το ποίημα του Σουρή δημοσιεύτηκε στον Ρωμηό στο τχ. 173, στις 20.6.1887, λίγο πριν από τις δημοτικές εκλογές. Το σκίτσο που έβαλα, με τις κάλπες, είναι από το επόμενο φύλλο (174, 27.6.1887) και απεικονίζει τρεις από τους τέσσερις υποψήφιους δημάρχους -αλλά ομολογώ ότι δεν ξέρ ω ποιους.
Απ’ εδώ και απ’ εκεί σύμβουλοι δημοτικοί
Όποιος σας σφίγγει δυνατά το ένα και τ’ άλλο χέρι
και πηλαλεί εδώ κι εκεί στο ντάλα μεσημέρι
αυτός που σας χαμογελά και σας κτυπά στον ώμο,
αυτός που με τα τέσσερα σας κυνηγά στο δρόμο
και στέκει μ’ ύφος ταπεινό θεράποντος και δούλου
θηρεύει το αξίωμα Δημοτικού Συμβούλου.
Ακούτε κάποιον για νερά να λέει και για λέρες,
να ξεκουφαίνει των γνωστών κι αγνώστων του τ’ αυτιά,
ακούτε να υπόσχεται σε μερικές ημέρες
να κάμει την πρωτεύουσα σαν άλλη Βενετιά,
τον βλέπετε την κάρτα του σ’ όποιον ευρεί να δίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπετε κάποιον να κολλά στους τοίχους τ’ όνομά του,
να κάνει μες στα μαγαζιά της αγοράς γιουρούσι,
τον βλέπετε να παραιτεί στη μέση τη δουλειά του
και να τραβά στην Κηφισιά, να τρέχει στο Μαρούσι,
μες στις ταβέρνες να κερνά κι αδιάκοπα να πίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις αυτόν που δεν ουρεί στων τοίχων τ’ αγκωνάρια
και όπου βλέπει του σταυρού σημάδι δεν σιμώνει
οπού φωνάζει με χολή “ως πότε παλικάρια,
θα ζούμε μες στη σκοτεινιά, στη βρόμα και στη σκόνη;”
τον βλέπεις που στο διάβα του σκουπίδι δεν αφήνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις εκείνον που κρατεί τα δύο του ρουθούνια
γιατ’ είναι ασυνήθιστα στων Αθηνών τη βρόμα,
αυτόν που βρίζει άφοβα τους προύχοντας γουρούνια
και ό,τι άλλο πρόχειρον του έρχεται στο στόμα,
που για Δημάρχους και λοιπούς πολύ φαρμάκι χύνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις αυτόν που κατ’ αυτάς τον ντελικάτο κάνει
και στην καθαριότητα τους Ευρωπαίους φθάνει,
που έχει την ευγένεια στο στόμα σαν μαστίχα,
που δεν ανέχεται να δει μες στον καφέ του τρίχα,
και κάνει ότι ντρέπεται τα πίσω του να ξύνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Ακούς αυτόν που εξυμνεί τους συνδημότας όλους,
οπού υπόσχεται εν τιμή στον κάθε πατριώτην
ότι θα κτίσει εκκλησιές στους δώδεκ’ Αποστόλους
και εις αυτόν τον άτιμον Ιούδαν τον προδότην;
που ευτυχές το μέλλον μας και ρόδινον το κρίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί! εγέμισαν οι δρόμοι,
και ποιος το ξέρει τάχατε πόσοι θα βγουν ακόμη.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί που είναι να τους δείρεις…
καρύδι κάθε καρυδιάς και κάθε κακομοίρης
με σωτηρίας πρόγραμμα φυτρώνει μες στη μέση
κι ο Καραβίδας φαίνεται πως κάλπην θα εκθέσει.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί! εγέμισαν οι δρόμοι,
και ποιος το ξέρει τάχατε πόσοι θα βγουν ακόμη.
Εμπρός σου όλοι έρχονται με μάτια δακρυσμένα,
γράψε για με, παρακαλώ, μα γράψε και για μένα,
αλλά κι εμένα προς θεού να μη με λησμονήσεις,
και δος του πια τρεχάματα και τόσαι διαχύσεις.
Σωτήρ του Δήμου γίνεται η κάθε μια μαζέτα
κι εγέμισαν οι τσέπες μας με κάρτες και μπιλιέτα.
Κάθε δουλειά των παραιτούν τα μαγαζιά των κλείνουν
θέλουν κι αυτοί να φαίνονται μέσα στον κόσμο κάτι,
χωρίς κανέν αξίωμα δεν ημπορούν να μείνουν,
θέλουν κι αυτοί τουλάχιστον να μπαίνουν στο Παλάτι.
