Ενα παιδί δοκιμάζει ένα τουφέκι σε κατάστημα όπλων στο ΤέξαςΛίγα μόλις λεπτά περιήγησης σε αμερικανικές ιστοσελίδες πώλησης πυρομαχικών αρκούν για να διαπιστώσει κάποιος πόσο εύκολα μπορεί ένας κάτοικος των Ηνωμένων Πολιτειών να προμηθευτεί σφαίρες και στρατιωτικό εξοπλισμό από το Διαδίκτυο: είναι σαν να αγοράζει παπούτσια, ρούχα ή το νέο αγαπημένο του γκάτζετ και μάλιστα σε τιμή ευκαιρίας, αφού όσο περισσότερα προϊόντα προσθέσει στο ηλεκτρονικό «καλάθι» αγορών του τόσο πιο φθηνά θα τα πληρώσει. Πρόκειται για κάτι που έμαθε και ο Τζέιμς Χολμς, ο οποίος αφού αγόρασε νόμιμα και χωρίς κανέναν έλεγχο 6.000 σφαίρες, γέμισε τα τέσσερα όπλα του και σκόρπισε τον θάνατο σε κινηματογράφο στην Ορόρα του Κολοράντο. Πολίτες και πολιτικοί για ακόμη μία φορά δήλωσαν «συγκλονισμένοι» από την τραγωδία, ανέμισαν τα σημαιάκια της Αστερόεσσας, αγκαλιάστηκαν με εθνική ομοψυχία και άναψαν κεράκια στη μνήμη των θυμάτων. Πόσοι από αυτούς όμως είναι έτοιμοι να απεμπολήσουν ή να θίξουν το «δικαίωμα» του αμερικανικού λαού στην οπλοκατοχή;
Ενας στους τρεις Αμερικανούς γνωρίζει τουλάχιστον ένα άτομο το οποίο κάποια στιγμή στη ζωή του δέχθηκε πυροβολισμό, θανάσιμο ή μη. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου για την Πρόληψη και τον Ελεγχο των Τραυματισμών των ΗΠΑ, κατά μέσο όρο 270 άνθρωποι την ημέρα πέφτουν θύματα πυροβολισμού, ενώ οι 83 εξ αυτών χάνουν τη ζωή τους. Αυτό αναλογεί σε περισσότερους από 60.000 τραυματισμούς και 30.000 θανάτους Αμερικανών τον χρόνο μόνον εξαιτίας της ένοπλης βίας ή της απερίσκεπτης χρήσης όπλων (αυτοκτονίες, ατυχήματα κ.ά.).
Είναι άραγε οι κάτοικοι των ΗΠΑ πιο επιρρεπείς στη βία ή στις ψυχικές ασθένειες απ' ό,τι εκείνοι των υπολοίπων κρατών; Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Αντίθετα αυτό που είναι εύκολα μετρήσιμο είναι τα περίπου 300 εκατομμύρια πυροβόλα όπλα που έχουν αμερικανοί ιδιώτες στην κατοχή τους: 106 εκατομμύρια πιστόλια, 105 εκατομμύρια τουφέκια και 83 εκατομμύρια καραμπίνες. Τα απέκτησαν χωρίς να έχουν υποβληθεί σε κανέναν ουσιαστικό έλεγχο και με τις ευλογίες της δεύτερης τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος που διασφαλίζει το δικαίωμα των Αμερικανών στην οπλοκατοχή και οπλοφορία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό ιδιωτικής οπλοκατοχής στον κόσμο. Και ενώ η αμερικανική Δεξιά, και όχι μόνο, στο όνομα της προστασίας των προσωπικών ελευθεριών υποστηρίζει την οπλοκατοχή με την ίδια ευκολία που αρνείται την ασφάλιση υγείας σε εκατομμύρια φτωχούς Αμερικανούς, η χώρα παρακολουθεί τα «μεμονωμένα γεγονότα βίας» να γίνονται συνήθεια. Δεκατρία χρόνια μετά το δολοφονικό αμόκ δύο εφήβων που έπνιξε στο αίμα το λύκειο Κόλουμπαϊν στο Λίτλτον του Κολοράντο και πέντε χρόνια μετά τη σφαγή στο Πανεπιστήμιο Βιρτζίνια Τεκ, οι Αμερικανοί δείχνουν να μην έχουν μάθει και πολλά.
«Θα υπάρξουν άλλες ημέρες για πολιτική. Σήμερα είναι μια ημέρα για προσευχή και στοχασμό» δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αμέσως μετά την επίθεση στην Ορόρα. Λίγες ημέρες αργότερα, όταν αποφάσισε πια να ασχοληθεί με την πολιτική και το φλέγον ζήτημα της οπλοκατοχής, προχώρησε σε μια γενικόλογη δέσμευση περί«μείωσης της ένοπλης βίας στις Ηνωμένες Πολιτείες» με τη συνεργασία των Ρεπουμπλικανών, των τοπικών κοινωνιών και θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων.
Ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος Μιτ Ρόμνι δήλωσε ότι αυστηρότεροι νόμοι για την οπλοκατοχή δεν θα είχαν αποτρέψει την τραγωδία στην Ορόρα. Η αδράνεια από την πλευρά του ήταν μάλλον αναμενόμενη: εξάλλου δεν είναι μυστική η σχέση αγάπης μεταξύ του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και του πανίσχυρου λόμπι των όπλων, με επικεφαλής την Εθνική Ενωση Οπλων (NRA).
«Το λόμπι των όπλων είναι ένα από τα ισχυρότερα λόμπι στην Ουάσιγκτον. Αν ταχθείς εναντίον του θα λάβεις πολλά οργισμένα τηλεφωνήματα από τα μέλη του που θα σε κατηγορούν ότι αντιτίθεσαι στο Σύνταγμα με το να προσπαθείς να αφαιρέσεις τα όπλα από τους πολίτες» είπε στο «Βήμα» ο Τομ Μάουζερ, πατέρας του Ντάνιελ Μάουζερ, που έχασε τη ζωή του στο λύκειο Κολουμπάιν σε ηλικία 15 χρόνων. Εκτοτε ο Τομ έχει αφιερώσει τη ζωή του στην εκστρατεία κατά της ένοπλης βίας και της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ.
«Το λόμπι των όπλων κάνει δωρεές στις προεκλογικές εκστρατείες των υποψηφίων, χρησιμοποιώντας τα χρήματα από τη βιομηχανία των όπλων που υποστηρίζει» προσθέτει και καταλήγει: «Πολλοί άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν την οπλοκατοχή ως μέρος της παράδοσής τους. Πρέπει οι Αμερικανοί να σκεφθούν αν το να είναι βαριά οπλισμένοι τους προστατεύει πραγματικά. Εξάλλου είμαστε οι πιο βαριά οπλισμένοι, αλλά παράλληλα έχουμε και το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από όπλα».
Ισχυρή η κουλτούρα της οπλοκατοχής
Μιλάει στο «Βήμα» ο καθηγητής και συγγραφέας κ. Ρόμπερτ Σπίτζερ
«Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι τα όπλα θα τους προστατεύσουν από μια τυραννική κυβέρνηση» λέει μιλώντας προς το «Βήμα» ο κ. Ρόμπερτ Σπίτζερ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Κόρτλαντ και συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων για την οπλοκατοχή, μεταξύ των οποίων το «The Politics of Gun Control» (Η πολιτική ελέγχου των όπλων).
Γιατί κανένας πρόεδρος ή υποψήφιος πρόεδρος στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν τολμά να αγγίξει το ζήτημα του ελέγχου της οπλοκατοχής; Ο νόμος που περιόριζε την αγορά τουφεκιών εφόδου και έληξε το 2004 γιατί δεν ανανεώθηκε;«Αρχικά η υποστήριξη για τη θέσπιση αυστηρότερων νόμων σε ομοσπονδιακό επίπεδο προήλθε από τους Δημοκρατικούς, αλλά πίστεψαν ότι ο Δημοκρατικός υποψήφιος Αλ Γκορ έβλαψε με τη στάση του ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα την προεκλογική του εκστρατεία το 2000 και γι' αυτό τον λόγο έκαναν πίσω. Επιπροσθέτως, προσπάθησαν να ανακτήσουν τον έλεγχο του Κογκρέσου παρουσιάζοντας περισσότερους συντηρητικούς Δημοκρατικούς, συμπεριλαμβανομένων Δημοκρατικών υπέρ της οπλοκατοχής. Αυτή η στρατηγική αποδείχθηκε επιτυχημένη, καθώς ανέκτησαν τον έλεγχο του Κογκρέσου το 2006 και κέρδισαν τις προεδρικές εκλογές το 2008. Αποφάσισαν ότι άλλα θέματα, όπως η οικονομία, η δημόσια υγεία και η εξωτερική πολιτική, ήταν πιο σημαντικά, αποφεύγοντας το ζήτημα της οπλοκατοχής. Η ισχύς της απαγόρευσης για τα τουφέκια εφόδου παρήλθε επειδή οι Ρεπουμπλικανοί που ήλεγχαν το Κογκρέσο και ο πρόεδρος Μπους δεν συμφώνησαν στην ανανέωση του νόμου. Ο Μπους συγκεκριμένα υποστήριξε σθεναρά τις θέσεις της Εθνικής Ενωσης Οπλων στο ζήτημα της οπλοκατοχής».
Ποια πρώτα μέτρα θα μπορούσε να λάβει η αμερικανική κυβέρνηση αν ήθελε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα; Θα μπορούσαν τραγωδίες όπως αυτή στην Ορόρα να είχαν αποφευχθεί αν υπήρχαν πιο αυστηροί νόμοι για την οπλοκατοχή;
«Η κυβέρνηση θα μπορούσε να λάβει πολλά μέτρα: να περιορίσει την πρόσβαση των πολιτών σε γεμιστήρες μεγάλης χωρητικότητας, όπως ο τυμπανοειδής γεμιστήρας drum 100 φυσιγγίων που χρησιμοποίησε ο δράστης του Κολοράντο. Θα μπορούσε να επιβάλει αυστηρότερο έλεγχο των ατόμων που επιθυμούν να αποκτήσουν όπλα και να περιορίσουν την πρόσβαση σε τουφέκια εφόδου. Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι αυστηρότεροι νόμοι θα είχαν αποτρέψει αυτή την τραγωδία. Για παράδειγμα, αν ο φερόμενος ως δράστης Τζέιμς Χολμς ζούσε στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης ο έλεγχος για την απόκτηση όπλου θα ήταν πιο διεξοδικός. Σε αυτή την περίπτωση θα ήταν πιθανόν ένα άτομο με ψυχολογικά προβλήματα να μην μπορούσε να αποκτήσει τουλάχιστον κάποια από τα όπλα που είχε εκείνος. Στις ΗΠΑ οι νόμοι για τα όπλα διαφέρουν σημαντικά από Πολιτεία σε Πολιτεία και αυτό αποτελεί μέρος του προβλήματος».
Είναι ζήτημα κουλτούρας η οπλοκατοχή στις ΗΠΑ;
«Η κουλτούρα της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ εντοπίζει τις ρίζες της στην ίδρυση του έθνους και είναι μια θεμιτή παράδοση. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι στη σύγχρονη Αμερική την έχουν μυθοποιήσει και μεγαλοποιήσει. Κάποιοι αποκτούν όπλα επειδή πιστεύουν ότι θα τους προστατεύσουν από την κυβέρνηση σε περίπτωση που αυτή γίνει τυραννική. Πρόκειται για μια εξτρεμιστική αντίληψη, αλλά συνιστά σημαντικό στοιχείο της σύγχρονης κουλτούρας της οπλοκατοχής».
TO BHMA