Αλέξανδρος Κλώσσας
Το προαιώνιο ερώτημα για το πώς γίνεται να χρωστάς σε ολόκληρο τον κόσμο και στο τέλος να σου περισσεύουν και χρήματα, επανέφερε η χθεσινή ανακοίνωση της Eurostat αναφορικά με το «πολυθρύλητο» ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα. Μόνο που η Eurostat δεν εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά έλλειμμα 15,8 δισ. Γιατί πανηγυρίζουμε τότε;
Η πανηγυρισμοί έρχονται εξαιτίας της συμφωνίας που υπάρχει μεταξύ της Ελλάδας και της τρόικας, να χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό μοντέλο υπολογισμού των δημόσιων οικονομικών της χώρας, όσο αυτή θα βρίσκεται στο Μνημόνιο. Για την ακρίβεια στο Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους δανειστές αναφέρεται ότι: «Οι πρωτογενείς δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης δεν περιλαμβάνουν πληρωμές που σχετίζονται με τη στήριξη των τραπεζών».
Βάση αυτής της συμφωνίας, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα κατά τη διαδικασία υπολογισμού του πρωτογενούς αποτελέσματος να μην υπολογίζει τα χρήματα που δανείστηκε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Άρα αυτόματα το πρωτογενές έλλειμμα 15,8 δισ ευρώ που παρουσιάζει η Eurostat, μετατρέπεται για την τρόικα και την Ελλάδα σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4δισ ευρώ.
Δηλαδή, αν και τα στοιχεία παρουσιάζουν ότι στην Ελλάδα μας λείπουν 15,8 δισ. ευρώ για να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, εμείς εμφανίζουμε ότι μας περίσσεψαν στο τέλος και 3,4 δισ. ευρώ.
Αν ξεκινήσει κανείς από τα πιο απλά και προφανή, πρωτογενές πλεόνασμα δεν νοείται όταν το κράτος έχει οφειλές προς ιδιώτες μεγαλύτερες από το ποσό που υποτίθεται πως του περισσεύει, όταν αφαιρέσει τα έσοδα από τα έξοδα. Δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα ακυρώνεται από το γεγονός ότι οι οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες ξεπερνούν τα 4,6 δισ. ευρώ, την ώρα που σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις το πλεόνασμα είναι 1,5 δισ. ευρώ.
Ας υποθέσουμε δηλαδή ότι κάποιος έχει σε μηνιαία βάση έσοδα 1000 ευρώ, έξοδα 800 ευρώ, αλλά παράλληλα χρωστά και 600 ευρώ στην πιστωτική του κάρτα από ψώνια που έκανε μέσα στο χρόνο, αλλά δεν τα έχει πληρώσει ακόμα. Με λίγα λόγια με έσοδα 1000 ευρώ και έξοδα 1400 ευρώ, δεν γίνεται στο τέλος να σου περισσεύουν και 200 ευρώ.
Η υπόθεση βέβαια δεν είναι τόσο απλή καθώς στην Ελλάδα των μνημονίων έχουμε καταφέρει και τα στατιστικά στοιχεία να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της τρόικας, εάν οι αριθμοί δεν επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες και δεν πετυχαίνουν τους στόχους.
Το θέμα με το πρωτογενές πλεόνασμα μοιάζει μάλλον με άλυτο γρίφο, καθώς για ένα οικονομικό στοιχείο παρουσιάζονται τουλάχιστον τρία αποτελέσματα έστω και αν ο τρόπος υπολογισμού του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι δεδομένος.
Συγκεκριμένα το πρωτογενές αποτέλεσμα προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ κρατικών δαπανών και εσόδων, αφού πρώτα έχουν αφαιρεθεί από τις δαπάνες τα τοκοχρεολύσια για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση του φίλου παραπάνω που έχει πάρει τα «δανεικά» μέσω της πιστωτικής κάρτας του και προς το παρόν είναι «αγύριστα», η τράπεζα του δίνει τη δυνατότητα στο τέλος του μήνα να μην προσθέσει στα έξοδα τους τόκους που του χρεώνει στις αγορές με πιστωτική κάρτα.
