Slum tourism: Όταν η φτώχεια γίνεται τουριστικό αξιοθέατο

Μάρθα Κίσκιλα

Μπορεί οι διακοπές να είναι συνδεδεμένες γα τους περισσότερους με στιγμές ανεμελιάς, χαλάρωσης και ξενοιασιάς αλλά τα τελευταία χρόνια ένα είδος τουρισμού γίνεται όλο και πιο δημοφιλές. Ο «τουρισμός της παραγκούπολης» (slum tourism) εμφανίστηκε ως μία εναλλακτική μορφή τουρισμού που είχε στόχο την αναζήτηση της «αυθεντικής εμπειρίας», η οποία συνδέεται με μια άλλη όψη της πραγματικότητας από αυτή που ο τουρίστας έχει συνηθίσει στην καθημερινότητά του. Βασική θεματική αυτού του τουρισμού είναι οι οργανωμένες εκδρομές σε υποβαθμισμένες περιοχές και παραγκουπόλεις.

Σήμερα, η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά κάνει τη Μανίλα έναν δημοφιλή προορισμό, αλλά ορισμένοι αισθάνονται υποχρεωμένοι να εγκαταλείψουν την «ασφάλεια» των ιστορικών κέντρων για να πάρουν μια γεύση από την ανισότητα που κυριαρχεί στην πόλη. Οι τουριστικοί πράκτορες στις Φιλιππίνες και σε μέρη όπως η Βραζιλία και η Ινδία έχουν ανταποκριθεί στη ζήτηση, προσφέροντας «περιηγήσεις στις παραγκουπόλεις» για να δείξουν στους ξένους τις πιο φτωχές και περιθωριοποιημένες περιοχές τους.

Ωστόσο, πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο είδος τουρισμού που εκμεταλλεύεται τους κατοίκους των παραγκουπόλεων, υποβιβάζοντάς τους σε αξιοθέατα για εύπορους τουρίστες. Τι είναι αυτό που κινητοποιεί τους ταξιδιώτες που το επιλέγουν; Αλληλεγγύη; Περιέργεια; Κυνήγι μιας διαφορετικής εμπειρίας; Ένα είδος ηδονοβλεψίας; Ανάγκη επιβεβαίωσης και σύγκρισης; Το ερώτημα αυτό, αναπόφευκτα, δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση, καθώς εξάλλου ακόμα και τα πιο αλτρουιστικά μας αισθήματα πάντοτε κρύβουν ιδιοτέλεια. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι αυτό το είδος τουρισμού αυξάνει την ευαισθητοποίηση, δίνοντας πολλά παραδείγματα αποκατάστασης τοπικών κοινοτήτων.