Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025

Διπρόσωπος Ιανός η τεχνολογία στην ψηφιακή εποχή

 της Αντωνίας Πάνου

Ο Ιανός στη ρωμαϊκή μυθολογία ήταν ο Θεός με τη διπλή προσωπικότητα: της ζωής και του θανάτου, του πολέμου και της ειρήνης, της έναρξης και του τέλους, της μετάβασης από τη μια κατάσταση στην άλλη. Τη μοντέρνα εποχή μετά τη βιομηχανική επανάσταση και ιδιαίτερα τη σημερινή, ο σύγχρονός Ιανός είναι η τεχνολογία.

Από τις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας είχε, παράλληλα με την ανάπτυξη των πολεμικών μηχανών και την αρνητική επενέργειά τους με δύο Παγκόσμιους εξαιρετικά καταστροφικούς πολέμους, θετική επίδραση στη ζωή – τουλάχιστον των ανθρώπων της Δύσης.

Αυτή διευκολύνθηκε πολύ με την εισαγωγή των μηχανών σε όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες , στις επιστήμες, στις τέχνες, την παραγωγή καταναλωτικών αγαθών. Μέχρι που η τεχνολογία εξελισσόμενη, μείωσε το κόστος των αγαθών και από τις δεκαετίες ‘50 και ‘60, η παραγωγή τους έσπασε κάθε όριο και μετατράπηκε, από τα συμφέροντα του κεφαλαίου, από την κάλυψη πραγματικών ανθρώπινων αναγκών στην κάλυψη πλασματικών. Έχουμε το φαινόμενο του καταναλωτισμού. Τώρα πια τα προϊόντα αποσκοπούσαν κατά κύριο λόγο -υπό την κυριαρχία της αγοράς – στην αύξηση των κερδών των καπιταλιστών και όχι στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων.

Άρχισε να καλλιεργείται στις λαϊκές και εργαζόμενες μάζες από τον καπιταλισμό, ότι η «ιδιωτική ενέργεια και πρωτοβουλία μπορούσαν να πετύχουν ένα αυξανόμενο βιοτικό επίπεδο». Καινούργιοι προπαγανδιστικοί κλάδοι -όπως της διαφήμισης – άρχισαν μετά την Αμερική να κυριαρχούν και στην Ευρώπη και στη συνέχεια σε όλον τον κόσμο.

οιος θα αποκτήσει την ήπειρο χωρίς άνθρωπο - την Ανταρκτική


Το τελευταίο αδιαίρετο έδαφος παραμένει η Ανταρκτική. Δεν υπάρχουν μόνο πιγκουίνοι εδώ, αλλά και μεταλλεύματα και υδρογονάνθρακες. Η Ανταρκτική είναι το τελευταίο απόθεμα πόρων της ανθρωπότητας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η Ανταρκτική ανακαλύφθηκε από Ρώσους.



Πριν από 205 χρόνια έγινε η τελευταία μεγάλη γεωγραφική ανακάλυψη. Στις 28 Ιανουαρίου 1820, η αποστολή των Faddey Bellingshausen και Mikhail Lazarev στις πλαγιές Vostok και Mirny ανακάλυψε την Ανταρκτική.
Ο κόσμος, ωστόσο, φαινόταν να μην το προσέχει αυτό. Μέχρι τώρα, τα μακρινά παγωμένα νερά και τα εδάφη ελάχιστα ενδιέφεραν κανέναν. Μόλις τον 20ο αιώνα προέκυψε μια υποτονική διαμάχη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρετανίας σχετικά με το ποιος ακριβώς ανακάλυψε την έκτη ήπειρο. Οι Αμερικανοί είπαν ότι οι ακτές της Ανταρκτικής είδαν για πρώτη φορά ο συμπατριώτης τους Nathaniel Palmer στις 17 Νοεμβρίου 1820. Οι Βρετανοί αντιτάχθηκαν: στις 30 Ιανουαρίου του ίδιου έτους, το βόρειο άκρο της χερσονήσου της Ανταρκτικής ανακαλύφθηκε από τον Βρετανό Έντουαρντ Μπράνσφιλντ. Η «Ερωμένη των Θαλασσών» ήθελε να πιστώσει στον εαυτό της ότι ανακάλυψε τουλάχιστον κάποια ήπειρο. Τι είναι αυτό, αλήθεια: Η Αμερική ανακαλύφθηκε από τον Γενοβέζο Κολόμβο με ισπανική σημαία, την Αυστραλία από τον Ολλανδό Janszoon... Ο Bellingshausen και ο Lazarev δεν αναφέρθηκαν καθόλου σε αυτή τη διαμάχη.