Αυτές οι δαπάνες για τα κράτη χωρίς τα τοκοχρεολύσια, αποκαλούνται πρωτογενείς και εφόσον τα δημόσια έσοδα υπερβαίνουν τις πρωτογενείς δαπάνες, το κράτος έχει πρωτογενές πλεόνασμα. Σε αντίθετη περίπτωση το κράτος έχει πρωτογενές έλλειμμα.
Ωστόσο, ακόμα και βάσει αυτού του υπολογισμού, η Eurostat δεν παρουσίασε κανένα πρωτογενές πλεόνασμα. Αντίθετα παρουσίασε πρωτογενές έλλειμμα ύψους 15,89 δισ. ευρώ.
Αν πάμε και πάλι πίσω στον «σπάταλο» φίλο παραπάνω, οι υπολογισμοί που έκανε του έβγαλαν ότι στο τέλος του μήνα, του λείπουν 400 ευρώ για να μη χρωστάει σε κανένα.
Στο σημείο αυτό εμφανίζεται η τρόικα μαζί με την κυβέρνηση οι οποίοι κατά την κατάρτιση των μνημονίων, συναποφάσισαν, να χρησιμοποιούν έναν διαφορετικό τρόπο καταγραφής των δημόσιων οικονομικών. Το μοντέλο αυτό βασίστηκε, στη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Λογιστικού Συστήματος (ESA) που χρησιμοποιεί η Eurosat, χωρίς όμως να υπολογίζει στο τελικό αποτέλεσμα την επίπτωση από τη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Χωρίς δηλαδή να υπολογίζει στους υπολογισμούς για το πρωτογενές πλεόνασμα τα δανεικά που πήρε η χώρα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Αυτή η συμφωνία οδήγησε τη χώρα να μην υπολογίζει στο έλλειμμα των 15,89 δισ. ευρώ, που παρουσιάζει η Eurostat, τα 19,272 δισ. ευρώ που χρησιμοποίησε η χώρα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και κάπως έτσι της προέκυψε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4 δισ. ευρώ.
Βέβαια, επειδή η τρόικα κοστολογεί ακόμα και τον αέρα που αναπνέουμε, δεν αποδέχθηκε αυτό το μέγεθος. Αντίθετα, θεώρησε ότι από αυτά που περίσσεψαν θα πρέπει να κρατήσουμε ένα ποσό στην άκρη για έκτακτες ανάγκες και για αυτό τελικά το πρωτογενές πλεόνασμα προσγειώθηκε στο 1,4 δισ. ευρώ.
Σαν να λέμε δηλαδή ο φίλος με την πιστωτική κάρτα, τα βρήκε με την τράπεζα ώστε να μην υπολογίσει στον τελικό λογαριασμό του μήνα τα 600 ευρώ που της χρωστάει. Ωστόσο, η τράπεζα επειδή ξέρει από αυτά τον συμβούλευσε από τα 200 ευρώ που θα του μείνουν στο τέλος να κρατήσει και 100 ευρώ στον κουμπαρά, μήπως και του σκάσει κανένα λάστιχο στη μηχανή και δεν έχει να το αλλάξει.
Άρα ο φίλος από εκεί που χρώσταγε 400 ευρώ βρέθηκε να του περισσεύουν 100 ευρώ και αποφάσισε να πάει και πάλι για ψώνια, αλλά αυτή τη φορά της μετρητής.
Κάπως έτσι στήθηκε ο μύθος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Ωστόσο, ακόμα και μετά τα νέα Greek Statistics, όπως χαρακτήρισε η Wall Street Journal τις χθεσινές ανακοινώσεις, το αποτέλεσμα παράγεται μετά από λογιστικές αλχημείες που χρησιμοποίησε αποκλειστικά η χώρα μας. Και αυτό γιατί με εξαίρεση την Ελλάδα, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ακολουθούν τη μεθοδολογία της Eurostat, αφαιρώντας τις δαπάνες από τα έσοδα, ενώ υπολογίζουν και τι δάνεια έχουν πάρει και ποια από αυτά πρέπει να αποπληρώσουν και αν τους περισσεύει κάτι, τότε βγαίνουν για «ψώνια».
Το προαιώνιο ερώτημα για το πώς γίνεται να χρωστάς σε ολόκληρο τον κόσμο και στο τέλος να σου περισσεύουν και χρήματα, επανέφερε η χθεσινή ανακοίνωση της Eurostat αναφορικά με το «πολυθρύλητο» ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα. Μόνο που η Eurostat δεν εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά έλλειμμα 15,8 δισ. Γιατί πανηγυρίζουμε τότε;
Η πανηγυρισμοί έρχονται εξαιτίας της συμφωνίας που υπάρχει μεταξύ της Ελλάδας και της τρόικας, να χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό μοντέλο υπολογισμού των δημόσιων οικονομικών της χώρας, όσο αυτή θα βρίσκεται στο Μνημόνιο. Για την ακρίβεια στο Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους δανειστές αναφέρεται ότι: «Οι πρωτογενείς δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης δεν περιλαμβάνουν πληρωμές που σχετίζονται με τη στήριξη των τραπεζών».
Βάση αυτής της συμφωνίας, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα κατά τη διαδικασία υπολογισμού του πρωτογενούς αποτελέσματος να μην υπολογίζει τα χρήματα που δανείστηκε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Άρα αυτόματα το πρωτογενές έλλειμμα 15,8 δισ ευρώ που παρουσιάζει η Eurostat, μετατρέπεται για την τρόικα και την Ελλάδα σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4δισ ευρώ.
Δηλαδή, αν και τα στοιχεία παρουσιάζουν ότι στην Ελλάδα μας λείπουν 15,8 δισ. ευρώ για να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, εμείς εμφανίζουμε ότι μας περίσσεψαν στο τέλος και 3,4 δισ. ευρώ.
Αν ξεκινήσει κανείς από τα πιο απλά και προφανή, πρωτογενές πλεόνασμα δεν νοείται όταν το κράτος έχει οφειλές προς ιδιώτες μεγαλύτερες από το ποσό που υποτίθεται πως του περισσεύει, όταν αφαιρέσει τα έσοδα από τα έξοδα. Δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα ακυρώνεται από το γεγονός ότι οι οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες ξεπερνούν τα 4,6 δισ. ευρώ, την ώρα που σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις το πλεόνασμα είναι 1,5 δισ. ευρώ.
Ας υποθέσουμε δηλαδή ότι κάποιος έχει σε μηνιαία βάση έσοδα 1000 ευρώ, έξοδα 800 ευρώ, αλλά παράλληλα χρωστά και 600 ευρώ στην πιστωτική του κάρτα από ψώνια που έκανε μέσα στο χρόνο, αλλά δεν τα έχει πληρώσει ακόμα. Με λίγα λόγια με έσοδα 1000 ευρώ και έξοδα 1400 ευρώ, δεν γίνεται στο τέλος να σου περισσεύουν και 200 ευρώ.
Η υπόθεση βέβαια δεν είναι τόσο απλή καθώς στην Ελλάδα των μνημονίων έχουμε καταφέρει και τα στατιστικά στοιχεία να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της τρόικας, εάν οι αριθμοί δεν επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες και δεν πετυχαίνουν τους στόχους.
Το θέμα με το πρωτογενές πλεόνασμα μοιάζει μάλλον με άλυτο γρίφο, καθώς για ένα οικονομικό στοιχείο παρουσιάζονται τουλάχιστον τρία αποτελέσματα έστω και αν ο τρόπος υπολογισμού του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι δεδομένος.
Συγκεκριμένα το πρωτογενές αποτέλεσμα προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ κρατικών δαπανών και εσόδων, αφού πρώτα έχουν αφαιρεθεί από τις δαπάνες τα τοκοχρεολύσια για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση του φίλου παραπάνω που έχει πάρει τα «δανεικά» μέσω της πιστωτικής κάρτας του και προς το παρόν είναι «αγύριστα», η τράπεζα του δίνει τη δυνατότητα στο τέλος του μήνα να μην προσθέσει στα έξοδα τους τόκους που του χρεώνει στις αγορές με πιστωτική κάρτα.
