Βρισκόμαστε στο ξεκίνημα μιας σημαντικής προσπάθειας που είναι αναγκαία για το κίνημα.
Αν αυτή θα είναι αποτελεσματική θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές και οργανωτικές προϋποθέσεις που θα τεθούν αλλά και από τους πολιτικούς όρους που θα δημιουργηθούν.
Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να βαδίζει άλλο χωρίς σχέδιο, χωρίς ξεκάθαρη πολιτική και ιδεολογική φυσιογνωμία, χωρίς εκλεγμένα όργανα και χωρίς οργανώσεις.
Η έρημος της ιδεολογικής μας σύγχυσης, της πολιτικής μας απαξίωσης και της οργανωτικής μας διάλυσης πρέπει να τελειώσει.
Οι διαδικασίες που θα δρομολογηθούν για το Συνέδριο μπορούν να αποτελέσουν τα πρώτα σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση.
Υποθέτω ότι είμαστε εδώ γιατί συμφωνούμε στην αναγκαιότητα ύπαρξης και αναγέννησης του ΠΑΣΟΚ.
Γιατί θεωρούμε ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο βασικός εκφραστής μιας σύγχρονης και προοδευτικής Ελλάδας.
Γιατί αναζητούμε την αναγέννησή του και όχι τη γέννηση με διαδικασίες τεχνικής πολιτικής γονιμοποίησης άλλων σχημάτων, με νεφελώδεις ιδεολογικές αναφορές στηριγμένα πάνω σε διφορούμενα ιδεολογήματα.
Αυτό μπορεί να είναι ένα πρώτο σημείο συμφωνίας.
Υποθέτω επίσης ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε την κρισιμότητα της κατάστασης.
Για τις αιτίες που μας οδήγησαν εδώ θα υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις.
Είναι επόμενο καθώς η ιδεολογική φτώχεια και η πολιτική απαξίωση του ΠΑΣΟΚ αλλά και η σύγκρουση των λόγων με τα έργα μας, των αρχών μας με τις κυβερνητικές πρακτικές οδήγησαν σε μια διαλυτική κατάσταση όπου ούτε λίγο ούτε πολύ ο καθένας έφτιαξε ένα δικό του ΠΑΣΟΚ στο μυαλό του.
Θα συμφωνήσουμε όμως ότι αυτή η κατάσταση δεν πάει άλλο και απαιτείται άμεση ανατροπή της.
Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα δεύτερο σημείο συμφωνίας.
Υποθέτω επίσης ότι όλοι θα συμφωνήσουμε πως αυτή η διαδικασία που θα οδηγήσει στο Συνέδριο πρέπει να διασφαλίζει την έκφραση των διαφορετικών απόψεων, την ουσιαστική αντιπαράθεση γύρω από όλα τα ανοικτά θέματα, την δημοκρατική αντιπροσώπευση, την ελεύθερη και μακριά από λογικές χειραγώγησης εκλογή όλων των οργάνων την ουσιαστική πολιτική διαδικασία που είναι απαραίτητη πλέον, περισσότερο από ποτέ στο κίνημα μας.
Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα τρίτο σημείο συμφωνίας.
Θα ήθελα επίσης να συμφωνήσουμε σε κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό:
Ότι το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί παρά να αποτελεί δύναμη προόδου, δύναμη αλλαγής, να εκφράζει το ριζοσπαστισμό της κοινωνίας, να αποτελεί την πολιτική έκφραση των κοινωνικών εκείνων δυνάμεων που στοχεύουν στην αλλαγή μιας κοινωνίας ανισοτήτων και εκμετάλλευσης.
Ότι το ΠΑΣΟΚ είναι καταδικασμένο αλλά και ευλογημένο ταυτόχρονα ή να είναι τοποθετημένο στον προοδευτικό χώρο ή να μην υπάρχει.
Αυτή είναι η μοίρα μας.
Αυτή είναι η ιστορία μας.
Αυτή είναι η προοπτική μας.
Και αυτό δείχνει το δρόμο των ανατροπών που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Αν η τελευταία μας διαδρομή, χαρακτηρίστηκε από τον συμβιβασμό και την ιδεολογική υποταγή στις Κασσάνδρες του νεοφιλελευθερισμού, την σύγκρουση με την κοινωνία και τις εκλογικές και πολιτικές ήττες, την στρατηγική μας ανυπαρξία και την οργανωτική μας διάλυση….
