«Το σταθερό ετήσιο εισόδημα που προσφέρει η μαστίχα έχει οδηγήσει πολύ κόσμο, όπως αγρότες, οικοδόμους και ελευθέρους επαγγελματίες, να φυτεύουν νέα χωράφια με μαστιχόδεντρα», σημειώνει ο Μιλτιάδης Σαραντινίδης, εμπορικός διευθυντής της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η οποία ιδρύθηκε το 1938 και έχει την αποκλειστική ευθύνη για την παραγωγή και προώθηση της μαστίχας σε όλο τον κόσμο.
Μοναδικό προϊόν
Η μαστίχα Χίου είναι ένα μοναδικό φυσικό προϊόν με θεραπευτικές ιδιότητες, που παράγεται μόνο στη Χίο και πουθενά αλλού στον πλανήτη, λόγω του μικροκλίματος και του ηφαιστειογενούς εδάφους στο νότιο μέρος του νησιού.
Πρόκειται για μια φυσική ρητίνη, με σχεδόν διαφανές υπόλευκο χρώμα, η οποία βγαίνει από τον κορμό του μαστιχόδεντρου ή σχίνου, όπως ονομάζεται αλλιώς, ένας αειθαλής θάμνος που ευδοκιμεί σε όλες τις χώρες της Μεσογείου.
Στη νότια Χίο υπάρχουν περίπου δύο εκατομμύρια μαστιχόδεντρα, τα οποία βρίσκονται αναμεμιγμένα με άλλα δέντρα, όπως ελιές και θάμνους, και καλύπτουν σε έκταση το 1/3 του νησιού.
Η Ενωση Μαστιχοπαραγωγών είναι αναγκαστικός συνεταιρισμός, με τον οποίο συνεργάζονται σχεδόν 4.000 οικογένειες. Η παραγωγή κατά το 2009 έφτασε τους 117.844 τόνους, ενώ οι ετήσιες εξαγωγές ξεπερνούν το 75% της συνολικής παραγωγής.
Παραγωγή
Η συλλογή της μαστίχας γίνεται με παραδοσιακό τρόπο και όλη η διαδικασία, από τη συγκομιδή έως το καθάρισμα του προϊόντος, απαιτεί εργασία «με το χέρι».
Από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο, οι παραγωγοί σχίζουν τον κορμό του δέντρου σε συγκεκριμένα σημεία και η μαστίχα αρχίζει να ρέει στο ειδικά διαμορφωμένο έδαφος, έως ότου να στερεοποιηθεί.
Μετά πλένεται και καθαρίζεται στα σπίτια κομμάτι κομμάτι, ώστε να απομακρυνθούν ξένα σώματα όπως άμμος και κλαδάκια δέντρων. «Η τεχνογνωσία μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Είναι μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία που απαιτεί πολλές εργατοώρες» τονίζει ο Μ. Σαραντινίδης.
«Πολυεργαλείο»
Η μαστίχα Χίου είναι ένα πολυεργαλείο με άπειρες εφαρμογές σε τομείς όπως η παρασκευή τροφίμων και ποτών, η φαρμακευτική και η ιατρική. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό, δίνοντας το ξεχωριστό της άρωμα σε κρέας, τυρί, ακόμη και ψωμί.
Στη ζαχαροπλαστική εμφανίζεται ως βασικό συστατικό σε πολλά γλυκά, παγωτά, ζαχαρωτά και αρτοσκευάσματα (τσουρέκι, μπισκότα κ.ά.), ενώ είναι το αγαπημένο γλυκό κουταλιού μικρών και μεγάλων, το γνωστό «υποβρύχιο».
Χρησιμοποιείται ευρύτατα για την παρασκευή λικέρ και ούζου, χάρη στις πεπτικές της ιδιότητες, ενώ ταυτόχρονα περιορίζει την επίδραση της αλκοόλης στο στομάχι.
Επιπλέον, το μαστιχέλαιο εφαρμόζεται στην επιπλοποιία, την κατασκευή μουσικών οργάνων, την αρωματοποιία κ.α.
Η μαστίχα έχει σημαντικές ιατροφαρμακευτικές εφαρμογές χάρη στην αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση της και χρησιμοποιείται τόσο ως θεραπευτικό μέσο όσο και ως πρώτη ύλη για ιατρικό εξοπλισμό.
Καταπολεμά το πεπτικό έλκος, τα κρυοπαγήματα, τις δερματικές παθήσεις, προστατεύει από τη χοληστερίνη, συμβάλλει στη διατήρηση της καλής υγείας των δοντιών, καταπραΰνει τον οργανισμό και προστατεύει από τα εγκαύματα.
Σημαντική είναι και η αντικαρκινική δράση της μαστίχας ειδικά για το παχύ έντερο και την απόπτωση καρκινικών κυττάρων.
Επιπλέον, χρησιμοποιείται κατά κόρον στην κατασκευή εμπλάστρων, χειρουργικού νήματος για ράμματα που απορροφώνται από τον οργανισμό, καθώς και ως συστατικό σε οδοντιατρικά σφραγίσματα.
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες της μαστίχας ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη, ενώ στην αρχαία Ρώμη οι κυρίες χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από μαστιχόδεντρα για τη λεύκανση των δοντιών τους.
Γνωστό θεραπευτικό υλικό από την αρχαιότητα
Η σημασία της μαστίχας είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Ο πατέρας της ιστορίας, ο Ηρόδοτος, αναφέρεται σε αυτήν ήδη τον 5ο μ.Χ. αιώνα, ενώ τις θεραπευτικές της ιδιότητες είχαν διαπιστώσει ο Ρωμαίος φυσικός Πλίνιος, ο φιλόσοφος και συνεχιστής του Αριστοτέλη, Θεόφραστος, και οι διάσημοι ιατροί Διοσκουρίδης και Γαληνός.
Μετά τον 10ο αιώνα και στα χρόνια που ακολούθησαν, ξεκινά η εμπορική εκμετάλλευση της μαστίχας, η οποία στην αρχή γινόταν από την περίφημη Μαόνα, ένα είδος μετοχικής, μονοπωλιακής επιχείρησης που έχει την αποκλειστική ευθύνη για το εμπόριο της μαστίχας.
Στα χρόνια της Μαόνας το εμπόριο οργανώθηκε, ενώ υπήρχαν σοβαρές κυρώσεις για όσους έκλεβαν το πολύτιμο προϊόν ή το πουλούσαν χωρίς την άδειά της.
Στη βυζαντινή περίοδο, ιδρύθηκαν και τα 22 Μαστιχοχώρια στη νότια Χίο, προκειμένου να προστατευθεί και να συγκεντρωθεί η παραγωγή σε μία περιοχή.
Οι οικισμοί έμοιαζαν με φρούρια και οι λιθόκτιστες κατοικίες ήταν διώροφες και κατασκευασμένες με τον ίδιο τρόπο. Κατά την τουρκοκρατία, οι μαστιχοπαραγωγοί είχαν πολλά προνόμια σε σχέση με την υπόλοιπη Χίο, καθώς είχαν δική τους διοίκηση και πλήρωναν λιγότερους φόρους.
Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των χωριών διατηρείται μέχρι σήμερα κυρίως στα Μαστιχοχώρια που δεν έπαθαν μεγάλες βλάβες από τον καταστροφικό σεισμό του 1881, όπως το Πυργί, τα Μεστά, οι Ολύμποι και λιγότερο η Βέσσα, η Καλαμωτή και η Ελάτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου