Μία από τις κορυφαίες στιγμές, ηρωικές και τραγικές, ταυτόχρονα, του ελληνικού εργατικού κινήματος, αποτελεί, αναμφισβήτητα, ο ματωμένος Μάης του 1936 στην Θεσσαλονίκη. Ο οποίος έγινε και η αιτία για την δημιουργία του εμβληματικού αριστουργήματος της νεοελληνικής λογοτεχνίας και εκ των κορυφαίων ελληνικών λογοτεχνικών έργων του 20ού αιώνα, του «Επιτάφιου», του Γιάννη Ρίτσου.
Τα τραγικά γεγονότα του Μάη του ’36 είναι η κορύφωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο, η οποία κλιμακώθηκε με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση του 1929, μέσα σε ένα διεθνές κλίμα που χαρακτηριζόταν από το δημοκρατικό πείραμα της Ισπανίας και την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά, το 1933 έγιναν 360 απεργίες σε όλη την χώρα και σε πλήθος κλάδων, με συμμετοχή 120.000 εργατών, ενώ το 1934 έγιναν 480 απεργίες με συμμετοχή 180.000 εργατών(1).
Η κλιμάκωση αυτή αποκτά χαρακτηριστικά κοινωνικής έκρηξης με την έλευση του 1936. Κατά τους πρώτους μήνες εκείνης της χρονιάς και μέχρι τον Μάρτιο απεργούν ήδη πάνω από 200.000 εργάτες. Απεργιακές κινητοποιήσεις οργανώνουν και οι επαγγελματίες, ενώ στην επαρχία οι αγρότες οργανώνουν μαζικά συλλαλητήρια. Αντίστοιχα, οι φοιτητές οργανώνουν πολύπλευρες κινητοποιήσεις διεκδικώντας πανεπιστημιακές και γενικότερες δημοκρατικές ελευθερίες(2).
Το κράτος απαντά με άγρια καταστολή σε όλη την χώρα. Τον Ιανουάριο του 1936 έγιναν 117 συλλήψεις, 18 φυλακίσεις, 37 εξορισμοί, 33 τραυματισμοί, 1 δολοφονία, 38 βασανισμοί, 13 απαγορεύσεις συνεδρίων και συγκεντρώσεων, 1 αστυνομική έρευνα, 4 διαλύσεις σωματείων και 3 κατασχέσεις.