Αυτές οι δαπάνες για τα κράτη χωρίς τα τοκοχρεολύσια, αποκαλούνται πρωτογενείς και εφόσον τα δημόσια έσοδα υπερβαίνουν τις πρωτογενείς δαπάνες, το κράτος έχει πρωτογενές πλεόνασμα. Σε αντίθετη περίπτωση το κράτος έχει πρωτογενές έλλειμμα.
Ωστόσο, ακόμα και βάσει αυτού του υπολογισμού, η Eurostat δεν παρουσίασε κανένα πρωτογενές πλεόνασμα. Αντίθετα παρουσίασε πρωτογενές έλλειμμα ύψους 15,89 δισ. ευρώ.
Αν πάμε και πάλι πίσω στον «σπάταλο» φίλο παραπάνω, οι υπολογισμοί που έκανε του έβγαλαν ότι στο τέλος του μήνα, του λείπουν 400 ευρώ για να μη χρωστάει σε κανένα.
Στο σημείο αυτό εμφανίζεται η τρόικα μαζί με την κυβέρνηση οι οποίοι κατά την κατάρτιση των μνημονίων, συναποφάσισαν, να χρησιμοποιούν έναν διαφορετικό τρόπο καταγραφής των δημόσιων οικονομικών. Το μοντέλο αυτό βασίστηκε, στη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Λογιστικού Συστήματος (ESA) που χρησιμοποιεί η Eurosat, χωρίς όμως να υπολογίζει στο τελικό αποτέλεσμα την επίπτωση από τη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Χωρίς δηλαδή να υπολογίζει στους υπολογισμούς για το πρωτογενές πλεόνασμα τα δανεικά που πήρε η χώρα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Αυτή η συμφωνία οδήγησε τη χώρα να μην υπολογίζει στο έλλειμμα των 15,89 δισ. ευρώ, που παρουσιάζει η Eurostat, τα 19,272 δισ. ευρώ που χρησιμοποίησε η χώρα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και κάπως έτσι της προέκυψε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4 δισ. ευρώ.
Βέβαια, επειδή η τρόικα κοστολογεί ακόμα και τον αέρα που αναπνέουμε, δεν αποδέχθηκε αυτό το μέγεθος. Αντίθετα, θεώρησε ότι από αυτά που περίσσεψαν θα πρέπει να κρατήσουμε ένα ποσό στην άκρη για έκτακτες ανάγκες και για αυτό τελικά το πρωτογενές πλεόνασμα προσγειώθηκε στο 1,4 δισ. ευρώ.
Σαν να λέμε δηλαδή ο φίλος με την πιστωτική κάρτα, τα βρήκε με την τράπεζα ώστε να μην υπολογίσει στον τελικό λογαριασμό του μήνα τα 600 ευρώ που της χρωστάει. Ωστόσο, η τράπεζα επειδή ξέρει από αυτά τον συμβούλευσε από τα 200 ευρώ που θα του μείνουν στο τέλος να κρατήσει και 100 ευρώ στον κουμπαρά, μήπως και του σκάσει κανένα λάστιχο στη μηχανή και δεν έχει να το αλλάξει.
Άρα ο φίλος από εκεί που χρώσταγε 400 ευρώ βρέθηκε να του περισσεύουν 100 ευρώ και αποφάσισε να πάει και πάλι για ψώνια, αλλά αυτή τη φορά της μετρητής.
Κάπως έτσι στήθηκε ο μύθος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Ωστόσο, ακόμα και μετά τα νέα Greek Statistics, όπως χαρακτήρισε η Wall Street Journal τις χθεσινές ανακοινώσεις, το αποτέλεσμα παράγεται μετά από λογιστικές αλχημείες που χρησιμοποίησε αποκλειστικά η χώρα μας. Και αυτό γιατί με εξαίρεση την Ελλάδα, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ακολουθούν τη μεθοδολογία της Eurostat, αφαιρώντας τις δαπάνες από τα έσοδα, ενώ υπολογίζουν και τι δάνεια έχουν πάρει και ποια από αυτά πρέπει να αποπληρώσουν και αν τους περισσεύει κάτι, τότε βγαίνουν για «ψώνια».
http://www.vice.com/gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου