Η εμμονή στις ιδιωτικοποιήσεις: μια αυταπάτη που διαρκεί

τoυ Ματίας Ρεϊμόν*

Aφήστε την αγορά να διαχειριστεί τις δημόσιες επιχειρήσεις! Από τη δεκαετία του 1980 το τροπάριο αυτό κατευθύνει τις ασκούμενες πολιτικές ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Η εκμετάλλευση κάθε είδους επιχείρησης κοινής ωφέλειας πέρασε στον ιδιωτικό τομέα επιτρέποντας τη συσσώρευση μεγάλων κερδών, βασισμένων στη σίγουρη απόδοση, στερώντας ταυτόχρονα πολύτιμους πόρους από καθετί συλλογικό.

Υποτίθεται ότι θα αποτελούσαν την πανάκεια. Τα μέσα ενημέρωσης, οι ειδικοί και οι πολιτικοί το είχαν ήδη πει τη δεκαετία του 1980 και του 1990: το άνοιγμα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας στον ανταγωνισμό και οι ιδιωτικοποιήσεις που θα συνόδευαν το εγχείρημα θα επέτρεπαν στους χρήστες τους να επωφεληθούν από τις φθηνότερες τιμές, στις επιχειρήσεις να καινοτομήσουν και στο κοινωνικό σύνολο να αποκτήσει μεγαλύτερο πλούτο. Τρεις δεκαετίες αργότερα ο απολογισμός είναι πενιχρός: οι ιδιωτικοποιήσεις επέτρεψαν κατά κύριο λόγο στον ιδιωτικό τομέα να αγοράσει φθηνά τις μετοχές των εταιρειών που είχαν διασωθεί με δημόσιο χρήμα1 και ο ξέφρενος ανταγωνισμός προκάλεσε νέα συλλογικά κόστη.

Ιστορικά, τα δεδομένα της οικονομίας δεν συνηγορούσαν υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι εθνικοποιημένες επιχειρήσεις επέτρεψαν τη διόρθωση των σφαλμάτων της αγοράς, την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, την εξασφάλιση της παροχής υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος και, κυρίως, έδωσαν τον τόνο στην οικονομική και τη βιομηχανική πολιτική της Γαλλίας.

Αντλώντας έμπνευση από τους φιλελεύθερους οικονομολόγους της Σχολής του Σικάγο μιμούμενη το Ηνωμένο Βασίλειο της Μάργκαρετ Θάτσερ (1979-1990) και τις ΗΠΑ του Ρόναλντ Ρέιγκαν (1981-1989), η Γαλλία δρομολόγησε προγράμματα μείωσης των δαπανών και ανοίγματος του κεφαλαίου των δημόσιων επιχειρήσεων. Με την πώληση των «ασημικών της οικογένειας», οι κυβερνήσεις εγκατέλειψαν μερικούς από τους ισχυρότερους μοχλούς οικονομικής παρέμβασης που διέθεταν.

Η αθέατη όψη της μετανάστευσης Ελλήνων επιστημόνων*

της Ευγενίας Σαρηγιαννίδη

Το φαινόμενο της μετανάστευσης των Ελλήνων στο εξωτερικό στα χρόνια της κρίσης έχει λάβει σημαντικές διαστάσεις, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας και των νέων ατόμων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία (κατά κανόνα με ανώτατες και μεταπτυχιακές σπουδές) να εγκαταλείπει την Ελλάδα με την προοπτική εύρεσης εργασίας και βελτίωσης των συνθηκών ζωής σε κάποια χώρα του εξωτερικού.

Οι ψυχολογικές συνέπειες της μετανάστευσης, τόσο οι άμεσες, όσο και οι μακροπρόθεσμες (ακόμα και οι διαγενεακές), έχουν αποτελέσει συστηματικό αντικείμενο της κοινωνιοψυχολογικής έρευνας τα τελευταία 50 χρόνια. Οι συνθήκες της μετανάστευσης και οι νοοτροπίες των Ελλήνων μεταναστών έχουν βέβαια διαφοροποιηθεί ριζικά σε σχέση με τα προηγούμενα μεταναστευτικά ρεύματα.

Καταρχάς, έχει παρέλθει η εποχή που τα εμβάσματα των Ελλήνων μεταναστών και των ναυτικών στις οικογένειες τους επέτρεπαν τη βελτίωση της ζωής των αγροτικών και λαϊκών πληθυσμών της χώρας. Επίσης, πρέπει να θυμηθούμε ότι η αναχώρηση των μεταναστών με τα τραίνα και τα υπερωκεάνια για τις μεγάλες χώρες του δυτικού κόσμου ήταν για τους οικείους τους, συνώνυμη ενός «μικρού θανάτου» των ξενιτεμένων.

Η αίσθηση του οριστικού αποχωρισμού, συνεπώς του πένθους, συνόδευε λοιπόν τα βιώματα της ξενιτιάς. Αυτό δείχνουν, άλλωστε, τα τραγούδια, η λογοτεχνία, ακόμα και ο κινηματογράφος, αν θυμηθούμε λόγου χάρη το τέλος της ταινίας «Μέχρι το πλοίο», του Δαμιανού ή το «Αμέρικα-Αμέρικα» του Καζάν. Αντίθετα σήμερα, στα διεθνή αεροδρόμια, με τους χιλιάδες υπερκινητικούς, βιαστικούς και μονίμως περιφερόμενους ταξιδιώτες, τα Goodbye δεν μοιάζουν καθόλου με τους αποχαιρετισμούς των μεταναστών στα λιμάνια και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς του παρελθόντος.

Σύγχρονοι μετανάστες

Yes, mister Λάτση

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΙΛΛΑ 

Λίγες ημέρες πριν τις τελευταίες εθνικές εκλογές και μέχρι σήμερα μια λέξη άρεσε πολύ στους τότε υποψήφιους και σήμερα υπουργούς της ΝΔ καθώς και στον πρωθυπουργό. Η λέξη «εργαλειοποίηση». Η μετατροπή του ουσιαστικού σε ρήμα και η σύνδεσή του με την πολιτική πράξη νόμιζαν προς προσέδιδε στο λόγο τους στοχαστικό και διανοουμενίστικο κύρος ικανό να κρύψει τον κυνισμό των σκέψεων και των πράξεων που υπονοούσε.

Η «εργαλειοποίηση» αναφερόταν στα μνημεία, τα οποία υποτίθεται γίνονται «εργαλεία» στα χέρια ιδεοληπτικών χειριστών με σκοπούς «αλλότριους», όπου αλλότριοι σκοποί είναι να εμποδίζονται οι επενδυτές να επενδύουν. Βέβαια, αν πρέπει σοβαρά να μιλήσουμε για «εργαλεία» – που δεν είναι κατ’ αρχήν ο σκοπός αυτού του σημειώματος – ίσως χρειάζεται να γίνει μία μικρή επισήμανση. Στον πραγματικό και δη καπιταλιστικό κόσμο οι κάτοχοι των εργαλείων, οικονομικών, πολιτικών, ιδεολογικών και άλλων, είναι οι κάτοχοι της οικονομικής δύναμης. Επίσης, κατέχουν και ένα άλλο εργαλείο εξαιρετικά κρίσιμο. Τις κυβερνήσεις. Οι χρήστες, λοιπόν, της λέξης «εργαλειοποίηση» προφανώς και υποδύονται ότι δεν γνωρίζουν ότι «εργαλεία» είναι αυτοί οι ίδιοι.

Ωστόσο, έρχεται η ζωή και οι πράξεις τους και προσκομίζουν τα καθημερινά τεκμήρια και πειστήρια αυτού του γεγονότος. Ας γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι…

Το μοναστήρι να 'ναι καλά!

Η αποχώρηση του ακραίου Μητροπολίτη Αμβρόσιου, μπορεί να γίνεται δεκτή με ικανοποίηση για ένα μεγάλος μέρος της κοινής γνώμης που διαθέτει δημοκρατικά αντανακλαστικά, πλην όμως στην Εκκλησία υπάρχουν πολλοί μικροί ή μεγάλοι «Αμβρόσιοι» που θα συνεχίσουν το «θεάρεστο» έργο του.

Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων ανακοίνωσε σε λειτουργία του ότι προτίθεται να καταθέσει επιστολή παραίτησης στην Ιερά Σύνοδο, κινώντας τις διαδικασίες αντικατάστασής του. Μια παραίτηση από ένα ισόβιο αξίωμα, μετά από 41 χρόνια, που δεν είναι τόσο «μεγαλόκαρδη» όπως φαίνεται, καθώς τον υπέργηρο Αμβρόσιο βαρύνει εκτός των άλλων και μια καταδίκη για ένα από τα κηρύγματα μίσους του, που του έχει δημιουργήσει προβλήματα. Αλλά αυτό μικρή σημασία έχει. 

