Του Νίκου Σακελλαρίου nsakel@pegasus.gr Η διαφορά μεταξύ των δύο κατηγοριών επενδυτικών κεφαλαίων είναι ότι τα hedge funds ουσιαστικά είναι περαστικά από τις ελληνικές επιχειρήσεις και έχουν ως στόχο να εκμεταλλευτούν βραχυπρόθεσμα υπεραξίες από άνοδο των μετοχών, ενώ τα distress funds τοποθετούνται σε προβληματικές εταιρείες και τράπεζες με στόχο να εκμεταλλευτούν την ανάκαμψή τους ή ακόμη και να προκαλέσουν την αλλαγή δομή τους, πουλώντας τμήματα των επιχειρήσεων. Σήμερα στο Χ.Α. με κεφάλαια της τάξης των 10 εκατ. ευρώ μπορείς να αγοράσεις το πλειοψηφικό πακέτο σε περισσότερες από 200 εισηγμένες. Τα distress funds που έχουν κεφάλαια υπό διαχείριση άνω του 1 δισ. ευρώ μπορούν να κάνουν μία ευχάριστη «επενδυτική εκδρομή» στην Ελλάδα χωρίς ιδιαίτερο κόστος και να ψάξουν για αποδόσεις. Το πρώτο ελληνικό Distress fund Μία ελληνική συμβουλευτική - επενδυτική εταιρεία ονόματι Lead Finance ξεκίνησε το πρώτο distress funds, το οποίο εστιάζει σε χρηματοοικονομικά «ταλαιπωρημένες» ελληνικές επιχειρήσεις. Επικεφαλής του fund είναι ένας Ελληνας πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs ονόματι Χάρης Σταμούλης, ο οποίος συγκέντρωσε 100 εκατ. δολάρια από πέντε άλλα αμερικανικά distress funds με στόχο να δημιουργήσει το Lead Recovery Capital 1, το οποίο θα επενδύει σε ελληνικές επιχειρήσεις με κεφαλαιακά προβλήματα. Σε δηλώσεις του, ο κ. Χάρης Σταμούλης παλαιότερα είχε αναφέρει ότι «η κρίση χρέους της Ευρωζώνης έχει δημιουργήσει ορισμένες ευκαιρίες για τέτοιο είδος επιχειρήσεων. Οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρές και η ελληνική κεφαλαιαγορά δεν έχει το βάθος για να χρηματοδοτήσει τις ελληνικές εταιρείες». Ο κ. Σταμούλης εκτιμούσε ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα χρειαστούν κεφαλαιακή ρευστότητα και λειτουργικά κεφάλαια, και ότι υπάρχουν πολλές καλές επιχειρήσεις με «αρνητικούς ισολογισμούς» (bad balance sheets) οι οποίες θα χρειαστούν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τις αναδιαρθρώσεις κεφαλαίων τους. Η κίνηση της Lead Finance ήρθε σε μία περίοδο που και πολλά ευρωπαϊκά distress funds συγκεντρώνουν κεφάλαια για να εκμεταλλευτούν την κρίση που διέρχονται ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και μάλιστα έχουν συγκεντρώσει τα περισσότερα κεφάλαια από το 2005 και μετά. Hedge funds που ποντάρουν σε ελληνικά ομόλογα Το γεγονός ότι τα ελληνικά ομόλογα έχουν υποχωρήσει σε τιμές mark to market κατά περίπου 65% σε σχέση με την ονομαστική τους αξία, ενώ το haircut θα γίνει στο 50% επί της ονομαστικής τους αξίας, δίνει σε αρκετά ξένα hedge funds και distress funds τις ευκαιρίες υπεραξιών αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Ενδεικτικά, όταν είχε δημιουργηθεί η συμφωνία της 21ης Ιουλίου πάρα πολλά βρετανικά funds είχαν «οργώσει» την ελληνική αγορά ομολόγων για να αγοράσουν ελληνικά διετή ομόλογα που είχαν την καλύτερη σχέση απόδοσης/κινδύνου και θα πρόσφεραν σίγουρα κέρδη (εφόσον δεν θα πτώχευε η Ελλάδα) της τάξης του περίπου 25% μέχρι το 2013. Σήμερα, ένα από τα μεγαλύτερα funds που εξειδικεύονται σ' αυτό το ρόλο, το Gramercy Fund, με ενεργητικό υπό διαχείριση 2,7 δισ. δολάρια ενδιαφέρεται να αγοράσει ελληνικά δεκαετή ομόλογα με τιμή στα 16 λεπτά το 2013, όταν σήμερα διαπραγματεύονται περίπου στα 35 λεπτά. Να σημειωθεί ότι ο διαχειριστής του fund, Robert Koenigsberger, είχε πρωτοστατήσει στην αναδιάρθρωση του χρέους της Αργεντινής το 2002, αλλά και της Ρωσίας το 1998. Ενα άλλο fund με ρόλο στη διαχείριση «προβληματικών ομολόγων» είναι το fund Greylock Capital Management με έδρα στη Νέα Υόρκη. Ο ιδρυτής του fund Ηans Humes διαχειρίζεται περίπου 40 δισ. δολάρια. Πάντως, σύμφωνα με εκτιμήσεις στην αγορά μεγάλο ρόλο διεκδίκησης χρηματοδότησης επιχειρήσεων και ελληνικού χρέους θα παίξουν τα γνωστά hedge funds ΕΜ και NML Capital, θυγατρικές της Elliot Management, που συμμετείχαν (με οδυνηρές εμπειρίες) και στις αναδιαρθρώσεις χρέους της Αργεντινής και του Περού. Τραπεζικές μετοχές Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για συμμετοχή σε ελληνικούς χρηματοοικονομικούς ομίλους είχε εκδηλώσει η Man Multi Manager είτε για τον ίδιο τον όμιλο, είτε εκπροσωπώντας άλλα ευρωπαϊκά hedge - distress funds. Το Καλοκαίρι ξεκίνησε τη συγκέντρωση κεφαλαίων για να εκμεταλλευτεί την ευρωπαϊκή κρίση το Mara-thon Asset Management, το οποίο αναμένεται να έχει συγκεντρώσει μέχρι το τέλος του χρόνου κεφάλαια ύψους 1 δισ. δολ., ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνει το Oak-tree Capital Management, το Apollo Global Manage-ment (το οποίο έχει σχέσεις και με την εισηγμένη στο Χ.Α. Sciens) καθώς και το Avenue Capital από τη Νέα Υόρκη. Επίσης, υπάρχουν το Aguilla Capital και το Vega Asset Management, το οποίο έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τράπεζες σε Πορτογαλία και Ισπανία. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, κεφάλαια όπως τα παραπάνω με «δύναμη πυρός» που ξεπερνά κατά πολύ τις κεφαλαιοποιήσεις των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών εκτιμάται ότι μέσα στο 2012 θα κάνουν κινήσεις προσέγγισης για αγορές τραπεζικών μετοχών σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Διερευνητικές συζητήσεις με τις διοικήσεις Ενδιαφέρον και για τράπεζες Τα distress funds και τα hedge funds ανέρχονται σε χιλιάδες σε Ευρώπη και Αμερική και η «χρηματιστηριακή δύναμη πυρός» που διαθέτουν ανέρχεται σε τρισ. δολάρια και ευρώ. Αυτό τους επιτρέπει και να κερδοσκοπήσουν, αλλά και να διεκδικήσουν επιχειρηματικούς στόχους ανάμεσα στους οποίους και τράπεζες. Ήδη, οι περισσότερες ρώσικες τράπεζες ουσιαστικά «κτίστηκαν» τη δεκαετία του '90 μέσω χρηματοδοτήσεων από τέτοια funds. Ο κίνδυνος για είσοδο των περισσότερων τραπεζών στην Ελλάδα στο ΤΧΣ ουσιαστικά έχει απομακρύνει τους ενδιαφερόμενους, αφού πλέον θεωρείται ότι τον πρώτο ρόλο στις εξελίξεις θα έχει το ελληνικό δημόσιο. Επίσης η εφαρμογή του PSI + και οι ανάγκες για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ίσως αλλάξουν το σκηνικό. Ωστόσο, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες της «ΗτΣ», διοικήσεις τέτοιων funds έχουν κάνει διερευνητικές συζητήσεις με διοικήσεις τραπεζών, προκειμένου να συμμετάσχουν στα νέα σχήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι διοικήσεις ήθελαν από το καλοκαίρι τη συμμετοχή τους στα μετοχικά κεφάλαιά τους προκειμένου να ανανεωθούν οι πηγές χρηματοδότησής τους να και τονωθεί η ρευστότητά τους.Φαίνεται όμως ότι δεν υπήρξαν συμφωνίες και το θέμα προς το παρόν έκλεισε. Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες εισηγμένες, το ενδιαφέρον των distress funds εστιάζεται κυρίως σε εταιρείες μικρής κεφαλαιοποίησης. Για παράδειγμα τόσο η Πετζετάκις όσο και η Μαΐλλης είχαν προσεγγιστεί από τέτοιου τύπου funds τα προηγούμενα χρόνια. Tο ολλανδικό fund Limneus που τοποθετείται στις ιχθυοκαλλιέργειες ανήκει σ' αυτή τη κατηγορία των funds. Επαφές έχουν γίνει με ομίλους στον κλάδο Υγείας και διαγνωστικών κέντρων, σε τεχνικές εταιρείες (εισηγμένες και μη), Χημικές (Πλαστικά Θράκης), σε μικρές εταιρείες τηλεπικοινωνιών, ενώ φήμες έφερναν και τη Forthnet να έχει επαφές με τέτοια επενδυτικά σχήματα, οι οποίες όμως δεν τελεσφόρησαν. Επαφές distress funds είχαν γίνει και με την ΕΛΓΕΚΑ, τους Eυρωσυμβούλους.