Αν τα τελευταία χρόνια ξεπουλήσαμε στο παζάρι της εξουσίας τις δημοκρατικές μας ευαισθησίες και τα οράματά μας για μια κοινωνία ισότητας, δικαιοσύνης και αλληλεγγύης…
Αν μετατρέψαμε τη σοσιαλιστική μας επαγγελία σε ανέκδοτο, όπου σοσιαλιστές σχεδιάζουν ότι πιο σκληρό έχει εφαρμοστεί σε αυτή τη χώρα, ποινικοποιώντας φορολογικά ακόμη και τα παιδιά των οικογενειών, αν ταυτιστήκαμε με πολιτικές σκληρής λιτότητας, ανεργίας, απολύσεων και πλήρους οικονομικής εξάρτησης μιας χώρας και ενός λαού…
Αν υλοποιήσαμε μια τεράστια αντιμεταρρύθμιση των μεταρρυθμίσεων που το ΠΑΣΟΚ εφάρμοσε σε αυτήν την κοινωνία, σβήνοντας την πολιτική μας ιστορία και απαξιώνοντας την πολιτική μας διαδρομή…
Αν τα κάναμε και τα κάναμε όλα αυτά, πρέπει, οφείλουμε, το χρωστάμε, να ξαναβρούμε τον εαυτό μας, να αναζητήσουμε την πολιτική μας καταγωγή, να ξεχρεώσουμε το χρέος που άνοιξε η ίδια η κοινωνία αλλά και η ιστορία, με το ΠΑΣΟΚ.
Ζήτημα πρώτο:
Προς τα πού πάμε;
Τι είμαστε;
Τι θέλουμε να εκφράσουμε;
Συντήρηση ή πρόοδος;
Γιατί αυτά τα δύο δεν μπορούν να ταυτιστούν.
Ούτε οι κοινωνικές αντιθέσεις εξαφανίστηκαν, ούτε οι ταξικές διαφορές.
Ούτε οι διαχωριστικές γραμμές έπαψαν να υπάρχουν, ούτε οι ιδεολογίες και άρα η διαμόρφωση των πολιτικών κατευθύνσεων, τελείωσε.
Συντήρηση ή πρόοδος, με όποιο μανδύα θέλει να τους δώσει ο καθένας.
Και η απάντηση σε αυτό το ερώτημα από μόνη της δημιουργεί τις υποχρεώσεις αλλά και σηματοδοτεί τις επόμενες κινήσεις μας.
Ζούμε στην εποχή που στο όνομα ιδεοληψιών και ιδεολογημάτων προσπαθούμε να κάνουμε δύο παράλληλες γραμμές να τέμνονται.
Δεν γίνεται, συντρόφισσες και σύντροφοι.
Δεν γίνεται γιατί η σοσιαλιστική επαγγελία δεν μπορεί να ταυτίζεται με κοινωνίες διαλυμένες, εργαζόμενους εξαθλιωμένους, πολιτικές φτώχειας και ανεργίας, στήριξη τραπεζικών και μεγαλοκεφαλαιακών συμφερόντων, εξαρτημένη και χειροπόδαρα δεμένη χώρα.
Δεν γίνεται να ταυτιστεί με τις πολιτικές που υλοποιήσαμε και στηρίξαμε.
Γιατί η πρόοδος και η αλλαγή της κοινωνίας περνάει μέσα από την σύγκρουση με τη λογική, το πολιτικό περιεχόμενο και την επαγγελία των συντηρητικών δυνάμεων της χώρας.
Γιατί εκφράζει άλλες κοινωνικές δυνάμεις, γιατί δημιουργεί άλλες προοπτικές.
Γιατί δεν μπορεί να ταυτίζεσαι σε επίπεδο κυβερνητικής πολιτικής με αυτούς που πρεσβεύουν εντελώς διαφορετικά προτάγματα από εσένα.
Γι’ αυτό η συγκυβέρνηση με τις συντηρητικές δυνάμεις οδηγεί στην ταύτιση μαζί τους, καταργεί τις διαχωριστικές πολιτικές γραμμές, οδηγεί στη συντηρητικοποίηση του χώρου και του λόγου μας, απωθεί κοινωνικές δυνάμεις, στοχοποιεί κοινωνικούς συμμάχους και μετατρέπει ένα ριζοσπαστικό κίνημα σε οπαδό της θεωρίας της αποθέωσης του καπιταλισμού και των νόμων του.
