του Κρίτωνα Αρσένη
Η σημασία που έχει η αλιευτική ‘βιομηχανία’ για την χώρα, ξεπερνά την μικρή, άμεση συμβολή της στο ΑΕΠ. Ο ρόλος της είναι πολυδιάστατος, αφού λειτουργεί πραγματικά ως συνεκτικός κρίκος στην διατήρηση του οικονομικού και κοινωνικού ιστού πολλών παράκτιων & νησιωτικών κοινοτήτων.
Στην Ελλάδα μέσα σε όλα τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες που επικρατούν στον τομέα της αλιείας, από την έλλειψη του μητρώου για να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι κατά κύριο επάγγελμα αλιείς, μέχρι την χρήση δυναμίτη που θεωρείται σχεδόν …'παραδοσιακό’ μέσο αλιείας, προστέθηκε και η οικονομική κρίση. Το σημαντικό είναι η κρίση να μην γίνει άλλη μια δικαιολογία από την πλευρά της πολιτείας για πιο χαλαρά μέτρα στην στεριά και καθόλου μέτρα στην θάλασσα.
Η εικόνα στις ελληνικές θάλασσες είναι σαφής. Μεγάλες παρανομίες, στραβά μάτια έως 'νυκταλωπία' από τις ελεγκτικές αρχές, πολιτικές παρεμβάσεις. Αλιείς γνωστοί για τις παρανομίες τους στις τοπικές κοινωνίες αλωνίζουν στο Αιγαίο και το Ιόνιο, ‘ψαρεύοντας’ σε περιοχές που δεν επιτρέπεται, με εργαλεία που δεν επιτρέπονται. Παράνομα αλιεύματα στις ιχθυόσκαλες, στα ιχθυοπωλεία και στις ταβέρνες. Καταγγελίες που δεν ελέγχονται όπως για παράδειγμα αυτές που οδήγησαν πριν λίγο καιρό στην παραπομπή λιμενάρχη στην υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων του Λιμενικού Σώματος.
Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη πόρων. Από τη μία είναι οι στρεβλές αντιλήψεις, συμπεριφορές και νοοτροπίες που ωθούν τους ψαράδες να παρανομούν, και τις τοπικές κοινωνίες να μην αντιδρούν. Από την άλλη όμως είναι η απουσία των ελεγκτικών μηχανισμών σε ξηρά και θάλασσα. Πίσω από ένα αμυντικό καβούκι λουφαρίσματος ή ακόμη και συνδιαλλαγής συχνά ‘αλληθωρίζουν’ στις παρανομίες ενθαρρύνοντας την περαιτέρω ασυδοσία.
Ένας φαύλος κύκλος που δεν επιτρέπεται να αποδεχόμαστε να διαιωνίζεται καθώς οι επιπτώσεις είναι όλο και πιο δραματικές. Οι θάλασσές μας αδειάζουν από ψάρια και τα θαλασσινά μεροκάματα μειώνονται δραστικά, χρονιά με τη χρονιά κάνοντας τη νόμιμη αλιεία μη βιώσιμη οικονομικά.
Πρώτα οι ίδιοι οι επαγγελματίες ψαράδες, πρέπει αφού μετρήσουν στην τσέπη τους τη ζημιά από τη βόλεψη, την αδράνεια, τη διαφθορά, την αδικία, τη λεηλασία, να οργανωθούν άμεσα και να ανατρέψουν όσα εμποδίζουν το συλλογικό τους μέλλον. Να τηρήσουν τα μέτρα προστασίας του επαγγέλματός τους και να απομονώσουν αυτούς που συνεχίζουν να λαθραλιεύουν.
Την ίδια στιγμή η πολιτεία έχει καθήκον να εφαρμόσει τα μέτρα που από κοινού αποφασίσαμε σε ευρωπαϊκό η ελληνικό επίπεδο αναλαμβάνοντας άμεσα δράση για την προστασία των αλιευτικών μας πόρων. Η χρησιμοποίηση των νομικών εργαλείων (πρόστιμα, αφαίρεση αδειών αλιείας, ποινική δίωξη) απέναντι στους ανεξέλεγκτους κερδοσκόπους των θαλασσών μπορεί να επαναφέρει την αίσθηση δικαίου στους αλιείς μας, εμπεδώνοντας σιγά, αλλά σταθερά την βιώσιμη διαχείριση των αλιευμάτων. Έτσι οι θάλασσές μας θα είναι πιο υγιείς για όλους μας και οι ψαράδες μας θα μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.
Προς σε αυτή τη κατεύθυνση είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε και στη δημιουργία καταφυγίων αλιευμάτων, περιοχών δηλαδή όπου θα απαγορεύεται κάθε αλιευτική δραστηριότητα. Σε τέτοιες περιοχές οι πληθυσμοί των ψαριών μπορούν να ανακάμψουν από την υπεραλίευση μέσα σε 3-5 χρόνια. Τα ψάρια στη συνέχεια εξαπλώνονται και αποικίζουν τις γειτονικές περιοχές αυξάνοντας την παραγωγικότητα και τα εισοδήματα των τοπικών αλιέων. Ήδη τοπικοί σύλλογοι αλιέων στις Κυκλάδες και στους Φούρνους, βιώνοντας την κατάρρευση των αλιευμάτων ζητάνε την εφαρμογή αντίστοιχων μέτρων στην περιοχή τους. Με τη συνεργασία των επιστημόνων και μέσα από διαβούλευση με τους τοπικούς αλιείς η επιλογή διάσπαρτων περιοχών καταφυγίων αλιευμάτων που συνολικά να εκτείνεται στο 10% των θαλασσών μας, είναι ένα μέτρο που μπορεί να αντιστρέψει την επερχόμενη κατάρρευση της ελληνικής αλιείας και να αποτρέψει οι επόμενες ψαριές να είναι οι τελευταίες.
* Ο Κρίτων Αρσένης είναι ευρωβουλευτής (ΠΑΣΟΚ).
Προηγούμενα άρθρα του Κρίτωνος Αρσένη