Του Αλέκου Χατζηκώστα
Το καθεστώς που επικράτησε μετά τη Βάρκιζα χαρακτηρίζεται και από την βάναυση καταπάτηση ακόμη και αυτής της λεγόμενης «αστικής νομιμότητας». Αρκεί, για παράδειγμα, να αναφερθεί ότι από το 1946 ως το 1951 οι διαδοχικές κυβερνήσεις θέσπισαν χωρίς εξουσιοδότηση περισσότερους νόμους ως «αναγκαστικούς» παρ’ όσους ψήφισε η Βουλή με την τακτική νομοθετική διαδικασία…
Βασικό γνώρισμα όλων αυτών των νομοθετημάτων είναι ότι καθιερώνουν «έκτακτα μέτρα», παρακάμπτουν διαδικασίες νόμιμες σε καιρούς ειρήνης, εισάγουν διαδικασίες νομιμοφανείς, συνοπτικές, αυθαίρετες.
Κοινό χαρακτηριστικό των μέτρων αυτών αλλά και του τρόπου με τον οποίο εφαρμόστηκαν είναι ότι τιμωρούσαν πρώτιστα το φρόνημα και δευτερευόντως μόνο τις πράξεις. Ταυτοχρόνως, σε πολλές περιπτώσεις καθιέρωναν την αρχή της συλλογικής ευθύνης. Για παράδειγμα, την έλλειψη «νομιμοφροσύνης» του πατέρα ή της μητέρας πλήρωναν ο άλλος σύζυγος και τα παιδιά, ενώ με ένα και το αυτό διάταγμα αφαιρούνταν η ιθαγένεια των κατοίκων ενός ολόκληρου χωριού, χωρίς να επιχειρείται η παραμικρή εξατομίκευση της ευθύνης.Θυμίζουμε ότι το διάστημα αυτό είχαμε το περιβόητο «Γ΄ ψήφισμα», με το οποίο συγκροτήθηκαν τα έκτακτα στρατοδικεία, το Νόμο 511, βάσει του οποίου ιδρύθηκαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος, Γυάρος κλπ.), αλλά και τον περιβόητο Α.Ν. 509/1947- που ήταν σε ισχύ μέχρι τη μεταπολίτευση – βάσει του οποίου τέθηκαν εκτός νόμου το ΚΚΕ και οι ΕΑΜικές οργανώσεις.
Εδώ να τονίσουμε τα εξής γενικότερα ζητήματα:
Το 1948 θεσπίστηκε ο Α.Ν. 516 που θεμελίωνε ένα φασιστικό καθεστώς «ελέγχου νομιμοφροσύνης των δημοσίων υπαλλήλων και υπηρεσιών». Ο νόμος αυτός επικυρώθηκε με το ψήφισμα ΜΘ΄/1948 και οι διατάξεις του αφορούσαν όλους τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, στις τράπεζες και στα ασφαλιστικά ιδρύματα. Βάσει αυτών των διατάξεων οι κρινόμενοι ως «μη εθνικόφρονες – νομιμόφρονες» έχαναν το δικαίωμα εργασίας στο Δημόσιο.
