Τζούλιαν Ασάντζ

του Κώστα Καραμάρκου (ppol.gr)

Πέρα από τα συνεχόμενα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα στην Ελλάδα και στη δύση, που διογκώνονται, το 2011 μας αφήνει ως κληρονομιά του και δυο άλλα σημαντικά παγκόσμια γεγονότα:
Τις -ανεκπλήρωτες ως τώρα- εξεγέρσεις, ειλικρινείς ή καθοδηγούμενες, των αραβικών λαών, αλλά και
τις αποκαλύψεις του WikiLeaks.
Ο Αυστραλός Τζούλιαν Ασάντζ (Julian Assange), κινητήρια δύναμη του WikiLeaks, απασχόλησε τη χρονιά που φεύγει σχεδόν όλα τα ΜΜΕ του κόσμου. Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για τις αποκαλύψεις αυτές, αλλά και για τον ίδιο τον Ασάντζ . Το πιο πλήρες όμως «πορτρέτο», ψυχαναλυτικό και πολιτικό, για τη διαδρομή και τη ζωή ως τώρα αυτού του Αυστραλού ακτιβιστή, έχει γραφτεί κατά την άποψή μου από τον Αυστραλό καθηγητή πολιτικών επιστημών του πανεπιστημίου «λα τρομπ» της Μελβούρνης Ρόμπερτ Μαν (Robert Manne).



Πέρα από πανεπιστημιακός και εκδότης για σειρά ετών της συντηρητικής επιθεώρησης της Αυστραλίας «κουάντραντ», ο Ρόμπερτ Μαν είναι δημόσιος διανοούμενος. Στοχαστής με αριστερές ρίζες, με συντηρητικές δεκαετίες στη ζωή του, αλλά και με επιστροφή πάλι στα αριστερά του κέντρου. 'Ανθρωπος που έχει επηρεαστεί από τη σκέψη ατόμων όπως ο Πρίμο Λεβί (Primo Levi), o Βάκλαβ Χάβελ (V. Havel), o Τζορτζ Όργουελ (G. Orwell), o Φρίντριχ Χάγεκ (F. Hayek), o Έρικ Χομσμπάουμ (E. Hobsbawm), ο Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (A. Solzhenitsyn), ο Τζόζεφ Στίγκλιτζ (J. Stiglitz). Αυτός ο στοχαστής, δημοσίευσε στις αρχές Μαρτίου του 2011 ένα πολυσέλιδο άρθρο του-πορτρέτο του Τζούλιαν Ασάντζ, στο μηνιαίο προοδευτικό περιοδικό της Αυστραλίας «δε μόνθλι», μέσα από το οποίο εκφράζεται πλέον σε σταθερή βάση. Σε αυτό το άρθρο καταπιάνεται όχι μόνο με την προσωπική ζωή του Ασάντζ, αλλά και με την ιδεολογική του διαδρομή στο χρόνο, προσπαθώντας έτσι να ερμηνεύσει το πώς έφτασε στις αποκαλύψεις του WikiLeaks.

Ίσως κάποιος/α αναρωτηθεί για πιο λόγο έχει ενδιαφέρον αυτό το πορτρέτο, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τόσα πολλά αδιέξοδα αλλά και με το μισό της πληθυσμό να μην έχει αγγίζει ηλεκτρονικό υπολογιστή, ως τώρα...

Κι όμως...

Επειδή η τεχνολογία «λύνει και δένει», είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι, είτε έχουμε πρόσβαση σε αυτήν είτε όχι, επειδή η τεχνολογία, λύνει, δένει, χειραφετεί αλλά και καταδυναστεύει τον καθένα και την καθεμιά μας, σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινής μας ζωής, ακόμη και στην Ελλάδα, έχει σημασία να δούμε την πολιτική διαδρομή του Τζούλιαν Ασάντζ . Έχει σημασία να καταλάβουμε την πολιτική διάσταση και την πολιτική χρήση της τεχνολογίας και της επιστήμης...

Έχει σημασία να θυμηθούμε με αφορμή τον Ασάντζ και τα WikiLeaks τη βιωματική και ιδεολογική διάσταση της επιστήμης, της τεχνολογίας, της πολιτικής...

Ποιος είναι λοιπόν ο Τζούλιαν Ασάντζ κατά τον Ρόμπερτ Μαν;

Ο Αυστραλός πανεπιστημιακός, μιλώντας με άτομα που συνάντησε στην ως τώρα διαδρομή του ο Ασάντζ, παρακολουθώντας πολλά από όσα γράφτηκαν για αυτόν, ανατρέχοντας σε αναρτήσεις του ίδιου του Ασάντζ στο διαδίκτυο, όταν ήταν χάκερ ή μπλόγκερ, διασαφηνίζοντας τις πληροφορίες του με τον ίδιο τον Αυστραλό ακτιβιστή, κατέληξε στα εξής...

Η βιωματική διαδρομή του Τζούλιαν Ασάντζ όλα αυτά τα χρόνια, έτσι όπως παρουσιάζεται από τον ίδιο ή από τα ΜΜΕ είναι μια «δημιουργημένη» από τον ίδιο διαδρομή. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια, χρόνια που σημαδεύουν τους ανθρώπους, δεν ήταν (ψυχαναλυτικά και βιωματικά μιλώντας) «εύκολα». Θυγατέρα οικογένειας της μεσαίας τάξης της Αυστραλίας η μητέρα του, από τον πρώτο της γάμο σε νεαρή ηλικία απέκτησε τον Τζούλιαν και αμέσως μετά ξαναπαντρεύτηκε έναν περιπλανώμενο θεατρικό παραγωγό, τον Μπρετ Ασάντζ (Brett Assange), πότη-αλκοολικό και μέλος, όπως και η μητέρα του, της εναλλακτικής κουλτούρας της δύσης του 1960 και των αρχών του 1970.

Όταν ο Ασάντζ ήταν παιδί 8-9 ετών, η μητέρα του χώρισε και ξαναπαντρεύτηκε για τρίτη φορά έναν ερασιτέχνη μουσικό, με τον οποίο απόκτησε κι άλλο παιδί. Αυτόν τον σύζυγο ο ίδιος ο συνιδρυτής του WikiLeaks τον έχει περιγράψει με τα πιο μελανά χρώματα. Η συμπεριφορά του υποχρέωσε τη μητέρα του Ασάντζ να κρύβεται και να ταξιδεύει συνεχώς και το γιο της να αλλάζει πολλά σχολεία, ή να αυτοδιδάσκεται στο κάθε νέο του «σπίτι» ή στις δημόσιες βιβλιοθήκες της Αυστραλίας.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η οικογένειά εγκαταστάθηκε στα περίχωρα της Μελβούρνης. Ο ίδιος ο Ασάντζ ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε μικρός μια εξίσου μικρή σε ηλικία κοπέλα, με την οποία απέκτησε τον πρώτο του γιο και έκανε τα πρώτα του βήματα ως χάκερ στη μικρή αλλά πολύ δραστήρια κοινότητα των χάκερ της Μελβούρνης, ορισμένα μέλη της οποίας έκαναν επιθέσεις στη NASA και στην πολεμική και αμυντική βιομηχανία, καθώς και στην κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Αποτέλεσμα αυτής της δράσης του αλλά και της δύσκολης προσωπικής του ζωής (η γυναίκα του τον εγκατέλειψε παίρνοντας μαζί της και το γιο τους), ήταν η σύλληψή του από τη αστυνομία της Αυστραλίας, η τελική του καταδίκη και απελευθέρωση με την επιβολή ενός μικρού χρηματικού ποσού, στα μέσα του 1990, αλλά και η σύντομη είσοδός του σε νοσοκομείο σε κατάσταση «κατάθλιψης και θυμού», όπως περιγράφει άτομο του κοινωνικού του περιβάλλοντος εκείνης της εποχής. Αυτά τα βιώματα, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Μαν, φόβισαν την ψυχή του και διαμόρφωσαν την ιδεολογική και πολιτική του ταυτότητα.

Επηρεάστηκε από τον Σολζενίτσιν, τον Εξιπερί (Exupéry) από την ελληνική και τη ρωμαϊκή μυθολογία, από τους μύθους των Σουμερίων, από το βουδισμό, από το Φρόιντ (Freud), αλλά και από τη δουλειά και τη σκέψη ατόμων όπως ο Ταρίκ Αλί (Tariq Ali), o Τζον Πίλγκερ (John Pilger), o Μάικλ Μουρ (Michael Moore).

Από το πρώτο σχεδόν μισό της δεκαετίας του 1990, είχε ήδη αρχίσει να συμμετέχει σε συζητήσεις μιας ομάδας Aμερικανών κομπιουτεράδων με οικονομική επιφάνεια και δεξιές ιδεολογικές αναφορές (σεξιστές, ρατσιστές, ομοφοβικοί), από την περιοχή του Σαν Φρανσίσκο, που αυτοαποκαλούνταν «cypherpunks».