Πρέπει να κατανοήσουν ΟΛΟΙ ότι:
Όσο το ΠΑΣΟΚ θα ταυτίζεται σε κυβερνητικό επίπεδο και πρακτική με τον διαχρονικά πολιτικό του αντίπαλο, τόσο και ο συνεκτικός κρίκος της αντι – συντηρητικής μας στάσης θα διαλύεται, τόσο θα μικραίνουμε και θα απαξιωνόμαστε, τόσο θα είμαστε όχι πρωταγωνιστές αλλά κομπάρσοι σε έργο που άλλοι σχεδιάζουν.
Ζήτημα δεύτερο:
Δημοκρατικός Σοσιαλισμός;
Σοσιαλδημοκρατία;
Κεντροαριστερά;
Τι και πως;
Τι και με ποιους;
Ποιοι είναι οι λόγοι που η σοσιαλιστική μας επαγγελία και προοπτική έγινε αντικείμενο προς διαπραγμάτευση;
Φοβάμαι ότι αντί να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας και την ανάλυσή μας στα πιστεύω μας, προσαρμόσαμε τα πιστεύω μας στο πολιτικά εφικτό, στο διαχειριστικά εύκολο και τελικά στο πολιτικά αδιέξοδο.
Για αυτό το λόγο προσπαθούμε να απαντήσουμε με ιδεολογήματα διαφόρων τύπων σε κοινωνικές διεργασίες και κοινωνικές ανατροπές.
Σοσιαλδημοκρατία σε κρίση, ταυτισμένη με το νεοφιλελευθερισμό, προσαρμοσμένη σε άλλες κοινωνικές δομές, σε άλλα αξιακά συστήματα, σε άλλα πολιτικά δεδομένα;
Κεντροαριστερά που περιλαμβάνει τα πάντα, που όμως δεν αποτελεί παρά ένα φραστικό δημιούργημα που προσπαθεί να καλύψει και να εκφράσει όχι μια αριστερή και προοδευτική προοπτική αλλά μια κεντρώα (με όρους δεκαετίας του 60) πολιτική αντίληψη όχι ανατροπής, αλλαγής και δημιουργίας μιας νέας κοινωνίας, αλλά ισορροπίας ανάμεσα στο υποτιθέμενα προοδευτικό και το ολίγον συντηρητικό.
Φθάσαμε στο σημείο να εκφράζουμε απόψεις του τύπου ότι η βασική αντίθεση είναι ανάμεσα στους φιλο-ευρωπαϊστές και αντί- ευρωπαϊστές!
Λες και η Ευρώπη και η προοπτική της είναι κοινή για όλους, δεξιούς και συντηρητικούς, σοσιαλιστές, δημοκράτες και αριστερούς!
Λες και όλοι πιστεύουν σε αυτά που πιστέψαμε, που αναλύσαμε, που σχεδιάσαμε για την Ευρώπη!
Απίστευτα πράγματα, απίστευτες ιδεοληψίες, με πρακτική κατάληξη τη διάλυση του κοινωνικού μας χώρου, τον ευτελισμό των αρχών μας και την εγκατάλειψη ενός μεγάλου μέρους του προοδευτικού κόσμου, που αδυνατεί να κατανοήσει τη σημερινή μετάλλαξη.
Στην ουσία ακυρώνουμε την όποια προοπτική μας, γιατί ακριβώς με τις πράξεις μας αποδεικνύουμε ότι το ιδεολογικό περιεχόμενο της σημερινής σοσιαλδημοκρατίας είναι το πιο συντηρητικό στην ιστορική της διαδρομή.
Αυτή η άποψη φαίνεται να ταιριάζει με τις εμπειρίες εκατομμυρίων εργαζόμενων και νεολαίας που έχουν υποστεί τις πιο σκληρές επιθέσεις από «σοσιαλιστικές» κυβερνήσεις και βλέπουν τα κόμματα που ίσως παλιότερα πίστευαν, τώρα να βρίσκονται συχνά στην απέναντι πλευρά όταν παλεύουν.
Θεωρώ και πιστεύω ειλικρινά ότι όσο το ΠΑΣΟΚ θα είναι δέσμιο, όχι των αρχών του και των όποιων ιδεολογικών του καταβολών, όσο θα έρχεται αντιμέτωπο με την ιστορία του, όσο θα προσπαθεί να διαχειριστεί σαν συστατικό στοιχείο της κρίσης, την κρίση με τη λογική ότι η « φιλελεύθερη ευημερία» αποτελεί το «ύψιστο πολιτικό» αγαθό, θα χάνει, θα μικραίνει θα εξαφανίζεται.
Ζήτημα τρίτο:
Ποια είναι η διαφορετική προοδευτική πρόταση για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το πώς θα πορευτούμε από τώρα και στο εξής;
Ποια θα είναι τα βήματά μας, ποιοι οι στόχοι ποια η κατάληξή μας.
Μπορούμε να σταθούμε απέναντι και στη μονότονα νεοφιλελεύθερη αντίληψη της σημερινής ΝΔ και στη μονότονα λαϊκίστικη αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να δώσουμε προοπτική στην προσπάθεια ανασύνταξης, επί της ουσίας, της δημοκρατικής παράταξης.
Η απάντηση αυτή, που την οφείλουμε στον ελληνικό λαό, αλλά και στην ιστορία μας, δεν μπορεί να διακατέχεται από το σύνδρομο του αριστερού αδιεξόδου:
Επειδή δηλαδή κάποιοι θέλουν να ταυτίσουν – και βοηθάμε πολύ σε αυτό – την πρόοδο με το ΣΥΡΙΖΑ και επειδή οι πολιτικές του είναι επικίνδυνες και αδιέξοδες, εμείς θα πρέπει να αποκηρύξουμε την Αριστερά και να ταυτιστούμε με τις συντηρητικές αντιλήψεις. Δηλαδή στροφή προς τα Δεξιά.
Δεν θέλω να πλατιάσω γιατί θα μπορούσα να πω πολλά απλά θέλω να κατανοήσετε ότι μόνο έτσι κατά την άποψή μου, θα απαντήσουμε συγκροτημένα και στο τακτικό και στο στρατηγικό πρόβλημα του κινήματος, για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για τα υπόλοιπα δύο απαραίτητα βήματα.
Αν ξεκαθαρίσουμε το τι είμαστε - και τι εκφράζουμε -, αν χαράξουμε και πάλι τις διαχωριστικές μας γραμμές σε σχέση με τη συντήρηση, αποχωρώντας από την Κυβέρνηση Σαμαρά, αν διαμορφώσουμε το δικό μας στρατηγικό σχέδιο, εναρμονίζοντας με όρους του σήμερα το στρατηγικά επιθυμητό, το πολιτικά εφικτό και το κοινωνικά αναγκαίο, μπορούμε να πάμε με επιτυχία στην Οργανωτική Ανασυγκρότηση και το Συνέδριο Αναγέννησης.
Πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσουμε αν θέλουμε ένα συνέδριο αναγέννησης και μια νέα πορεία ή ένα συνέδριο επικήδειο του ΠΑΣΟΚ.
Το λέω αυτό γιατί με τα όσα διαβάζω και μάλιστα από ανθρώπους με ρόλους στο κίνημα ή στο ΙΣΤΑΜΕ πραγματικά εξοργίζομαι!
Δεν μπορεί ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΣΤΑΜΕ να μιλά για το τέλος του ΠΑΣΟΚ και τη σύσταση νέας σοσιαλδημοκρατικής παράταξης, όπως επίσης δεν δικαιούται κανείς να προσβάλλει το κίνημα και την ιστορία του με τις γνωστές αναφορές για φούσκες…
Το συνέδριο πρέπει να δώσει απαντήσεις στην ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική κρίση του ΠΑΣΟΚ αλλά και στο έλλειμμα στρατηγικής πρότασης για την κοινωνία.
Αυτό σημαίνει όχι γιορτές και πανηγύρια, όχι μονόλογοι, όχι κλειστά αυτιά, όχιαυθεντίες, όχι συσχετισμοί, ομάδες, κολλητοί και αλεξιπτωτιστές!
Αυτό το Συνέδριο πρέπει να είναι Συνέδριο ουσίας, ιδεολογικής σύγκρουσης, επιχειρημάτων, ρεαλιστικής ανάγνωσης της πραγματικότητας και κυρίως θα πρέπει να διασφαλίσουμε με κάθε τρόπο ότι θα συμμετέχουν όσα στελέχη μας μπορούν να συμβάλλουν σε αυτή τη λογική.
Να σκεφτούμε επίσης σοβαρά τις εκλογικές διαδικασίες.
Την κατάσταση των οργανώσεων.
Την πραγματικότητα που βιώνουμε και κυρίως να απευθυνθούμε στους πολίτες που μένουν στη γωνία αναμένοντας κάποιο σημάδι από εμάς.
Σε κάθε περίπτωση – και θα καταθέσω αναλυτικά τις προτάσεις μου για το Συνέδριο – θα πρέπει στο τέλος του να υπάρξουν τα εξής:
Minimum πολιτική συμφωνία σε βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής μας
Minimum συμφωνία σε δύο βασικές αρχές: Αυτές της πολυφωνίας και της δημοκρατικής διαδικασίας.
Maximum επιτυχία στο επίπεδο του πολιτικού διαλόγου.
Εκλογή νέων οργάνων
Και τέλος μια συμφωνία που θα έχει να κάνει με τη νέα συλλογική ηγεσία αλλά και την ουσιαστική και αξιοκρατική ανανέωση του κεντρικού πολιτικού δυναμικού.
Σύντροφε Πρόεδρε,
Δεν αμφισβητώ το ρόλο σας και αναγνωρίζω τις προσπάθειές σας για να σταθεί όρθια η παράταξη, αλλά περισσότερο από ποτέ είναι αναγκαίο ένα συλλογικό Κέντρο Καθοδήγησης, με διακριτούς ρόλους αλλά χωρίς ρόλους εξουσίας, που θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη μιας νέας πορείας.
Στην κατάσταση που είμαστε δεν χωρούν αποκλεισμοί και μικροκομματικές λογικές.
Η παράταξη σε πολλούς έδωσε πολλά.
Ας προσφέρουν επιτέλους και αυτοί στην παράταξη, χωρίς να διεκδικούν βαθμούς και παράσημα.
Όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, εκτός όσων την απέρριψαν ήδη.
Αυτό έχει σχέση και με το επόμενο:
Ανανέωση αλλά αξιοκρατική.
Καλώς ή κακώς η μονιμότητα σε αξιώματα και ρόλους, κυβερνητικούς ή κομματικούς έχει τη φθορά της.
Ζούμε μια πραγματικότητα όπου ένα μέρος άλλοτε κυβερνητικών και κομματικών στελεχών έχουν απαξιωθεί από την κοινωνία.
Οφείλουν να το καταλάβουν και οι ίδιοι και να μην συνεχίζουν να προκαλούν με τη συνεχή παρουσία τους στα ΜΜΕ ως και σήμερα.
Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν είναι του παρόντος.
Οφείλουμε μέσα από σοβαρές διαδικασίες να αναδείξουμε τη νέα γενιά των στελεχών με βάση τρία βασικά κριτήρια:
Τη συνείδηση της παράταξης, -την διαχρονική προσφορά τους- και βεβαίως την πολιτική ικανότητα να ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες.
Υπάρχουν, πιστέψτε με, τεράστιες ακόμη δυνάμεις, μονίμως στην κατάψυξη του πολιτικού ναρκισσισμού μας, που πρέπει να βγουν μπροστά.
Για να πετύχουμε όμως στο στόχο θα πρέπει να δούμε έξω από τον εαυτό μας, να δούμε και έξω από την Αθήνα, να κάνουμε επιτέλους μια ειλικρινή, ουσιαστική και αποτελεσματική πολιτική στελεχών και όχι υποτακτικών του εκάστοτε μεγαλοστελέχους του ΠΑΣΟΚ.
Έτσι πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να ανατρέψουμε την σημερινή κατάσταση.
Η ουσία μιας αναγεννητικής προσπάθειας του ΠΑΣΟΚ περικλείεται στις εξής φράσεις:
Αναγέννηση της πολιτικής μας με οριοθέτηση της στρατηγικής μας, των αξιών και των στόχων μας, για την ανασύνθεση της κοινωνίας.
Αναθεώρηση του εναγκαλισμού μας με τις διαχειριστικές και συντηρητικές λογικές και πολιτικές που ακολουθήσαμε και επαναπροσανατολισμός μας στη βάση των διαχρονικών αξιών ενός σύγχρονου, σοσιαλιστικού, δημοκρατικού, πατριωτικού κινήματος.
Αναβάπτιση του ΠΑΣΟΚ στις λαϊκές δυνάμεις.
Αλλαγή στις πρακτικές και στη σχέση μας με την εξουσία.
Ανανέωση στις ιδέες, στα Όργανα, στα Πρόσωπα, στις Πολιτικές.
Ελπίζω να υπάρξει γενναιότητα για μεγάλες αλλαγές και υπευθυνότητα στη διαχείριση αυτών των στιγμών που ζούμε.