Θέλουν κι αυτοί ν’ αγωνισθούν καθώς και τόσοι άλλοι
και αν στους τόσους κόπους των βραβείον δεν δοθεί,
αλλ΄ όμως όταν έξαφνα καμιά ημέρα πάλι
και άλλο βασιλόπουλο ενηλικιωθεί,
με μια ελπίδα τρέφονται τουλάχιστον πως τότε
θα γίνουν βέβαια κι αυτοί του αργυρού ιππόται.
Σωτήρ του Δήμου γίνεται η κάθε μια μαζέτα
κι εγέμισαν οι τσέπες μας με κάρτες και μπιλιέτα.
Μπιλιέτα με ονόματα Συμβούλων παστρικά
μέσα στον κάθε καφενέ, μέσα στην κάθε σάλα,
κι αν ήσαν καν τουλάχιστον ολίγον μαλακά,
πολύ θα μ’ υποχρέωναν αν μου’στελλαν και άλλα.
Παρά το μεγάλο του μήκος (όταν άρχισα να το γράφω, νόμιζα πως σταματάει στα μισά), το στιχούργημα έχει αρκετό ενδιαφέρον. Αφενός πραγματολογικό (π.χ. η αναφορά στους σταυρούς, που τους έβαζαν στους τοίχους για να μην κατουρούν εκεί οι περαστικοί, αλλά είχαν τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα) και αφετέρου γλωσσικό (οι σκακιστές θα συγκινηθούν ανακαλύπτοντας ότι ο μαζέτας παλιά ήταν γένους θηλυκού). Αν υπάρχουν απορίες, ας αναφερθούν στα σχόλια και αν μπορώ θα απαντήσω.
Έγραψα πιο πάνω ότι οι εκλογές εκείνες, οι δημοτικές του 1887, είχαν κάτι το ξεχωριστό. Δήμαρχος εκλέχτηκε ένας απών, 0 Χιώτης μεγαλοκεφαλαιούχος Ανδρέας Συγγρός, για τον οποίο είχαν καταθέσει υποψηφιότητα φίλοι του ενώ εκείνος βρισκόταν σε ταξίδι στο εξωτερικό, χωρίς να έχει εκδηλώσει ρητά την επιθυμία (σε μια άλλη σελίδα του Ρωμηού, ο Σουρής έχει ένα σκίτσο του Συγγρού με λεζάντα: Τραβάτε με κι ας κλαίω, κι αν κλαίω τι σας κάνω; / αφήτεν με κουλούκια και το μυαλό μου χάνω. [Κουλούκια, τα κουτάβια, έκφραση χιώτικη]. Ήταν η εποχή που κυριαρχούσαν στην οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου οι μεγαλοκεφαλαιούχοι από τις παροικίες, οι χρυσοκάνθαροι όπως τους αποκάλεσαν, με οικονομική επιφάνεια αμύθητη για τα ελληνικά δεδομένα.
Ο Συγγρός πράγματι νίκησε στις εκλογές (πήρε 5.149 ψήφους έναντι 3.943 που συγκέντρωσε ο απερχόμενος δήμαρχος Δημήτριος Σούτσος), αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε για τυπικούς λόγους: δεν ήταν γραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους. Τελικά έγιναν νέες εκλογές τον Νοέμβριο και βγήκε δήμαρχος ο Τιμολέων Φιλήμων.
Στις σημερινές εκλογές δεν αναμένεται να βγει δήμαρχος ούτε στην Αθήνα, ούτε στους περισσότερους μεγάλους δήμους, αφού οι υποψήφιοι είναι πολλοί και πολύ δύσκολα θα ξεπεράσει κάποιος το 50%. Ωστόσο, σήμερα θα αποφασιστεί ποιοι θα είναι οι μονομάχοι της επόμενης Κυριακής, σήμερα εκλέγονται οι δημοτικοί σύμβουλοι, σήμερα καθορίζονται τα ποσοστά κάθε συνδυασμού στις περιφερειακές.
Ούτε περιφερειάρχης αναμένεται να εκλεγεί σήμερα, παρόλο που το 2010 είχαμε δύο περιφερειάρχες εκλεγμένους από τον πρώτο γύρο, στην Κρήτη και στο Νότιο Αιγαίο. Αλλά από το 2010 έχει κυλήσει πολύ νερό στ’ αυλάκι και τα πράγματα έχουν έρθει πάνω-κάτω.
