Του Γιάννη Παπαμιχαήλ (από Ρεσάλτο)
Συμβιβάζεται άραγε πρακτικά ή θεωρητικά, μια συντηρητική στάση ή πολιτική επιλογή με την έννοια της αριστεράς;
Στο επίπεδο του υπό αμφισβήτηση σήμερα (αν όχι υπό συνειδησιακή αποδόμηση), συλλογικού υποκειμένου της κοινωνικής τάξης των θυμάτων της εκμετάλλευσης, ο συντηρητισμός χαρακτηρίζει την ελάχιστη βάση ταξικής συλλογικής συσπείρωσης, που, τουλάχιστον στην μαρξίζουσα θεωρία, αντανακλούσε την αυθόρμητη, μεταρρυθμιστική και μάλλον συντηρητική πολιτική συνείδηση των χειμαζόμενων λαϊκών μαζών. Αποτελούσε τρόπον τινά, αυτή ακριβώς η συντήρηση, την απολύτως απαραίτητη συνδικαλιστικού τύπου προϋπόθεση ή έστω, «τρεϋντγιουνιστική» συνεκτική βάση για κάθε μετέπειτα προσπάθεια μετάβασης σε ένα υψηλότερο, επαναστατικό επίπεδο συλλογικής πολιτικής συνείδησης και πράξης. Με άλλα λόγια, όπως ακριβώς η «ταξική πάλη» είναι εδαφοποιημένη και όχι ανεδαφική- και όπως κατά συνέπεια, η αριστερά είναι εξ ορισμού πατριωτική, (αλλιώς δεν μπορεί να είναι ούτε διεθνιστική, αλλά απλώς μια εκτός τόπου και χρόνου κοσμοπολίτικη μικροαστική ιδεολογία), έτσι, για τους σοσιαλιστές τουλάχιστον, σε ορισμένες περιόδους υποχώρησης των λαϊκών κινημάτων, αυτή ακριβώς η «ταξική πάλη» καθίσταται και η μόνη, συγκυριακά έστω, αλλά πραγματικά, συντηρητική αντίπαλος των αστικών εκσυγχρονισμών και ριζοσπαστισμών. Δεν πρόκειται καθόλου για τα ψιλά, αλλά για τα «χοντρά γράμματα» της μαρξίζουσας πολιτικής κοινωνιολογίας, έστω και αν ο ίδιος ο Μαρξ στην εποχή του, σε αντίθεση με άλλους στοχαστές και φιλοσόφους (όπως αργότερα ο Πολάνυι), αλλά συνεπής με το μοντέλο ανάλυσης του ιστορικά προοδευτικού ρόλου της αστικής τάξης του 19ου αιώνα καθώς και με το επαναστατικό πολιτικό όραμα του, απαξίωσε τις λουδίτικες λαϊκές αντιδράσεις των τότε εργαζομένων στη βιομηχανική επανάσταση και στη μηχανοποίηση της παραγωγής…