Ο Αμβρόσιος ως σύμπτωμα του δημόσιου βίου δεν είναι κάτι λιγότερο ή περισσότερο από αυτό που η Ελλαδική Εκκλησία παραμένει για τη χώρα. Ίσως πρόκειται για την πιο ακραία περίπτωση ιεράρχη: Αξιωματικός της Χωροφυλακής τα χρόνια της δικτατορίας και νοσταλγός της έκτοτε, φανατικός αντικομουνιστής, υποστηρικτής ανοιχτά της Χρυσής Αυγής, με λόγο που εκπέμπει μίσος και σκοταδισμό και ξεπλένει συστηματικά τους νεοναζί. Τόσο τοξικός και που μόνο μια δημόσια παρουσία του με τον Π. Κουρουμπλή, επί της ουσίας, τερμάτισε την πολιτική του καριέρα.

Όμως αποτελεί απλώς μια μεγεθυμένη εικόνα της ίδιας της Εκκλησίας, που με ελάχιστες εξαιρέσεις μετριοπαθούς λόγου, συνεχίζει να είναι κήρυκας του υπερσυντηρητισμού και του σκοταδισμού, ταυτισμένη με το κράτος, ένας φορέας που αρέσκεται να διεκδικεί ρόλο πάτρωνα, αν όχι συνεταίρου, της πολιτικής εξουσίας, που δεν κρύβει την ενόχλησή της όταν δεν της προσφέρεται και μεταχειρίζεται το ποίμνιο ως μέσο πίεσης.

Woodstock, η Κοίμηση της δεκαετίας του '60

Tου Μάκη Ανδρονόπουλου

Ήταν ένα πρωτοφανές και τεράστιο κοινωνικό γεγονός, μια «στιγμή» στην ιστορία παντελώς ιδιαίτερη και σημαντική που κράτησε τρεις μέρες, από Παρασκευή 15 έως Κυριακή 17 Αυγούστου 1969.

Αν σκεφτούμε πως πριν από την έναρξη του 65ωρου μουσικού μαραθώνιου προηγήθηκε ένα κήρυγμα αγάπης-προσευχή του Ινδού πνευματικού δασκάλου Σουάμι Σατσιντανάτα, μπορεί να θεωρήσει κανείς το γεγονός του Woodstock ως μία στιγμιαία «παθητική αντίσταση» τύπου Γκάντι σε ένα κόσμο που δεν άρεσε στους νέους. Ήταν μια μείζονα αυθόρμητη κοινωνική αντίδραση στο δυτικό παράδεισο.

Από την άλλη, θα μπορούσε να δει κανείς στο γεγονός του Woodstock την έναρξη μιας άλλης παγκοσμιοποίησης που εξαγοράστηκε μεν πολύ γρήγορα από το σύστημα, με αποτέλεσμα να πάψει να είναι επικίνδυνη, αλλά που όμως γονιμοποίησε για πάντα την ανθρωπότητα με μια εναλλακτική κουλτούρα, με την ιδέα ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής που πάντρευε τον δυτικό ορθολογισμό και τον μυστικισμό της ανατολής.

Είναι πλέον κοινή αντίληψη ότι το Woodstock αποτελεί παγκόσμιο πολιτισμικό ορόσημο και ότι η ιστορική του επίπτωση οφείλεται σε δύο μείζονα επικοινωνιακά γεγονότα που το συνόδεψαν: το 3ωρο ντοκιμαντέρ Μάικλ Γουαντλεϊ (σε μοντάζ του Μάρτιν Σκορτσέζε) και το 3πλό LP που αργότερα συμπληρώθηκε με ένα 2πλό LP (που περιελάμβανε και την Janis Joplin και άλλα σχήματα που δεν είχαν «χωρέσει» στο πρώτο). Το φιλμ και ο δίσκος έκαναν το Woodstock παγκόσμιο γεγονός (Σ.Σ: είμαστε στην προ-διαδικτυακή και προ-ψηφιακή εποχή), καθώς έτσι έγινε η εμπειρία του μουσικού φεστιβάλ και των μηνυμάτων του κτήμα όλου του κόσμου και κυρίως των νέων.

Δεν ξέρετε πόσο καιρό θα είστε στη Γη, επομένως μη χάνετε τον χρόνο σας να είστε δυστυχισμένοι.

Στις 4 Ιανουαρίου η 27χρονη Holly Butcher πέθανε από μια σπάνια μορφή καρκίνου. Στις 3 Ιανουαρίου ανέβασε στη σελίδα της στο Facebook την παρακάτω επιστολή.

“Κάθε φορά που παραπονιέστε για γελοία πράγματα σκεφτείτε κάποιον που βρίσκεται πραγματικά αντιμέτωπος με τον θάνατο. Αναγνωρίστε πόσο μικρό είναι το πρόβλημά σας και αντιμετωπίστε το.”

«Είναι ένα παράξενο πράγμα να συνειδητοποιήσεις και να αποδεχθείς τη θνητότητα σου στα 26 σου. Είναι απλά ένα από τα πράγματα που θα προτιμούσατε να μην ξέρετε. Οι μέρες περνούν και φαντάζεστε ότι θα συνεχίζουν να έρχονται. Ώσπου το αναπόφευκτο φτάνει. Πάντα φαντάστηκα τον εαυτό μου να γερνάει, να έχω ρυτίδες και γκρίζα μαλλιά, προφανώς εξαιτίας της υπέροχης οικογένειάς μου (με πολλά μικρά παιδιά). Το ποθώ τόσο πολύ που με κάνει να πονάω.

Αυτό είναι το θέμα με τη ζωή. Είναι εύθραυστη, πολύτιμη και απρόβλεπτη και κάθε μέρα είναι ένα δώρο, όχι ένα κεκτημένο δικαίωμα. Τώρα είμαι 27 ετών. Δεν θέλω να πεθάνω. Αγαπώ τη ζωή μου. Είμαι ευτυχισμένη… Πρέπει να το πω στους δικούς μου. Αλλά δεν το ελέγχω.

Δεν ξεκίνησα να γράψω αυτό «το σημείωμα πριν πεθάνω» για να σας φοβίσω με τον θάνατο -μου αρέσει το γεγονός ότι αγνοούμε οι περισσότεροι ότι είναι αναπόφευκτος. Αλλά θέλω να μιλήσω γι’ αυτό το θέμα το οποίο χρησιμοποιείται ως ταμπού ως να μην συμβαίνει ποτέ σε κανέναν από εμάς… Ήταν λίγο δύσκολο.

Η αιματηρή απεργία – Σέριφος, 21 Αυγούστου 1916

      Στις 21 Αυγούστου 2019 συμπληρώνονται 103
χρόνια από τα γεγονότα της επεισοδιακής απεργίας των μεταλλωρύχων στη Σέριφο το 1916. Το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή του Γιώργου Πετρίτση, παραγωγής 2010:

ΣΕΡΙΦΟΣ 1916, ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΙΜΑΤΗΡΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

    Η εκπομπή αναφέρεται στην απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου που κατέληξε στην αιματηρή σύρραξη της 21ης Αυγούστου στα μεταλλεία στο Μεγάλο Λιβάδι, με εφτά νεκρούς και δεκάδες τραυματίες.

ΣΑΚΟ ΚΑΙ ΒΑΝΤΣΕΤΙ: «Δεν πρέπει να αποθάνουν» – Εκτελέστηκαν στις 22/8/1927

ΗΡΑ­ΚΛΗΣ ΚΑ­ΚΑ­ΒΑ­ΝΗΣ 

“Οι αθώοι ερ­γά­ται Σάκο και Βαν­τσέ­τι δεν πρέ­πει να απο­θά­νουν εις την ηλε­κτρι­κήν κα­ρέ­κλα”.

Με αυτόν τον πρώτο τίτλο κυ­κλο­φο­ρού­σε το φύλλο του “Ρι­ζο­σπά­στη” στις 10 Αυ­γού­στου 1927. Την προη­γού­με­νη μέρα οι ερ­γα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις της Αθή­νας είχαν κάνει διά­βη­μα στην πρε­σβεία των ΗΠΑ. Δώ­δε­κα μέρες μετά η “Δι­καιο­σύ­νη” της χώρας των δη­μί­ων, όπως την είχε απο­κα­λέ­σει με τον υπέρ­τι­τλό του ο “Ρ”, εκτε­λού­σε, νύχτα, με ηλε­κτρι­κή κα­ρέ­κλα τους Σάκο και Βαν­τσέ­τι. Εβδο­μή­ντα χρό­νια πριν.

