρευση μεταφοράς σκλάβων από βρετανικά πλοία. Τα ακόλουθα χρόνια, ακολουθούν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Το 1833 η Βρετανία καταργεί το θεσμό της δουλείας και στις αποικίες της.
Το 1861 ο Τσάρος της Ρωσίας, Αλέξανδρος ΙΙ απελευθερώνει 50.000.000 δουλοπάροικους.
Το 1863 στις ΗΠΑ ο Πρόεδρος Τζορτζ Λίνκολν νομοθετεί την απελευθέρωση των σκλάβων.
Το 1863 ο Χρυσός Νόμος απελευθερώνει 725.000 σκλάβους στη Βραζιλία.
Στις 4 Μαΐου 1910 υπογράφεται στο Παρίσι η Διεθνής Συνθήκη για τον τερματισμό του εμπορίου λευκής σάρκας. Σύμφωνα με αυτήν, απαγορεύεται η εκπόρνευση ανήλικων γυναικών.
Το 1918 η βρετανική κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ υπολογίζει ότι τα περισσότερα νοικοκυριά που διαθέτουν την οικονομική άνεση, διατηρούν ένα ανήλικο παιδί ως οικιακό δούλο. Το 1923 νομοθετεί την απαγόρευση της αγοραπωλησίας ανήλικων δούλων.
Το 1926 η Κοινωνία των Εθνών εγκρίνει τη Συνθήκη κατά της Δουλείας. Σύμφωνα με αυτήν, δουλεία ορίζεται «η εξάσκηση σε ένα άτομο ενός ή όλων των δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας».
Το 1927 καταργείται η δουλεία στη Σιέρα Λεόνε.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος επαναφέρει την πρακτική της δουλείας στη Γερμανία, την Ιαπωνία και σε άλλα κράτη.
Το 1980 η δουλεία παραμένει ως ζήτημα στη Μαυριτανία παρά την κατάργηση του θεσμού για τέταρτη φορά.
Το 1989, το Διεθνές Ισλαμιστικό Μέτωπο αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση του Σουδάν και κάνει στρατιωτικές επιδρομές συλλαμβάνοντας κατοίκους από χωριά στο νότιο μέρος της χώρας, αφαιρώντας τους την ελευθερία τους.