Ή μήπως όχι; Σε λίγες ώρες θα ξέρουμε.
http://sarantakos.wordpress.com/2014/05/18/ekloges-2/
Απ’ εδώ και απ’ εκεί σύμβουλοι δημοτικοί
Όποιος σας σφίγγει δυνατά το ένα και τ’ άλλο χέρι
και πηλαλεί εδώ κι εκεί στο ντάλα μεσημέρι
αυτός που σας χαμογελά και σας κτυπά στον ώμο,
αυτός που με τα τέσσερα σας κυνηγά στο δρόμο
και στέκει μ’ ύφος ταπεινό θεράποντος και δούλου
θηρεύει το αξίωμα Δημοτικού Συμβούλου.
Ακούτε κάποιον για νερά να λέει και για λέρες,
να ξεκουφαίνει των γνωστών κι αγνώστων του τ’ αυτιά,
ακούτε να υπόσχεται σε μερικές ημέρες
να κάμει την πρωτεύουσα σαν άλλη Βενετιά,
τον βλέπετε την κάρτα του σ’ όποιον ευρεί να δίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπετε κάποιον να κολλά στους τοίχους τ’ όνομά του,
να κάνει μες στα μαγαζιά της αγοράς γιουρούσι,
τον βλέπετε να παραιτεί στη μέση τη δουλειά του
και να τραβά στην Κηφισιά, να τρέχει στο Μαρούσι,
μες στις ταβέρνες να κερνά κι αδιάκοπα να πίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις αυτόν που δεν ουρεί στων τοίχων τ’ αγκωνάρια
και όπου βλέπει του σταυρού σημάδι δεν σιμώνει
οπού φωνάζει με χολή “ως πότε παλικάρια,
θα ζούμε μες στη σκοτεινιά, στη βρόμα και στη σκόνη;”
τον βλέπεις που στο διάβα του σκουπίδι δεν αφήνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις εκείνον που κρατεί τα δύο του ρουθούνια
γιατ’ είναι ασυνήθιστα στων Αθηνών τη βρόμα,
αυτόν που βρίζει άφοβα τους προύχοντας γουρούνια
και ό,τι άλλο πρόχειρον του έρχεται στο στόμα,
που για Δημάρχους και λοιπούς πολύ φαρμάκι χύνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Βλέπεις αυτόν που κατ’ αυτάς τον ντελικάτο κάνει
και στην καθαριότητα τους Ευρωπαίους φθάνει,
που έχει την ευγένεια στο στόμα σαν μαστίχα,
που δεν ανέχεται να δει μες στον καφέ του τρίχα,
και κάνει ότι ντρέπεται τα πίσω του να ξύνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Ακούς αυτόν που εξυμνεί τους συνδημότας όλους,
οπού υπόσχεται εν τιμή στον κάθε πατριώτην
ότι θα κτίσει εκκλησιές στους δώδεκ’ Αποστόλους
και εις αυτόν τον άτιμον Ιούδαν τον προδότην;
που ευτυχές το μέλλον μας και ρόδινον το κρίνει;
θα πει πως θέλει Σύμβουλος Δημοτικός να γίνει.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί! εγέμισαν οι δρόμοι,
και ποιος το ξέρει τάχατε πόσοι θα βγουν ακόμη.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί που είναι να τους δείρεις…
καρύδι κάθε καρυδιάς και κάθε κακομοίρης
με σωτηρίας πρόγραμμα φυτρώνει μες στη μέση
κι ο Καραβίδας φαίνεται πως κάλπην θα εκθέσει.
Τι Σύμβουλοι Δημοτικοί! εγέμισαν οι δρόμοι,
και ποιος το ξέρει τάχατε πόσοι θα βγουν ακόμη.
Εμπρός σου όλοι έρχονται με μάτια δακρυσμένα,
γράψε για με, παρακαλώ, μα γράψε και για μένα,
αλλά κι εμένα προς θεού να μη με λησμονήσεις,
και δος του πια τρεχάματα και τόσαι διαχύσεις.
Σωτήρ του Δήμου γίνεται η κάθε μια μαζέτα
κι εγέμισαν οι τσέπες μας με κάρτες και μπιλιέτα.
Κάθε δουλειά των παραιτούν τα μαγαζιά των κλείνουν
θέλουν κι αυτοί να φαίνονται μέσα στον κόσμο κάτι,
χωρίς κανέν αξίωμα δεν ημπορούν να μείνουν,
θέλουν κι αυτοί τουλάχιστον να μπαίνουν στο Παλάτι.