Αντλού­με από το βι­βλίο των Ρί­τσαρντ Ο’ Μπό­γιερ και Χέρ­μπερτ Μ. Μόρε με τίτλο “Η άγνω­στη ιστο­ρία του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος των ΗΠΑ” (έκ­δο­ση “Σύγ­χρο­νη Εποχή”) ση­μα­ντι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες για τότε.

“Πού θα πή­γαι­να; Τι θα έκανα; Βρι­σκό­μουν στη γη της επαγ­γε­λί­ας”.Αυτή η σκέψη συ­νό­δευε τους με­τα­νά­στες, που φτά­νο­ντας στην Αμε­ρι­κή στις αρχές του 20ού αιώνα, έβρι­σκαν την κα­τα­να­γκα­στι­κή ερ­γα­σία, τη σκλη­ρή με­τα­χεί­ρι­ση, τους μι­σθούς πεί­νας, αφή­νο­ντας πίσω τα όνει­ρα για δι­καιο­σύ­νη στη γη και στις συ­ναλ­λα­γές τους. Με τον ιδρώ­τα τους και τη δια­φο­ρά του μι­σθού τους – μειω­μέ­νο κατά το ήμισυ – από των ντό­πιων λευ­κών ερ­γα­τών, οι ερ­γο­δό­τες έβγα­ζαν δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια. Και ήταν πάντα πρό­θυ­μοι να συ­νει­σφέ­ρουν στις ορ­γα­νώ­σεις που έτρε­φαν την εξαι­ρε­τι­κά επι­κερ­δή επι­χεί­ρη­ση του διαί­ρει και βα­σί­λευε. Πολ­λοί ήταν οι συν­δι­κα­λι­στές, μαύ­ροι και ξένοι ερ­γά­τες που δο­κί­μα­ζαν στο σώμα τους ακόμη, το μα­στί­γιο του επαρ­χιώ­τι­κου φα­να­τι­σμού, που έτρε­φε η ερ­γο­δο­σία και η “Κου Κλουξ Κλαν” με δη­μό­σιες εκ­δη­λώ­σεις μί­σους απέ­να­ντί τους, με­ταμ­φιε­σμέ­νες σε πα­τριω­τι­σμό. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα έφτα­σαν στην Αμε­ρι­κή ο Σάκο και ο Βαν­τσέ­τι.

“Είχαν κόκ­κι­νες δρα­στη­ριό­τη­τες”

Ο υπουργός Εργασίας έπαθε… Βρούτση!

Γιώργος Λακόπουλος

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ' ανάγκη με την άποψη του Tvxs.gr.

Πρέπει να είναι στόκος κάποιος για να λέει ότι ο εργαζόμενος «φακελώνεται» όταν ο εργοδότης του εξηγεί στην Πολιτεία για ποιο λόγο τον απολύει. Είναι αυτή περίπτωση του Γιάννη Βρούτση; Όχι, είναι χειρότερη.

Ο υπουργός Εργασίας κονιορτοποιεί έναν κανόνα δικαίου: ο καταγγέλλων φέρει το βάρος των αποδείξεων, όχι ο καταγγελλόμενος. Δεν θα αιτιολογεί ο εργοδότης γιατί απολύει κάποιον, αλλά ο απολυμένος γιατί.. απολύθηκε.

Δεν αποδεικνύεις ότι είσαι αθώος. Αποδεικνύει όποιος σε κατηγορεί ότι είσαι ένοχος. Με μια σκοτεινή τροπολογία της νύχτας- για να μην φαίνεται- ένας από τους πρώτους εκπροσώπους της «καλής νομοθέτησης» αλλάζει αυτή την κατάκτηση του ανθρώπινου πολιτισμού.

Επειδή πάντα υπάρχει κάτι χειρότερο από τον δήμιο και είναι ο βοηθός του, ο Νότης Μηταράκης ανέλαβε να το εκλαϊκεύσει. Αλλά του έδωσε και κατάλαβε: από τα συμφραζόμενα των εξηγήσεων που έδωσε προκύπτει ότι πίσω από την τροπολογία υπάρχει συζήτηση για τις αποζημιώσεις.

Όταν κάποιος δεν μπορεί να αποδείξει ότι… κακώς απολύθηκε γιατί να πάρει αποζημίωση; Άλλωστε ο Μηταράκης ρώτησε και έμαθε ότι δεν δίνουν σε όλες τις χώρες αποζημιώσεις την απόλυση.