Ελληνικός εμφύλιος 1946-49: Χρειαζόμαστε μια διαφορετική οπτική

 

του Βασίλη Γάτσιου

Σαν σήμερα, πριν 78 χρόνια, στις 31 Μαρτίου 1946, μια ομάδα 33 ανταρτών με επικεφαλής τον Μπαρούτα, παλιό αντάρτη του ΕΛΑΣ, επιτίθεται στο σταθμό χωροφυλακής του Λιτόχωρου. Το γεγονός έμεινε στην ιστορία, συμβολικά, ως η αρχή του εμφυλίου πολέμου. Το άρθρο επιχειρεί να συμβάλει στη συζήτηση που αναπτύσσεται για τον εμφύλιο με μαρξιστικά κριτήρια και από τη σκοπιά του μέλλοντος του ταξικού αγώνα.Η διεθνής κατάσταση

Η διεθνής κατάσταση το 1946-49, όπου εξελίχθηκε ο εμφύλιος, είχε περάσει σε μια ποιοτικά διαφορετική κατάσταση σε σχέση με την περίοδο 1939-45.

Το εργατικό κίνημα βρισκόταν σε άνοδο. Αυξανόταν το παγκόσμιο κύρος και η αίγλη της Σοβιετικής Ένωσης λόγω του πρωταρχικού και αποφασιστικού ρόλου που διαδραμάτισε στην ήττα του φασισμού. Στην Ανατολική Ευρώπη εγκαθιδρύονταν τα λαϊκοδημοκρατικά καθεστώτα κάτω από την παρουσία του σοβιετικού στρατού.

Στη Δυτική Ευρώπη αποκαταστάθηκαν τα αστικά δημοκρατικά κοινοβουλευτικά καθεστώτα κάτω από την κηδεμονία των ΗΠΑ, οι οποίες ξεκινούσαν γενικευμένη εξόρμηση για την παγκόσμια κυριαρχία, αφού είχαν πάρει τα σκήπτρα από τη Μεγάλη Βρετανία που βρισκόταν σε υποχώρηση.

Στις χώρες της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και της Αφρικής δυνάμωναν τα εθνικοαπελευθερωτικά και αντιιμπεριαλιστικά κινήματα. Στην Άπω Ανατολή δέσποζε ο εν εξελίξει εμφύλιος στην Κίνα, ο οποίος τέλειωσε με νίκη της λαϊκής επανάστασης το 1949. Ενώ στη Λατινική Αμερική «ζεσταίνονταν οι μηχανές» για την Κουβανέζικη επανάσταση και τα αντάρτικα κινήματα των δεκαετιών του 1960 και 1970.

H οικονομία “πετάει”, αλλά εργοστάσια κλείνουν. Ποιος φταίει;

Το τελευταίο διάστημα και με αφορμή το κλείσιμο του εργοστασίου υαλουργίας «Γιούλα» στο Αιγάλεω, υπάρχουν ορισμένα δημοσιεύματα που αναπαράγουν έναν προβληματισμό σχετικά με μια εντοπισμένη, και από αυτούς, φαινομενική αντίφαση. Πώς γίνεται μια σειρά από οικονομικοί δείκτες να δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι σε φάση καπιταλιστικής ανάπτυξης και την ίδια στιγμή μεγάλα εργοστάσια να κλείνουν;

Στα σχετικά ρεπορτάζ γίνεται και μια σύντομη ιστορική αναδρομή των τελευταίων χρόνων για αρκετά μεγάλα εργοστάσια που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, οδηγώντας εκατοντάδες εργαζόμενους στην ανεργία και ολόκληρες περιοχές στον μαρασμό.

Η εικόνα όσον αφορά μαζικές απολύσεις εργαζομένων, αλλά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες που υπονομεύονται σήμερα, είναι πολύ χειρότερη αν συνυπολογίσουμε πώς επηρεάζει π.χ. η αστική στρατηγική της «πράσινης μετάβασης» τη Δυτική Μακεδονία ή το κλείσιμο της ΛΑΡΚΟ την περιοχή της Στερεάς και όχι μόνο.

Ας επανέλθουμε σε όσα αναφέρονται στην πρόσφατη ειδησεογραφία*. Θα θυμίσουμε ορισμένα στοιχεία, που μπορούν να θεωρηθούν και «απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας» σε στελέχη της κυβέρνησης της ΝΔ, που συχνά πυκνά αναμασούν — χωρίς να καταλαβαίνουν — ότι «είμαι καπιταλιστής» (δεν είναι, απλά έτσι αυτοαποκαλούνται επειδή υπηρετούν — υπερασπίζονται το συγκεκριμένο σύστημα), άλλοτε παίζουν την κασέτα ότι τα εργοστάσια τα κλείνουν «οι απεργίες, το ΠΑΜΕ και οι αγώνες» ή σε ορισμένες στιγμές κυνικής ειλικρίνειας από μέρους τους λένε «έτσι είναι το σύστημα της ελεύθερης αγοράς».