Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014

“Αν ξυπνήσεις μονομιάς θα ‘ρθει ανάποδα ο ντουνιάς”

Ο άνθρωπος που αναποδογύρισε μια «βολεμένη» ζωή κι άρχισε να γράφει «για εκείνους που δεν ξέρουν να διαβάσουν, για τους εργάτες που γυρίζουνε το βράδυ με τα μάτια κόκκινα απ' τον άμμο...», όπως έλεγε ο Τάσος Λειβαδίτης, ο κατά πολλούς ιδρυτής της επαναστατικής Τέχνης στην Ελλάδα, ο Κώστας Βάρναλης,«έφευγε» σαν σήμερα πριν ακριβώς 40 χρόνια, στις 16 Δεκέμβρη του 1974. 


Ο αμετανόητος κομμουνιστής Βάρναλης, στις αιτιάσεις εναντίον του για την «στράτευσή του», ήταν καταιγιστικός: «…όλες οι τέχνες "πολιτεύονται", είτε το ξέρουνε είτε όχι, είτε τους φαίνεται είτε όχι.Κι η επαναστατική τέχνη "πολιτεύεται" - έλεγε ο Βάρναλης - με τη διαφορά, πως το ξέρει. Γιατί αν είναι κανείς συντηρητικός από κοινωνική Συνήθεια, γίνεται επαναστάτης μονάχα από γνώση της πραγματικότητας κι από αντίδραση στη Συνήθεια».

Τα ρούχα του βασιλιά

Παλιά, κι ο βασιλιάς γυμνός ήταν. Όπως όλοι οι άνθρωποι. Και οι εικόνες του Αδάμ και της Εύας το μαρτυρούν, και οι ανθρωπολόγοι μάς το βεβαιώνουν.
Παλιά, κι ο βασιλιάς γυμνός ήταν. Όπως όλοι οι άνθρωποι. Και οι εικόνες του Αδάμ και της Εύας το μαρτυρούν, και οι ανθρωπολόγοι μάς το βεβαιώνουν. Ρούχα μπορεί να μην φορούσαν, στολιζόντουσαν όμως. Και μετά έβαφαν πρόσωπο και σώμα. Και στη συνέχεια, έκαναν και τατουάζ. Ήταν οι πρώτες μορφές καλλωπισμού και ενδυμασίας. Πίστευαν πως έτσι προστατεύονταν από τα κακά πνεύματα και ταυτόχρονα προξενούσαν φόβο και θαυμασμό στα ζώα και τους άλλους ανθρώπους. Με το τέλος της παλαιολιθικής εποχής, όταν το κλίμα άρχισε να γίνεται ψυχρό, επινόησαν και τα πρώτα ρούχα.

Από τότε, και σε όλη την ιστορική διαδρομή του ανθρώπινου γένους, η ενδυμασία εκτός από χρηστική, έγινε και ταξική, και συναισθηματική, και μέσον επικοινωνίας. Το ένδυμα του βασιλιά σε σχέση με το ένδυμα του αγρότη, δίνει σαφές στίγμα του ποιος είναι ποιος και ποία η θέση του στην κοινωνία. Το ένδυμα του στρατιωτικού, του ιερέα και του δικαστή, επίσης δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών για το έργο που επιτελεί ο καθείς, και την εξουσία που έχει. Στη συνέχεια, με όχημα την ενδυμασία, επιβάλλεται και μια ξεχωριστή κόμμωση, στάση και περπάτημα για το κάθε άτομο, ώστε να εναρμονίζεται με τον ρόλο του.