Του Marc Champion
Αμέσως αφότου η Χαμάς αιματοκύλησε το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έδωσε στο εβραϊκό κράτος και στους ηγέτες του μερικές συμβουλές οι οποίες είχαν βγει από τη σκληρή πείρα της δικής του χώρας του: "μην κάνετε το λάθος που κάναμε εμείς μετά την επίθεση της Αλ Κάιντα στην Αμερική στις 11 Σεπτεμβρίου, περισσότερα από 20 χρόνια πριν". Έχει φτάσει πια ο καιρός να επιβληθεί κόστος στην κυβέρνηση του Ισραήλ για την πλήρη αγνόηση αυτής της συμβουλής, καθώς εκείνη επιλέγει έναν μονοπάτι προς τη μόνιμη αστάθεια τόσο για το Ισραήλ, όσο και για την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κατέστησε σαφές στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα, αλλά και τις αμέσως επόμενες ημέρες, ότι πιστεύει πως έχει σταθερή εσωτερική υποστήριξη για τη συνέχιση του πολέμου στη Γάζα μέχρι τη "νίκη", η οποία ορίζεται ως η πλήρης καταστροφή της Χαμάς. Εξίσου σαφές είναι πλέον ότι έχει μηδενική πρόθεση να ανοίξει έστω και μια χαραμάδα προς τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους και ότι θεωρεί την επ' αόριστον στρατιωτική κατοχή της Γάζας και της Δυτικής Όχθης βιώσιμο δρόμο προς την ισραηλινή ασφάλεια.
"Στρατολόγος" της Χαμάς και "εμπρηστής" κρίσεων
Όχι μόνο ο Νετανιάχου κάνει λάθος από όλες τις απόψεις, αλλά οι πιθανές συνέπειες θα είναι τρομερές για τους Ισραηλινούς και για άλλους. Για τους άμαχους Παλαιστίνιους, η γραμμή Νετανιάχου είναι αυτονόητα καταστροφική. Η προοπτική για έναν γονέα στη Γάζα σήμερα είναι, εάν τα παιδιά του δεν σκοτωθούν στον πόλεμο, να ριζοσπαστικοποιηθούν και να στρατολογηθούν μαζικά από τη Χαμάς, κάτι που η τελευταία προηγουμένως μπορούσε μονάχα να ονειρεύεται. Οι συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή είναι σχεδόν εξίσου άσχημες. Είναι σαφές ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα ενός ευρύτερου πολέμου σε ένα μέρος του κόσμου το οποίο είναι κρίσιμο για την παγκόσμια οικονομία - ιδίως για τη βιομηχανικά αναπτυγμένη Δύση - λόγω της σημασίας του για τον ενεργειακό εφοδιασμό και τις εμπορικές οδούς.
Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ανταλλάσσουν ήδη πυρά με τους Χούθι της Υεμένης, παρά το γεγονός ότι έχουν ελάχιστες προοπτικές να σταματήσουν τις πυραυλικές επιθέσεις των τελευταίων στη διεθνή ναυτιλία μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 12% του παγκόσμιου εμπορίου, μέχρι να τελειώσουν οι μάχες στη Γάζα.
Το Σάββατο, πύραυλοι - πιθανότατα ισραηλινοί - έπληξαν το αρχηγείο του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC) στη Δαμασκό. Σύμφωνα με το IRGC, πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής του κλάδου πληροφοριών του για τη Συρία και του υπαρχηγού του. Ιρανοί πληρεξούσιοι στο Ιράκ, εν τω μεταξύ, εκτόξευσαν ρουκέτες ενάντια σε στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, τραυματίζοντας Αμερικανούς στρατιώτες. Ποτέ από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γάζα οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν βρίσκονταν τόσο κοντά σε μια άμεση σύγκρουση με το Ιράν.
Την Παρασκευή, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Γιόαβ Γκάλαντ προειδοποίησε επίσης ότι ένας ολοκληρωτικός πόλεμος με τη Χεζμπολάχ, τη μεγαλύτερη πολιτοφυλακή πληρεξούσιων του Ιράν, μπορεί να μην είναι μακριά. Αναγνώρισε ότι θα υπάρχουν μάχες στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο όσο θα υπάρχει πόλεμος στη Γάζα στον νότο. Όμως, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, είπε επίσης ότι "θα έρθει μια στιγμή που, εάν δεν καταλήξουμε σε μια διπλωματική συμφωνία με βάση την οποία η Χεζμπολάχ θα σέβεται το δικαίωμα των κατοίκων να ζουν εδώ με ασφάλεια, θα πρέπει να διασφαλίσουμε αυτήν την ασφάλεια με τη βία”. Δεν έχει άδικο. Αυτή είναι η λογική κάθε πολέμου που στερείται πολιτικού πλαισίου το οποίο να καθορίζει εφικτούς στόχους και επομένως να διαθέτει βάση αποκλιμάκωσης και εξόδου. Στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα, ο Νετανιάχου παραδέχθηκε δημόσια ότι τέτοιο πράγμα δεν υφίσταται.
Άλλο Νετανιάχου, άλλο Ισραήλ
Τι μπορεί να γίνει; Το πρώτο πράγμα είναι να διαχωριστούν τα πολιτικά συμφέροντα του Νετανιάχου και των ακροδεξιών κομμάτων του συνασπισμού του τα οποία τον κρατούν στην εξουσία από εκείνα του Ισραήλ. Δεν είναι το ίδιο πράγμα και οι ισχυρισμοί του ότι εκπροσωπεί τις απόψεις όλων των Ισραηλινών είναι ψευδείς. Η ισραηλινή είναι μια από τις πιο πολιτικά πολωμένες κοινωνίες στη γη και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αν γίνονταν εκλογές αύριο, το κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου θα αποδεκατιζόταν. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί θεωρούν τον πρωθυπουργό τους υπεύθυνο για τις θανατηφόρα αποτυχημένες πρόνοιες ασφαλείας της 7ης Οκτωβρίου.
Η υποστήριξη προς τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού στο Ισραήλ έχει υποχωρήσει μετά την 7η Οκτωβρίου
Είναι αλήθεια ότι λίγοι Ισραηλινοί ή Παλαιστίνιοι θέλουν να ακούσουν τη φράση "λύση δύο κρατών" αυτή τη στιγμή, καθώς η εμπιστοσύνη την οποία απαιτεί το συγκεκριμένο αποτέλεσμα έχει αποτεφρωθεί και από τις δύο πλευρές. Είναι αλήθεια, επίσης, ότι οποιαδήποτε πρόοδος στις συνομιλίες για ένα παλαιστινιακό κράτος θα παρεμποδιζόταν από τις ισραηλινές απαιτήσεις για αποστρατικοποίησή του, ακόμη και χωρίς τον Νετανιάχου στο τραπέζι.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο ζωτικής σημασίας διακρίσεις τις οποίες πρέπει να κάνουμε εδώ - η πρώτη είναι ότι, το γεγονός πως οι περισσότεροι Ισραηλινούν δεν θέλουν να μιλούν αυτή τη στιγμή για συμβίωση δεν σημαίνει ότι όλοι οι Ισραηλινοί πιστεύουν ότι η τρέχουσα πολεμική στρατηγική είναι σωστή. Απλώς ακούστε τις οικογένειες των υπόλοιπων ομήρων και τους πολλούς υποστηρικτές τους, που διαδηλώνουν έξω από το σπίτι του Νετανιάχου ή τον στρατηγό Γκάντι Αϊζενκότ, πρώην αρχηγό του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ και σήμερα υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου στο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου, ο οποίος έχασε τον γιο του στις μάχες.
Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν κατάπαυση του πυρός. Θεωρούν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να επιστρέψουν οι όμηροι με ασφάλεια στα σπίτια τους. Δεν είναι ότι ο Νετανιάχου και άλλοι Ισραηλινοί δεν θέλουν να απελευθερωθούν οι όμηροι - φυσικά και το θέλουν. Το ερώτημα είναι σε τι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα. Ο Αϊζενκότ ήταν ιδιαίτερα ωμός, δηλώνοντας στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz την περασμένη εβδομάδα ότι, όχι μόνο το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο εμπόδισε τον Νετανιάχου να εισβάλει στον Λίβανο μετά τις 7 Οκτωβρίου, αλλά και ότι είναι αδύνατο οι Ισραηλινοί να βγάλουν τους ομήρους ζωντανούς από τη Γάζα σύντομα, παρά μόνο με τη σύναψη συμφωνίας με τη Χαμάς, καθώς και ότι όποιος υποκρινόταν το αντίθετο θα "πουλούσε παραμύθια" στην κοινή γνώμη. Η εναλλακτική είναι πρώτα να απελευθερωθούν οι όμηροι κι έπειτα να βρεθεί ο τρόπος να ξεριζωθεί η Χαμάς.
Η δεύτερη ζωτική διάκριση είναι μεταξύ του τι υποστηρίζει ο πληθυσμός τώρα και του τι θα σκεφτεί αργότερα. Αυτός είναι ο λόγος που η δημοκρατία συνίσταται στην κυριαρχία μέσω της αντιπροσώπευσης και όχι μέσω δημοσκοπήσεων. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι σπουδαίοι πολιτικοί, γυναίκες και άνδρες, παίρνουν μερικές φορές αποφάσεις οι οποίες δεν αρέσουν στους ψηφοφόρους τους, γνωρίζοντας ότι εκείνοι θα καταλάβουν με τον καιρό ότι ήταν προς το συμφέρον τους. Αυτή η δυναμική βρισκόταν στο επίκεντρο της φιλικής συμβουλής την οποία έδωσε ο Μπάιντεν στο Ισραήλ καθώς το τελευταίο θρηνούσε για τη σοκαριστική σφαγή των πολιτών του από τη Χαμάς τις ημέρες μετά τις 7 Οκτωβρίου.
