Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα μπορούσε να είχε κλείσει το Γκουαντάναμο, αλλά όπως και οι προκάτοχοί του, αποφάσισε να διατηρήσει αυτό το σύμβολο της αδικίας.
Συγγραφέας, καλλιτέχνης, ακτιβιστής και πρώην κρατούμενος του Γκουαντάναμο
Δημοσιεύθηκε στις 19 Ιανουαρίου 202519 Ιανουαρίου 2025
Άνθρωποι με πορτοκαλί φόρμες διαμαρτύρονται ενάντια στη στρατιωτική φυλακή του Γκουαντάναμο έξω από το Καπιτώλιο των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, DC στις 5 Απριλίου 2023 [Αρχείο: Reuters/Elizabeth Frantz]
Κρατήθηκα στο κέντρο κράτησης του Γκουαντάναμο για 14 χρόνια χωρίς ποτέ να κατηγορηθώ για έγκλημα. Με έστειλαν εκεί στα 19 μου. Δεν ήξερα γιατί με κρατούσαν, τι είχα κάνει για να με φυλακίσουν ή πότε θα με άφηναν.
Όπως πολλοί από τους άλλους άνδρες στο Γκουαντάναμο, πίστευα ότι οι δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών που με κράτησαν θα ανταποκρινόταν στα δικά τους ιδανικά δικαίου και δικαιοσύνης και θα μου παρείχαν το δικαίωμα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου και να αποδείξω την αθωότητά μου. Αυτό δεν έγινε ποτέ.
Αντίθετα, υπέστησαν βασανιστήρια και συνεχή παρενόχληση. Αγωνίστηκα για να μου φέρονται ανθρώπινα και να μου παραχωρηθούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και μετά από 14 χρόνια αποφυλακίστηκα. Σε όλη τη διάρκεια της φυλάκισής μου, φανταζόμουν ότι μια μέρα ο κόσμος θα μάθαινε τι μας συνέβη και θα απαιτούσε λογοδοσία και δικαιοσύνη. Νόμιζα ότι όταν οι άνθρωποι το ήξεραν, θα έκλειναν αυτό το αξιοθρήνητο μέρος.
Έχουν περάσει σχεδόν εννέα χρόνια από τότε που αποφυλακίστηκα. Όλο αυτό το διάστημα δεν έχω σταματήσει να γράφω και να δίνω συνεντεύξεις για όσα μου συνέβησαν. Ο κόσμος ξέρει, και όμως, το Γκουαντάναμο εξακολουθεί να λειτουργεί.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, γιορτάσαμε την 23η επέτειο από τη δημιουργία του . Σήμερα σηματοδοτούμε την τελευταία ημέρα στην εξουσία ενός ακόμη προέδρου των ΗΠΑ που υποσχέθηκε να το κλείσει και δεν το έκανε. Πρέπει να αναρωτηθεί κανείς μετά από όλες τις εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών και διάφορων οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναφορές μέσων ενημέρωσης, ντοκιμαντέρ, βιβλία κ.λπ. – γιατί αυτό το σύμβολο της αδικίας εξακολουθεί να υπάρχει;
Το Γκουαντάναμο ιδρύθηκε στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου, ένα τραγικό γεγονός που συγκλόνισε βαθιά τον κόσμο. Στον απόηχο του, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τον αποκαλούμενο παγκόσμιο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», μια εκστρατεία που φαινομενικά στόχευε στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας αλλά στην πραγματικότητα νομιμοποίησε τα βασανιστήρια, υπονόμευσε το διεθνές δίκαιο και απανθρωποποίησε μια ολόκληρη θρησκευτική κοινότητα.
Βρίσκεται στο νησί της Κούβας, εκτός της νομικής δικαιοδοσίας των ΗΠΑ, το κέντρο κράτησης του Γκουαντάναμο σχεδιάστηκε σκόπιμα για να παρακάμψει τις συνταγματικές προστασίες και τους διεθνείς κανόνες, και έγινε ένα μέρος όπου οι κρατούμενοι μπορούσαν να κρατηθούν επ' αόριστον χωρίς κατηγορία ή δίκη.
Η έννοια της αορίστου κράτησης αποτελεί ευθεία προσβολή των αρχών της δικαιοσύνης. Η κράτηση ατόμων χωρίς κατηγορία ή δίκη αψηφά τα ίδια τα θεμέλια των νομικών συστημάτων παγκοσμίως. Αρνείται στους κρατούμενους την ευκαιρία να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και τους υποβάλλει σε χρόνια —ενίοτε δεκαετίες— ταλαιπωρίας χωρίς λύση.
Το Γκουαντάναμο έγινε ένα σχέδιο για άλλες μορφές εξωδικαστικής κράτησης, βασανιστηρίων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Η κληρονομιά της φυλακής είναι εμφανής στον πολλαπλασιασμό των μαύρων τοποθεσιών της CIA, στην ομαλοποίηση της ισλαμοφοβίας και στη διάβρωση των διεθνών κανόνων που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Ο παγκόσμιος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας —με το Γκουαντάναμο ως το πιο διαβόητο σύμβολο— θεσμοποίησε πολιτικές που απανθρωποποίησαν τους μουσουλμάνους. Τροφοδοτούσε την ισλαμοφοβική ρητορική, δικαιολογούσε επεμβατικά προγράμματα επιτήρησης και στιγμάτισε ολόκληρες κοινότητες ως πιθανές απειλές.
Οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν σε όλα αυτά και πολλά κράτη ακολούθησαν το παράδειγμά τους, χρησιμοποιώντας τη ρητορική των ΗΠΑ «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» για να δικαιολογήσουν επιθέσεις σε ολόκληρες κοινότητες. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές για τις μουσουλμανικές και άλλες ευάλωτες κοινότητες.
Στο αποκορύφωμά του, το Γκουαντάναμο κρατούσε περίπου 680 άνδρες και αγόρια, πολλά από τα οποία είχαν πουληθεί ως «τρομοκράτες» στις αμερικανικές δυνάμεις με αντάλλαγμα την επανάληψη του αριθμού. Αυτό μου συνέβη.
Από σήμερα, 15 άνδρες παραμένουν στο Γκουαντάναμο. Μερικοί έλαβαν άδεια για απελευθέρωση, αλλά συνεχίζουν να μαραζώνουν σε αδιέξοδο, μια απόδειξη της αποτυχίας των συστημάτων των ΗΠΑ να προασπίσουν ακόμη και τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Για αυτούς τους άντρες, κάθε μέρα είναι μια συνέχεια ψυχολογικού και σωματικού μαρτυρίου — μια κατάσταση να μην είναι ούτε ελεύθεροι ούτε επίσημα κατηγορούμενοι.
Έχουμε ακούσει πολλές υποσχέσεις ότι το Γκουαντάναμο θα κλείσει τα τελευταία 16 χρόνια. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε ως γνωστόν εκτελεστικό διάταγμα τη δεύτερη ημέρα της θητείας του το 2009 με το οποίο διέταξε το κλείσιμο της εγκατάστασης. Ο τότε αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν στεκόταν ακριβώς δίπλα του και χειροκροτούσε. Όταν ο Μπάιντεν έγινε πρόεδρος το 2021, έδωσε επίσης την ίδια υπόσχεση και την αθέτησε επίσης.
Η φυλακή εξακολουθεί να λειτουργεί με ετήσιο κόστος περίπου 540 εκατομμύρια δολάρια.
Η συνέχιση της λειτουργίας του Γκουαντάναμο δεν είναι απλώς μια αποτυχία της πολιτικής, αλλά μια ηθική κηλίδα για τις ΗΠΑ. Είναι μια κραυγαλέα αντίφαση των ιδανικών της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται. Η ύπαρξή του υπονομεύει την αξιοπιστία των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή και ενθαρρύνει τα αυταρχικά καθεστώτα να δικαιολογήσουν τις δικές τους καταχρήσεις.
Με κάθε επέτειο από το άνοιγμα του Γκουαντάναμο, περιμένω τη διεθνή κοινότητα να ξυπνήσει και να απαιτήσει δράση για το κλείσιμο της στρατιωτικής φυλακής, την παροχή δικαιοσύνης στα θύματά της και τη διασφάλιση λογοδοσίας για τους υπεύθυνους για τη δημιουργία και τη διαιώνισή της. Κάθε χρόνο απογοητεύομαι.
Η στρατιωτική φυλακή του Γκουαντάναμο είναι κάτι περισσότερο από έγκλημα κατά των κρατουμένων και των οικογενειών τους. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, συμβολίζει τα συστηματικά βασανιστήρια, την αυθαίρετη κράτηση και την αποδυνάμωση του παγκόσμιου καθεστώτος ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Γκουαντάναμο παραβιάζει τις Συμβάσεις της Γενεύης και ενσωματώνει στοιχεία εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας μέσω της συστηματικής κακοποίησης κατά κύριο λόγο μουσουλμάνων κρατουμένων.
Καθώς μια νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει καθήκοντα στην Ουάσιγκτον, έχω το ίδιο μήνυμα για αυτούς που είχα για τους προκατόχους τους:
Κλείσε το Γκουαντάναμο. Να κλείσει η εγκατάσταση και να τερματιστεί η πρακτική της αορίστου κράτησης.
Εξασφαλίστε τη δικαιοσύνη. Απελευθερώστε όσους έχουν λάβει άδεια μεταφοράς και παραχωρήστε δίκαιες δίκες στους υπόλοιπους.
Εξασφάλιση λογοδοσίας. Διερευνήστε και ζητήστε τους υπεύθυνους για την εξουσιοδότηση βασανιστηρίων, εξώδικης κράτησης και άλλων καταχρήσεων.
Αναγνωρίστε και ζητήστε συγγνώμη . Έκδοση επίσημης αναγνώρισης και συγγνώμης για τις αδικίες που διαπράχθηκαν.
Παροχή αποζημιώσεων. Αποζημίωση πρώην κρατουμένων για τη βλάβη που τους προκάλεσε.
Το κλείσιμο του Γκουαντάναμο δεν είναι απλώς το κλείσιμο μιας φυσικής τοποθεσίας. πρόκειται για το κλείσιμο ενός σκοτεινού κεφαλαίου της ιστορίας. Πρόκειται για την επιβεβαίωση των αρχών της δικαιοσύνης, της αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πρέπει να τηρούνται για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την καταγωγή ή τις πεποιθήσεις τους. Το Γκουαντάναμο δεν πρέπει να δει άλλη επέτειο.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι δικές του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τη συντακτική στάση του Al Jazeera.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου