1989: Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ Κ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ (στη Βουλή) για το σκάνδαλο Κοσκωτά...

Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΟΡΟΒΕΣΗ*

Όποιος έχει δημόσιο αξίωμα ή δημόσιο λόγο πρέπει να είναι προετοιμασμένος να δεχθεί την κριτική ή τον αντίλογο. Αλλιώτικα δεν κάνει γι' αυτήν τη δουλειά. Στη θεωρία βέβαια. Στην ουσία είναι ένας δικτάτορας που, ανάλογα με την εξουσία του, επιβάλλει όχι μονάχα την άποψή του, αλλά και την ποινή στον βλάσφημο που αμφισβήτησε την αυθεντία της εξουσίας του. Είτε πολιτικής είτε θρησκευτικής είτε και τα δύο μαζί. Πότε όμως η εξουσία δέχθηκε κριτική ή αντίλογο και απάντησε με επιχειρήματα, στοιχεία, ντοκουμέντα, έτσι που να δημιουργηθεί ένας διάλογος, να προκύψει μια νέα σκέψη και να δούμε την υπάρχουσα πραγματικότητα όπως είναι, με τα σωστά της και τα λάθη της και, από κει και πέρα ο καθένας να πάρει τις ευθύνες του; Σχεδόν ποτέ. Η εξουσία, εξ ορισμού, είναι ένα μεταφυσικό φαινόμενο, άσχετα αν δρα στην πραγματικότητα. Θέλει γύρω της πραίτορες, να υποστηρίζεται από πιστούς που δεν έχουν δική τους σκέψη. Αυτό είναι αποκλειστικό προνόμιο της εξουσίας. Μόνο αυτή την παράγει.

Η εξουσία ως κοινωνικό φαινόμενο είναι η ίδια παντού, πέρα από την όποια ιδεολογική, πολιτική, θρησκευτική ή άλλη αναφορά. Ακόμα και στους αντιεξουσιαστικούς κύκλους, υπάρχουν εξουσιαστικές συμπεριφορές. Εξ ου και οι πολλές διασπάσεις, στο όνομα πάντα της αντιεξουσίας, άσχετα αν δημιουργείται μια νέα, έστω και μίνι εξουσία. Γιατί η εξουσία δεν είναι μόνο ιδιότητα των αυτοκρατόρων, των δικτατόρων, των πρωθυπουργών ή των προέδρων της όποιας δημοκρατίας. Είναι μια καθημερινή συμπεριφορά σχεδόν σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Από την οικογένειαμέχρι το μικρομάγαζο που έχει δύο υπαλλήλους ή την καφετέρια που έχει τρεις Ουκρανέζες και το αφεντικό είναι πεπεισμένο πως είναι μέσα στη δικαιοδοσία του να τις γαμήσει και τις τρεις, χωρίς ποτέ να περάσει από το μυαλό του πως είναι βιαστής.

Να μάθουμε να αναγνωρίζουμε την γλώσσα εχθρών και φίλων (προπαντός των εχθρών)

Οι χειριστικοί μηχανισμοί έχουν φουλάρει τις μηχανές και ο λόγος του συστήματος κατακλύζει κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής. Γι αυτό πρέπει να αποκτηθεί η ικανότητα να αποσυντίθεται ο κυρίαρχος λόγος, να αποκαλύπτεται το τι λέγεται και τι συγκαλύπτει, να μην εγκολπώνονται κυρίαρχες ιδέες σαν τάχα απελευθερωτικές, να αποφεύγουμε να μην μας «καταπίνει» ο αντίπαλος. Εν πολλοίς μέχρι σήμερα και όχι χωρίς υπαιτιότητα της ίδιας, η σύγχρονη αριστερά γειτονεύει επικίνδυνα με τον κυρίαρχο λόγο της παγκοσμιοποίησης. Αυτή η γειτνίαση αν ψαχθεί καλύτερα θα αποκαλύψει ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος της αριστεράς έχει ενσωματωθεί και είναι ιδεολογικός προπομπός της παγκοσμιοποίησης. Όσο πιο γρήγορα ξεκολλήσει κανείς από τον κυρίαρχο λόγο τόσο πιο εύκολα θα μπορέσει να ορίσει μιαν αυτεξουσιότητα απέναντι στα συστημικά μπλοκ που ορθώνονται. Δεν είναι εύκολο, αλλά δεν είναι δα και πολύ δύσκολο να γίνει αυτό. Όποιος θυμάται οι πρώτες αντιδράσεις απέναντι στην παγκοσμιοποίηση είχαν ονομαστεί «κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση» ή «αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα». Διάφορες δυνάμεις με ρίζες εντός του συστήματος και παρουσία στο κίνημα εκείνο έδιναν από τότε μάχη να δηλωθεί ως κίνημα για μια «εναλλακτική παγκοσμιοποίηση». Από τότε μεγάλο μέρος της ατζέντας του κινήματος ήταν «εναλλακτικό» κάπως συμπληρωματικό της προωθούμενης παγκοσμιοποίησης. Ο λόγος των εχθρών, που βαφτίζονται τάχα φίλοι μας, πρέπει να μελετιέται και να αποσυγκροτείται. Ακολουθούν δύο τέτοια παραδείγματα στα δύο σημειώματα που παραθέτουμε. Το πρώτο αφορά την «ιστορική» ομιλία Ομπάμα στο ίδρυμα Νιάρχος. Το δεύτερο είναι μια μικρή συλλογή από το πώς μιλούν οι υποστηρικτές του κλαμπ της παγκοσμιοποίησης, ποια γλώσσα μιλούν. 