Θέλουν κι αυτοί ν’ αγωνισθούν καθώς και τόσοι άλλοι
και αν στους τόσους κόπους των βραβείον δεν δοθεί,
αλλ΄ όμως όταν έξαφνα καμιά ημέρα πάλι
και άλλο βασιλόπουλο ενηλικιωθεί,
με μια ελπίδα τρέφονται τουλάχιστον πως τότε
θα γίνουν βέβαια κι αυτοί του αργυρού ιππόται.
Σωτήρ του Δήμου γίνεται η κάθε μια μαζέτα
κι εγέμισαν οι τσέπες μας με κάρτες και μπιλιέτα.
Μπιλιέτα με ονόματα Συμβούλων παστρικά
μέσα στον κάθε καφενέ, μέσα στην κάθε σάλα,
κι αν ήσαν καν τουλάχιστον ολίγον μαλακά,
πολύ θα μ’ υποχρέωναν αν μου’στελλαν και άλλα.
Παρά το μεγάλο του μήκος (όταν άρχισα να το γράφω, νόμιζα πως σταματάει στα μισά), το στιχούργημα έχει αρκετό ενδιαφέρον. Αφενός πραγματολογικό (π.χ. η αναφορά στους σταυρούς, που τους έβαζαν στους τοίχους για να μην κατουρούν εκεί οι περαστικοί, αλλά είχαν τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα) και αφετέρου γλωσσικό (οι σκακιστές θα συγκινηθούν ανακαλύπτοντας ότι ο μαζέτας παλιά ήταν γένους θηλυκού). Αν υπάρχουν απορίες, ας αναφερθούν στα σχόλια και αν μπορώ θα απαντήσω.
Έγραψα πιο πάνω ότι οι εκλογές εκείνες, οι δημοτικές του 1887, είχαν κάτι το ξεχωριστό. Δήμαρχος εκλέχτηκε ένας απών, 0 Χιώτης μεγαλοκεφαλαιούχος Ανδρέας Συγγρός, για τον οποίο είχαν καταθέσει υποψηφιότητα φίλοι του ενώ εκείνος βρισκόταν σε ταξίδι στο εξωτερικό, χωρίς να έχει εκδηλώσει ρητά την επιθυμία (σε μια άλλη σελίδα του Ρωμηού, ο Σουρής έχει ένα σκίτσο του Συγγρού με λεζάντα: Τραβάτε με κι ας κλαίω, κι αν κλαίω τι σας κάνω; / αφήτεν με κουλούκια και το μυαλό μου χάνω. [Κουλούκια, τα κουτάβια, έκφραση χιώτικη]. Ήταν η εποχή που κυριαρχούσαν στην οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου οι μεγαλοκεφαλαιούχοι από τις παροικίες, οι χρυσοκάνθαροι όπως τους αποκάλεσαν, με οικονομική επιφάνεια αμύθητη για τα ελληνικά δεδομένα.
Ο Συγγρός πράγματι νίκησε στις εκλογές (πήρε 5.149 ψήφους έναντι 3.943 που συγκέντρωσε ο απερχόμενος δήμαρχος Δημήτριος Σούτσος), αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε για τυπικούς λόγους: δεν ήταν γραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους. Τελικά έγιναν νέες εκλογές τον Νοέμβριο και βγήκε δήμαρχος ο Τιμολέων Φιλήμων.
Στις σημερινές εκλογές δεν αναμένεται να βγει δήμαρχος ούτε στην Αθήνα, ούτε στους περισσότερους μεγάλους δήμους, αφού οι υποψήφιοι είναι πολλοί και πολύ δύσκολα θα ξεπεράσει κάποιος το 50%. Ωστόσο, σήμερα θα αποφασιστεί ποιοι θα είναι οι μονομάχοι της επόμενης Κυριακής, σήμερα εκλέγονται οι δημοτικοί σύμβουλοι, σήμερα καθορίζονται τα ποσοστά κάθε συνδυασμού στις περιφερειακές.
Ούτε περιφερειάρχης αναμένεται να εκλεγεί σήμερα, παρόλο που το 2010 είχαμε δύο περιφερειάρχες εκλεγμένους από τον πρώτο γύρο, στην Κρήτη και στο Νότιο Αιγαίο. Αλλά από το 2010 έχει κυλήσει πολύ νερό στ’ αυλάκι και τα πράγματα έχουν έρθει πάνω-κάτω.
Ή μήπως όχι; Σε λίγες ώρες θα ξέρουμε.
http://sarantakos.wordpress.com/2014/05/18/ekloges-2/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου