Μπέρτολντ Μπρεχτ: Φτάνουν Χριστούγεννα λοιπόν!

Μπέρτολντ Μπρεχτ

Φτάνουν Χριστούγεννα λοιπόν!

Παραμονή κι εμείς σαν όλους ετοιμάσαμε γιορτή.

Μα δεν είν’ άνετα σαν φάτνη εδώ μέσα:

Μπαίνει το κρύο από παντού, δεν έχει μπέσα.

Χριστούλη, κόπιασε, γεννήσου αν θες, μα κοίτα:

Σου στρώσαμε, δεν έχει τζάκι όμως και πίττα.

Τρέμουμε κι όλοι αγκαλιαζόμαστε σφιχτά

σαν τους πρωτόγονους σε σκοτεινή σπηλιά.

Το χιόνι πέφτει στο κορμί μας, το παγώνει•

το χιόνι εισβάλει στην καλύβα και σαρώνει.

Κόπιασε, χιόνι, μπες, θα βρεις φίλους εδώ:

Κι εμάς μας έδιωξαν από τον ουρανό.

Κρασί ζεσταίνουμε, παλιό και δυνατό•

κάνει καλό με τέτοιον άγριο καιρό.

Ζεστό κρασί, ξύλα στην πόρτα καρφωμένα.

Έξω, ουρλιάζουνε αγρίμια θυμωμένα.

Οι στοχαστικές καινοτομίες του Αναξίμανδρου

Hegel-Platon.blogspot.com

Αναξίμανδρος: Πώς νοείται ο κόσμος;

Γεννήθηκε γύρω στο 610 π.Χ. στη Μίλητο και πέθανε γύρω στο 550 π.Χ. στη Μίλητο. Σε τούτη την πόλη τον 6ο αιώνα π.Χ. άρχισε να πρωτο-διαμορφώνεται μια στοχαστική ανάδυση των ελληνικών επιστημών, με πρωταγωνιστές τους τρεις διανοητές[1]: τον Θαλή, του Αναξίμανδρο και τον Αναξιμένη. Χρονολογικά αλλά και σημασιολογικά ο Αναξίμανδρος βρίσκεται στο επίκεντρο. Ποιος είναι ο Αναξίμανδρος; Είναι ένας από τους πρώτους θεμελιωτές του φιλοσοφικού στοχασμού και της επιστήμης. Λογίζεται μαθητής του Θαλή και διάδοχός του ως προς τη στοχαστική διερεύνηση της βαθύτερης αρχής ή ουσίας της υλικής πραγματικότητας. Ασχολήθηκε ενεργά με τα κοινά της πόλης του και κατόρθωσε να συνδυάσει στοχαστικό βλέμμα και σκεπτόμενη δράση. Είναι αλήθεια πως με βάση το πνεύμα της εποχής εκείνης η διάθεση για στροφή από τον μύθο στον Λόγο προέκυπτε, ως επί το πλείστον, από υπαρκτές πρακτικές και υλικές ανάγκες. Ο Αναξίμανδρος ακολουθεί εν πολλοίς αυτό το πνεύμα και στρέφει, πρωτίστως, τη στοχαστική του προβληματική στη διερεύνηση της προέλευσης του κόσμου. Σε αντίθεση με τον (Ησιόδειο) μύθο, στην γενεαλογική κοσμογονία του οποίου η δημιουργία του κόσμου και η κυριαρχία του κόσμου διασπώνται, ο Αναξίμανδρος ενώνει αυτά τα δυο μεγέθη.

Σύμφωνα με τον Νίτσε, η μορφή του Αναξίμανδρου ομιλεί προς εμάς τη γλώσσα της ευκρίνειας[2]. Στη συνάφεια τούτη, η σκέψη του, αποφθεγματικά διατυπωμένη με έναν αστραφτερό λόγο, «αποτελεί ορόσημο στο μονοπάτι της ύψιστης σοφίας»[3]. Στα κύρια ενδιαφέροντά του συγκαταλεγόταν μια καθολική σύλληψη της φυσικής εξέλιξης του κόσμου. Προς αυτή την κατεύθυνση επιχείρησε να συλλέξει όλη τη διάσπαρτη εμπειρία της εποχής του και με το λεπτό φιλο-σοφικό του αισθητήριο να εξοικειώσει την πόλη με τον κόσμο της τάξης και της συγκεκριμένης εξήγησης ή κατανόησης των πραγμάτων. Στον τομέα των κοσμολογικών και ιστορικο-γεωγραφικών του μελετών και με βάση τα υλικά πρωταρχικά στοιχεία, διατύπωσε την υπόθεση για την προέλευση της ζωής από το υλικό της περιβάλλον και εντός αυτού· στην αναλογία τούτη ασχολήθηκε και με τη δομή του σύμπαντος. Το συνολικό του εγχείρημα δείχνει ότι ο Έλληνας διανοητής δεν εκχωρεί στο θεϊκό στοιχείο κανένα υπέρ το φυσικό σύμπαν του ανθρώπου μετα-φυσικό πεδίο αυτόνομης δράσης. Έτσι, πέραν κάθε τελεολογίας και μετα-φυσικής περίσφιξης, καλλιεργεί έναν φιλο-σοφικό στοχασμό, που ταυτίζει την «αρχή» της παγκόσμιας διαδικασίας, από την οποία προκύπτουν τα πάντα, με τη «δύναμη» που διέπει τον κόσμο. Αλλά τι είναι η ἄρχή; Ο Αναξίμανδρος την αποκαλεί ἄπειρον. Πρόκειται για το «αρχέγονο έδαφος όλων των πραγμάτων», που δημιουργεί και κυβερνά τον κόσμο: είναι απροσδιόριστο στην έκτασή του, αλλά πάνω απ' όλα στην ουσία του· είναι το ποσοτικά και ποιοτικά απροσδιόριστο ως υπο-κείμενο της αεί κινούμενης ζωής και φύσης.