Κεντρικό ιδεολογικό ζήτημα αυτής της ομάδας ήταν το αν στην εποχή του διαδικτύου το κράτος θα μπορούσε να στραγγαλίσει τις προσωπικές ελευθερίες, παρακολουθώντας τους πολίτες του, ή αν οι πολίτες θα μπορούσαν ακόμη και να καταστρέψουν το κράτος, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες του ιντερνέτ και της τεχνολογίας.

Η συνεισφορά του Ασάντζ (υποστηρικτή του ανοιχτού λογισμικού, κ.λπ), στις συζητήσεις αυτής της ομάδας, ήταν συνεισφορά ατόμου με αυτοπεποίθηση στη διατύπωση των απόψεών του (τεχνικές ή ιδεολογικές), ήταν συνεισφορά ατόμου με χιούμορ, σαρκασμό και προοδευτικές απόψεις. Ο Ασάντζ για παράδειγμα, έβαλε απέναντί του πέρα από το κράτος και τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες.

Το 2003 και το 2004 προσπάθησε να ζήσει μια πιο «κανονική» ζωή και εγγράφηκε ως φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Μελβούρνης για να σπουδάσει μαθηματικά και φυσική χωρίς ιδιαίτερη ακαδημαϊκή επιτυχία, αλλά και χωρίς συμπάθεια για τους επιστήμονες του χώρου του, που κυκλοφορούσαν σε διάφορα συνέδρια με ταμπελίτσες από οργανισμούς των υπουργείων άμυνας και τεχνολογίας της χώρας του.

Από τα κείμενα του Ασάντζ αυτής της περιόδου, προκύπτει πως προέτασσε την ηθική διάσταση μιας μη βίαιης επανάστασης καθώς και τη θαρραλέα ατομική συμβολή του καθενός και της καθεμιάς στην αλλαγή του κόσμου προς το καλύτερο.

Η πιο ολοκληρωμένη θεωρητική σύλληψη της δημιουργίας του WikiLeaks προκύπτει από σχετικές αναρτήσεις του το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη του 2006.

Επίσης, στις 4 Οκτώβρη 2006, ο Ασάντζ ήταν αυτός που «πήρε» στις ΗΠΑ το domain name WikiLeaks.org., χρησιμοποιώντας για την εγγραφή τo όνομα του φυσικού του πατέρα, αλλά και του τότε πολιτικού του «καθοδηγητή», ενός Νεοϋορκέζου αρχιτέκτονα και ιδρυτή του ιστότοπου αποκαλύψεων Cryptome.

Ιδρύοντας και «τρέχοντας» το WikiLeaks προσπάθησε να το κρατήσει μακριά από κατηγορίες όπως, ήταν όργανο της CIA, ή ομάδας ατόμων που ζητούσαν την καταστροφή των ΗΠΑ. Αρχικός στόχος του Wikileaks για παράδειγμα ήταν οι πολιτικές και οι πρακτικές της κινέζικης κυβέρνησης. Σταδιακά, ο Ασάντζ πλησίασε το «παγκόσμιο κοινωνικό φόρουμ», συμμετείχε στις συναντήσεις του (π.χ. Ναϊρόμπι), ανέδειξε έντονα τις πολιτικές και τις πρακτικές των αμερικανικών επεμβάσεων στο εξωτερικό.

Αν ο Τζούλιαν Ασάντζ καταλήξει τελικά στα χέρια των ΗΠΑ, γράφει Ρ. Μαν, θα γίνει αφορμή να ξεσπάσει ένας παγκόσμιος πολιτισμικός πόλεμος ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά και θα γίνει ο Ντρέιφους (Dreyfus) του 21ου αιώνα...

Συμπέρασμα;

Είτε μιλάμε για τα μεγάλα βουλεβάρτα του Παρισιού και άλλων πόλεων, που συν τοις άλλοις εμποδίζουν τα οδοφράγματα των διαδηλωτών, είτε για τον κυβερνοχώρο...

Είτε μιλάμε για μια «απλή» διάχυση αποκαλυπτικών πληροφοριών, όπως «κατηγορήθηκαν» οι πρόσφατες αποκαλύψεις του WikiLeaks, διάχυση πληροφοριών για τη δράση πανίσχυρων κρατών, εταιριών ή ατόμων...

Οι βιωματικές, οι ιδεολογικές αναφορές στις ζωές των ανθρώπων, καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την δημόσια αλλά και την ιδιωτική τους ζωή και δράση...
Ο Κώστας Καραμάρκος είναι κοινωνικός επιστήμονας