Διθυραμβικό μανιφέστο για την παγκοσμιοποίηση

Οι διθύραμβοι για την «ιστορική» ομιλία του Μπάρακ Ομπάμα στην Αθήνα, οι προτροπές να τυπωθεί και να διδάσκεται στα σχολεία ήταν τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της υποτέλειας και του θαυμασμού που νιώθουν ορισμένοι απέναντι στις ΗΠΑ. Ύμνοι για την ομιλία, κρυφός θαυμασμός για τους λογογράφους που του γράφουν τόσο ωραίες ομιλίες, τι άνεση και υπέροχο στυλ που έχει ο Μπάρακ. Έκλεψε τις καρδιές όλων, όσοι ήθελαν να γοητευθούν από τον χαρισματικό Ομπάμα που πριν αποχωρήσει φροντίζει να θωρακίσει τον λόγο της παγκοσμιοποίησης απέναντι στον Τραμπ που έρχεται. 

Τελειώνει η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών

Λεωνίδας Βατικιώτης

Αν αντί για τη συχνότητα των αναφορών, όπως κάνουν οι συγγραφείς του Λεξικού της Οξφόρδης, χρησιμοποιούσαν ως κριτήριο την επιρροή που θα ασκήσει μία λέξη στις εξελίξεις το επόμενο διάστημα τότε ως λέξη της χρονιάς δεν έπρεπε να επέλεγαν την «μετα-αλήθεια», όπως ορίστηκε ο χώρος της προσωπικής πρόσληψης της πραγματικότητας μεταξύ της αλήθειας και του ψεύδους, αλλά την «ψευδο-οικονομία». Είναι η γκρίζα ζώνη που ευδοκιμούν οι στατιστικές και η πειθαρχία και μαραζώνουν οι ανθρώπινες ζωές. 

Τον όρο τον χρησιμοποίησε πρώτη φορά ο Ντόναλντ Τραμπ την προεκλογική περίοδο για να περιγράψει τις συνέπειες των χαμηλών επιτοκίων που πέτυχαν να απομακρύνουν την οικονομική μεγέθυνση και να φέρουν πιο κοντά την επόμενη χρηματοοικονομική κρίση, καθώς για μια ακόμη φορά έχουν αυξηθεί οι παράγοντες αστάθειας. Κι αν η παραπάνω αιτίαση δεν αποτελεί κάτι καινούργιο, εκεί που ο νέος αμερικανός πρόεδρος έκανε τη διαφορά ήταν σε σχέση με τον καταλογισμό των ευθυνών, καθώς έδειξε την κεντρική τράπεζα. Ξεπερνώντας μάλιστα την κόκκινη γραμμή που επιβάλλει το σεβασμό στην ανεξαρτησία της κι απαγορεύει τη δημόσια κριτική επί των αποφάσεων της, ο ηγέτης των Ρεπουμπλικανών χαρακτήρισε την ηγεσία της ομοσπονδιακής τράπεζας τόσο απολίτικη, όσο κι η …Χίλαρι Κλίντον. 

Κριτική εναντίον της κεντρικής τράπεζας άσκησε και η νέα βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι από το βήμα του συνεδρίου των Τόρηδων στις 5 Οκτωβρίου, αποδίδοντας στο κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα τις ευθύνες για τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. 

Καιροί δημιουργικού αντιδιανοουμενισμού

Σε παλαιότερο κείμενο – αναφερόμενος στα αδιέξοδα αντιπροσωπευτικά πολιτικά συστήματα – είχα υποστηρίξει ότι οι πολίτες με την παθητικότητά τους και την έλλειψη αμφισβήτησης επέτρεψαν τη δημιουργία μιας κοινής ψευδαίσθησης. Αυτή η ψευδαίσθηση αφορά στην ύπαρξη, κατά καιρούς, μιας σχεδόν μυθικής φιγούρας πολιτικού προσώπου. Ενός ανθρώπου εξαιρετικά ευφυούς, εξόχως καταρτισμένου, ορθολογικού και αδιαμφισβήτητης ηθικής. Ενός ακέραιου σοφού, με υπεράνθρωπα χαρακτηριστικά. Μια πίστη δηλαδή ότι υπήρξαν, υπάρχουν ή μπορεί να προκύψουν ηγέτες με ιδιότητες πολιτικού υπερόντος. Αυτή η συλλογική ψευδαίσθηση των ανθρώπων μέσα στα χρόνια της κρίσης φαίνεται, και δικαίως, να κλονίζεται. Τον εξαιρετικά ικανό στα όρια του υπεράνθρωπου αντικαθιστά (σταδιακά και ανάλογα με την περίπτωση), ο ανίκανος, ο διεφθαρμένος, ο καιροσκόπος κ.ο.κ.

Όμως τι συμβαίνει με τους διανοούμενους; Ή τουλάχιστον με αυτούς που – ανεξάρτητα από το πώς θα τους ονομάσει κανείς – επηρεάζουν καθοριστικά με τις απόψεις, τις στάσεις τους και το Λόγο τους τμήματα της κοινής γνώμης; Θεωρώ ότι κατά τρόπο ανάλογο η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από μια γενικευμένη τάση αντιδιανοουμενισμού ο οποίος σήμερα υιοθετείται πιο εύκολα και από περισσότερους σε σχέση με το παρελθόν. Οι δύο αυτές τάσεις “αποκαθήλωσης” (των πολιτικών και των διανοουμένων) δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι σηματοδοτούν και κάτι το θετικό για την κοινωνία των πολιτών. Μάλλον θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν κάτι το εξαιρετικά θετικό, αλλά υπό προϋποθέσεις οι οποίες όμως δεν φαίνεται να υπάρχουν, τουλάχιστον ακόμη.

Διαχρονικά θεωρείται ότι ο διανοούμενος πρέπει να έχει καλλιεργήσει την “κριτική σκέψη” του πολύ περισσότερο από τους άλλους, κι έτσι, χάρη σε μια θαυμαστή σύζευξη αρετής και γνώσης, να κρατά τις κατάλληλες αποστάσεις και να κρίνει με θάρρος την όποια εξουσία. Εξουσία που συχνά τον χαϊδεύει (στο νου και στο πορτοφόλι) προκειμένου αυτός να την εξυμνεί αποκοιμίζοντας ή και κατευθύνοντας τις συνειδήσεις των πολλών. Των πολλών οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν αυτά τα μεγάλα και τα τρανά που ο θαυμαστός του εγκέφαλος έχει καταλάβει και που πολύ συχνά τους αφορούν άμεσα.

Νομάδες του πλούτου και νομάδες της φτώχειας

(Τρεις διανοούμενοι εξηγούν πόσο κακό είναι το να μένετε στο δικό σας σπίτι στον τόπο που γεννηθήκατε)

Αφορμή για το παρακάτω κείμενο στάθηκε, η εξής ειδησούλα:

«Το πρώτο ακίνητο στην Αττική με βάση τον νέο νόμο 4146/2013 πουλήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα σε Κινέζο. Βάσει του νόμου αυτού ο αγοραστής έλαβε άδεια παραμονής, παρ’ ότι πρόκειται για πολίτη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως ανακοίνωσε η εταιρεία ακινήτων BuildUp, το συμβόλαιο υπογράφηκε στο πλαίσιο της αποκλειστικής συνεργασίας της ελληνικής εταιρείας με την κινέζικη CSDH με σκοπό την προώθηση ελληνικών ακινήτων στο κοινό της Κίνας.» Ο Αντώνης ο Τρομερός έχει κάνει θρησκεία του την προώθηση τέτοιου είδους συμφωνιών που επιτρέπουν σε ευυπόληπτους κινέζους μαφιόζους των Triads και Κολομβιανούς εισαγωγείς (ξέρετε τι…) να ξεπλένουν τα δολλάριά τους και από πάνω να κερδίζουν άδειες παραμονής και στασίδι στην τοπική ενορία.

Την ίδια χρονική στιγμή στην Αμυγδαλέζα το κράτος επιχειρούσε να καταστείλει τις ταραχές που ξέσπασαν στο κέντρο «κλειστής φιλοξενίας»(!) αλλοδαπών της Αμυγδαλέζας –ακόμα ένα προχώρημα των κατασταλτικών σχεδιασμών η επ’ αόριστον κράτηση ανθρώπων σε στρατόπεδα χωρίς να κατηγορούνται για κάτι, έστω για να τηρούνται κάποια προσχήματα–. Και την ίδια ώρα διοχετεύονταν στον τύπο στοχευμένες «διαρροές» για το πως θα γίνει η σαλαμοποίηση των ιδιοκτητών ακινήτων που πρόκειται να χάσουν τα σπίτια τους από τις τράπεζες «για να μην καταρρεύσουν», όπως είπε ο υστερικός Στουρνάρας. Και ποιός θέλει να καταρρεύσουν οι τράπεζες;

Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να συστήσουμε τον πρώτο καλεσμένο μας, τον λογοτέχνη, καθηγητή οικονομικών στην Ecole Polytechnique, μυστικοσύμβουλο του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Μιτεράν και διατελέσαντα διοικητή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τον αξιότιμο κύριο Ζακ Ατταλί. Μια από τις όχι και τόσο γνωστές πτυχές του είναι η αφανής αλλά σημαντική συμβολή του στο «όραμα» της Ενωμένης (σε ένα κράτος) Ευρώπης και στο «κοινό νόμισμα».

Δ. Κουφοντίνας: «Ο Γιωτόπουλος μου προκαλεί θλίψη και αηδία»

Συνέντευξη του Δημήτρη Κουφοντίνα στην Κατερίνα Κατή. Εφημερίδα Documento 20 Νοέμβρη 2016

Ενδεικτική της αποστροφής Κουφοντίνα για τη συμπεριφορά του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου είναι η άρνησή του να προφέρει ακόμα και το επίθετό του, αφού καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης τον αποκαλεί «κύριο Γ.».

Ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο μοναδικός από τους καταδικασθέντες για τη 17Ν που έχει αναλάβει την παλτική ευθύνη για τη δράση της, κατηγορεί ευθέως τον Αλ. Γιωτόπουλο για ανηθικότητα, αφού αναφερόμενος στη συμπεριφορά του παραλληλίζει την ηθική του με την ηθική «κρεμάστε τον αδερφό μου γιατί ζαλίζομαι».

«Ήξερε καλά τι έκανε ο κύριος Γ. όταν κατασκεύαζε αυτά τα μυθεύματα» υποστηρίζει ο Δημ. Κουφοντίνας αναφερόμενος στη νέα έρευνα για την υπόθεση της 17Ν που προκάλεσε η επιστολή Γιωτόπουλου.

Του επιστρέφει μάλιστα τους υπαινιγμούς για συνεργασίες με τις αρχές και εξαφάνιση στοιχείων ώστε να μείνουν ασύλληπτα συγκεκριμένα άτομα λέγοντας: «Ποιος ξέρει τι άλλο θα επινοήσει. Σενάρια που ταυτίζονται με τις τερατουργίες που εξέβραζαν οι οχετοί από τα υπόγεια των δυσωδών υπηρεσιών».Ακόμη, ο Δημήτρης Κουφοντίνας στην τηλεφωνική συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλά για την εκδήλωση διαμαρτυρίας των πολιτικών κρατουμένων του Κορυδαλλού στην επίσκεψη Ομπάμα, σχολιάζει τις «μεταρρυθμίσεις που φέρνει στη χώρα μας» ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, αναρωτιέται αν θα υπήρχε «νεοτρομοκρατία» αν δεν έβρισκε κοινωνική αποδοχή, αλλά εξηγεί και γιατί δεν του χορηγούν άδεια εξόδου παρότι το δικαιούται εδώ και έξι χρόνια

«Δεν υπογράφω δήλωση μετάνοιας» δηλώνει, απαντώντας έτσι στις αρμόδιες επιτροπές που απορρίπτουν τα αιτήματά του με το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει μεταμέλεια παρά τη διαβεβαιώσεις του «στο όνομα της ιδεολογίας μου και στους ανθρώπους που θα αναλάβουν την ευθύνη χορήγησης της άδειας ότι θα τηρήσω τους όρους που θα μου τεθούν».