Το παράδειγμα του καταστροφικού πολέμου των ΗΠΑ στο Ιράκ
Το 2003, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπόρεσε να εισβάλει στο Ιράκ παρά τις συμβουλές ορισμένων στενών συμμάχων και πολυάριθμων περιφερειακών ειδικών, επειδή οι περισσότεροι Αμερικανοί θεωρούσαν επίσης ότι η εισβολή εκεί ήταν απαραίτητη για να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους από περαιτέρω επιθέσεις τρομοκρατών, που υποτίθεται ότι προμηθεύονταν ιρακινά όπλα μαζικής καταστροφής. Αποδείχθηκε ότι τους είχαν πει ψέματα και έκαναν λάθος. Μέχρι το 2019, μάλλον και αρκετά νωρίτερα, οι έρευνες της κοινής γνώμης έδειχναν ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί είχαν κατανοήσει ότι η εισβολή ήταν λάθος.
Η υποστήριξη για την ορθότητα του πολέμου των ΗΠΑ κατά του Ιράκ του 2003 κατέρρευσε μεταξύ των Αμερικανών μέσα στα επόμενα 16 χρόνια
Οι προειδοποιήσεις σχετικά με την εισβολή στο Ιράκ από ηγέτες όπως ο πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ, ο οποίος επικαλείτο λάθη τα οποία είχε κάνει η χώρα του στην Αλγερία, αποδείχθηκαν τόσο σοφές όσο και προφανείς. Ωστόσο, η Γαλλία, η Γερμανία και μια τότε ακόμα φιλική Ρωσία δεν μπόρεσαν να σταματήσουν τις ΗΠΑ, επειδή οι τελευταίες βρίσκονταν στο απόγειο της δύναμής τους και καμία χώρα δεν είχε τη δύναμη να τις αποτρέψει. Οι ΗΠΑ και ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζουν να ζουν με τις συνέπειες.
Το Ισραήλ, ωστόσο, δεν είναι ΗΠΑ, πόσο μάλλον οι ΗΠΑ του 2003. Βασίζεται στην Ουάσιγκτον για διπλωματική προστασία στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και για τεράστια ποσά στρατιωτικής βοήθειας - 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2023, με ακόμη περισσότερα από την 7η Οκτωβρίου και εξής. Αυτή είναι η μόχλευση που πρέπει τώρα να χρησιμοποιήσουν οι ΗΠΑ.
Χωρίς φίλους
Κανείς δεν υπερασπίζεται πια το Ισραήλ για όσα κάνει στη Γάζα. Εδώ σίγουρα παίζουν ρόλο και η υποκρισία και ο αέναος αντισημιτισμός. Ωστόσο, ο πρωταρχικός λόγος που η ισραηλινή κυβέρνηση βρίσκεται όλο και πιο απομονωμένη σχετικά με τον πόλεμό της είναι ότι κάνει ένα στρατηγικό λάθος που θα ωφελήσει μονάχα τη Χαμάς, το Ιράν και ίσως τον ίδιο τον Νετανιάχου, με τεράστιο κόστος για όλους τους υπόλοιπους, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ.
Η μεγάλη ειρωνεία εδώ είναι ότι αυτός ο πόλεμος ξεκίνησε από τη Χαμάς ακριβώς επειδή το περιβάλλον γύρω από το Ισραήλ είχε γίνει τόσο φιλικό για τη χώρα. Οι αραβικές χώρες, κυρίως η Σαουδική Αραβία, είχαν παραταχθεί για εξομάλυνση σχέσεων με τον Τελ Αβίβ, επιβάλλοντας ως τίμημα τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των Παλαιστινίων. Εξακολουθούν να είναι πρόθυμες να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους με το εβραϊκό κράτος και δεν είναι πολύ αργά για να νικηθεί το σχέδιο της Χαμάς. Όμως, όπως είπε ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στον ΟΗΕ το Σάββατο στο Bloomberg News, οι ΗΠΑ πρέπει να κατανοήσουν ότι η περιφερειακή σταθερότητα δεν θα επιβιώσει για πολύ ακόμη εάν υπάρξει πολεμική συνέχεια στη Γάζα.
Τόσο η κυβέρνηση Μπάιντεν όσο και οι ίδιοι οι Ισραηλινοί πρέπει να διακρίνουν τα συμφέροντα των χωρών τους από εκείνα του Νετανιάχου και των ακροδεξιών υποστηρικτών του. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ δίνει μάχη ενάντια σε κατηγορίες για διαφθορά ενώπιον της ισραηλινής Δικαιοσύνης και θα αντιμετωπίσει τον πέλεκυ του πολιτικού απολογισμού για τις αποτυχίες ασφαλείας της 7ης Οκτωβρίου μόλις τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα.
Κάτω από την κάλυψη της εκτυφλωτικής οργής της χώρας και της βαθιάς λαχτάρας για μακρόπνοη ασφάλεια, ο Νετανιάχου παλεύει για να εξασφαλίσει τη δική του πολιτική επιβίωση και το σκοτεινό ισραηλινό μέλλον το οποίο απαιτούν οι εξτρεμιστές σύμμαχοί του. Αυτοί μπορεί να είναι οι σημερινοί ηγέτες του ισραηλινού έθνους, ωστόσο δεν είναι φίλοι με κανέναν άλλον πλην του εαυτού τους.
Απόδοση - Επιμέλεια - Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος
https://www.capital.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου