Σ’ όλη τη μακραίωνη ιστορία τους, η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα, ακολούθησαν τις τύχες του Ελληνισμού. Μετά από συγκρούσεις μεταξύ Ιωαννιτών Ιπποτών, Βενετσιάνων και Γενουατών από τον 16ο αιώνα και μετά βρίσκονται οριστικά υπό την διοίκηση των Οθωμανών. Ωστόσο, το 1912, λίγο πριν το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων η Ιταλία καταλαμβάνει τα νησιά μετά τον ιταλοτουρκικό πόλεμο.
Στις 5 Μαϊου 1912 οι οθωμανικές αρχές παραδίδουν το νησί της Ρόδου στην Ψίνθο. Οι Ιταλοί, με επικεφαλής τον αντιστράτηγο Giovanni Ameglio, καταλαμβάνουν την πόλη της Ρόδου και μέχρι τις 20 Μαϊου και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, εκτός του ακριτικού Καστελλορίζου. Αρχίζει έτσι η πρώτη περίοδος της Ιταλοκρατίας.
Παρά το γεγονός ότι οι Ιταλοί αρχικά υπόσχονται αυτονομία στους κατοίκους των νησιών, η ιταλική διοίκηση αρχίζει να εφαρμόζει συστηματικό σχέδιο «ιταλοποίησης» των νησιών και καταπίεσης της ορθόδοξης συνείδησης των Δωδεκανησίων.
Στις 4 Ιουνίου 1912 οι αντιπρόσωποι των νησιών, οργανώνουν το πανδωδεκανησιακό Συνέδριο της Πάτμου, και κηρύσσουν τα νησιά αυτόνομη «Πολιτεία του Αιγαίου». Το ψήφισμα του Συνεδρίου και οι διαμαρτυρίες για τη μη τήρηση των υπεσχημένων από τους Ιταλούς, έφτασαν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πήραν πλατειά δημοσιότητα και αφύπνισαν συνειδήσεις προσδίδοντας έτσι διεθνή διάσταση στο ζήτημα.
Με το ξέσπασμα των Βαλκανικών η Πύλη σπεύδει να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία με την Ιταλία προκειμένου να περιορίσει τα μέτωπά της. Στις 18 Οκτωβρίου 1912 υπογράφεται σύμφωνο ειρήνης στο Ouchy της Λοζάνης, σύμφωνα με την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνωρίζει την ιταλική κυριαρχία στη Λιβύη ενώ η Ιταλία δεσμεύεται να επιστρέψει τα Δωδεκάνησα.
Παράλληλα στη χερσόνησο του Αίμου οι βαλκανικές δυνάμεις εκτοπίζουν τους Οθωμανούς και τους περιορίζουν στην γραμμή Αίνου-Μηδείας στην Ανατολική Θράκη. Η Ελλάδα είναι ο μεγάλος κερδισμένος των πολέμων αφού διπλασιάζει την έκτασή της και ενσωματώνει όλα τα νησιά του Αιγαίου, εκτός από τα Δωδεκάνησα, που εξακολουθεί να τα κατέχει «προσωρινά», η Ιταλία.
Ακολουθεί ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι Οθωμανοί στέκονται στο πλευρό του Κάιζερ και της Αυστροουγγαρίας. Η Ιταλία που αρχικά συμμετέχει με τις Κεντρικές Δυνάμεις υπογράφει στο Λονδίνο στις 22 Αυγούστου 1915, μυστική συνθήκη με τις δυνάμεις της Αντάντ, με στόχο να θεμελιώσει δικαιώματα για προσάρτηση της Δωδεκανήσου, ως «αντάλλαγμα» της συμμετοχής της στο πλευρό των Αγγλογάλλων.
Όταν ο Μεγάλος Πόλεμος τελειώνει η Ιταλία είναι στο πλευρό των νικητών και προσπαθεί να εμποδίσει τόσο την ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία όσο φυσικά και στα Δωδεκάνησα. Στις 7 Απριλίου 1919 οι ιταλικές αρχές επιχειρούν να παρεμποδίσουν τη διενέργεια πανδωδεκανησιακού συλλαλητηρίου για την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα και στην ειρηνική εκδήλωση των κατοίκων, αντιτάσουν ένοπλη βία με αποτέλεσμα να φονευθούν στο χωριό Παραδείσι ο ιερέας Παπαλουκάς και η Ανθούλα Ζερβού. Τα γεγονότα, που έμειναν στην ιστορία ως «Αιματηρόν Πάσχα», πήραν μεγάλη δημοσιότητα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, που άρχισε να βλέπει πλέον με συμπάθεια τον δωδεκανησιακό αγώνα.
Στις 16 Ιουλίου 1919 στα πλαίσια της Συνθήκης των Βερσαλλιών υπογράφεται στο Παρίσι η συμφωνία Τιττόνι-Βενιζέλου που ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα δωδεκανησιακά αιτήματα. Η Ιταλία, με βάση την παραπάνω συμφωνία, παραχωρεί στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός της Ρόδου, που θα παραμείνει για 5 χρόνια ακόμα υπό ιταλική κυριαρχία, μέχρι να αποφασίσουν, με δημοψήφισμα, οι κάτοικοί της. Παράλληλα κατά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών οι Οθωμανοί παραιτούνται υπέρ της Ιταλίας κάθε δικαιώματος και τίτλου επί των νήσων του Αιγαίου, των Δωδεκανήσων ενώ με άλλη συνθήκη, την ίδια ημέρα, η Ιταλία παραιτείται, υπέρ της Ελλάδας, όλων των δικαιωμάτων και των τίτλων της επί των κατεχομένων υπ’ αυτής νήσων του Αιγαίου.
Ωστόσο η πορεία των γεγονότων στην Μικρά Ασία και η καταστροφή της Σμύρνης θα παρασύρει και τα Δωδεκάνησα. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1922 η Ιταλία, επωφελούμενη από την αρνητική εξέλιξη των γεγονότων για την Ελλάδα κηρύσσει δια του υπουργού των Εξωτερικών της, Carlo Sforza, έκπτωτες τις ειδικές συμφωνίες με την Ελλάδα για τα Δωδεκάνησα.
Στις 6 Αυγούστου 1923, την επαύριο της Συνθήκης της Λωζάννης η Ιταλία, προσαρτά, επίσημα πλέον, τα Δωδεκάνησα. Αρχίζει η δεύτερη περίοδος της ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα, με κυβερνήτη, τον Ιταλό γερουσιαστή και πληρεξούσιο υπουργό, Mario Lago.
Όλα αλλάζουν όμως στις 28 Οκτωβρίου 1940. Η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Ελλάδα που απαντά με το υπερήφανο «ΟΧΙ». Οι Έλληνες γράφουν σελίδες δόξας στο αλβανικό μέτωπο. Δωδεκανήσιος είναι και ο πρώτος νεκρός αξιωματικός του πολέμου, ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος από τη Χάλκη, που έπεσε ηρωικά στα υψώματα της Τσούκας την 1η Νοεμβρίου 1940. Την ίδια ημέρα, οι Ιταλοί συγκεντρώνουν σε στρατόπεδο (Concentramento), στην τάφρο του φρουρίου όλους τους άρρενες Δωδεκανήσιους Έλληνες υπηκόους.
Στις 9 Νοεμβρίου 1940 ιδρύεται από Δωδεκανήσιους, που ζουν στην Ελλάδα, καθώς και απ’ όσους κατορθώνουν να αποδράσουν από τα νησιά, το Σύνταγμα Εθελοντών Δωδεκανησίων, με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Καζούλλη και πρώτο προσωρινό διοικητή τον ταγματάρχη Μάρκο Κλαδάκη, από τη Σύμη.
Η πτώση του Μουσολίνι στις 25 Ιουλίου 1943 κι η συνθηκολόγηση του νέου πρωθυπουργού Pietro Badoglio στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, γνωστή και ως Armistizio, σηματοδοτεί δραματικές εξελίξεις στα Δωδεκάνησα. Τη διοίκηση της Δωδεκανήσου αναλαμβάνει ο Γερμανός στρατηγός Ulrich Kleeman.
Στις 8 Μαϊου 1945, λίγες ημέρες πριν την λήξη του πολέμου στην Ευρώπη, ο νέος αρχηγός των γερμανικών Δυνάμεων κατοχής στρατηγός Wagener υπογράφει στη Σύμη το πρωτόκολλο της άνευ όρων παράδοσης της Δωδεκανήσου στους Βρετανούς συμμάχους και στο διοικητή του Ιερού Λόχου, συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε.
Την επόμενη μέρα αγγλικές δυνάμεις με τμήματα ινδικών ταγμάτων και άνδρες του Ιερού Λόχου αποβιβάζονται στη Ρόδο. Ο λαός της πόλης και των χωριών, κρατώντας ελληνικές σημαίες, τους επιφυλάσσει αποθεωτική υποδοχή. Γίνεται αμέσως η εγκατάσταση των νέων αρχών και αρχίζει η περίοδος της αγγλοκρατίας στα Δωδεκάνησα.
Στις 15 Μαϊου 1945 φτάνει στη Ρόδο το θρυλικό καταδρομικό «Αβέρωφ» και μαζί του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός, με την ιδιότητα του Αντιβασιλέως, πρώτος Έλληνας αρχηγός που επισκέπτεται τα ελεύθερα πια Δωδεκάνησα.
Με το αίτημα για την Βόρεια Ήπειρος να μπαίνει στο συρτάρι, οι τέσσερις νικητές του πολέμου συμφωνού στις 27 Ιουνίου 1946 στο Παρίσι να περιέλθουν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Η συνθήκη υπογράφεται στις 10 Φεβρουαρίου 197 και η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.
Στις 9 Ιανουαρίου 1948 με τον υπ’ αριθμ. 518 νόμο της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων ορίζεται πως «αι νήσοι της Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Σύμη, Κως, Λέρος, Τήλος και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, προσαρτώνται εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947».
Με το νόμο αυτό, που αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στη μητέρα Ελλάδα, τερματίζεται το μεταβατικό στάδιο της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης. Η 7η Μαρτίου 1948, ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης.
Στις 7 Μαρτίου 1948 ο βασιλιάς των Ελλήνων Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη, μέσα σε φρενίτιδα ενθουσιασμού, φτάνουν στη Ρόδο συνοδευόμενοι από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, υπουργούς, στρατιωτικούς και άλλους επισήμους. Επικεφαλής της Κεντρικής Δωδεκανησιακής Επιτροπής, οι πρωτεργάτες του δωδεκανησιακού αγώνα, ο ιατρός από την Κάλυμνο Σκεύος Ζερβός και ο πανεπιστημιακός καθηγητής Μιχαήλ Βολονάκης από τη Σύμη. Μετά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου, ο υπουργός Εσωτερικών Πέτρος Μαυρομιχάλης διαβάζει από τον εξώστη του διοικητηρίου το βασιλικό διάταγμα:
Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα
Παύλος Α!
Βασιλεύς των Ελλήνων
Απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
Άρθρον 1ον
Αι νήσοι της Δωδεκανήσου, Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Τήλος, Σύμη, Κως, Λέρος και Καστελλόριζο, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το ελληνικόν κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947.
Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ! Αναθεωρητικής Βουλής και παρ’ ημών σήμερα κυρωθείς, δημοσιευθήτω δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του κράτους.
Εν Αθήναις τη 3η Ιανουαρίου 1948 Παύλος Α!
Μετά την ανάγνωσιν του Βασιλικού Διατάγματος ο Βασιλεύς συγκινημένος αλλά με σταθερή φωνήν διαβάζει το κάτωθι διάγγελμά του προς τον λαόν της Δωδεκανήσου:
«Κατά την χαρμόσυνον αυτήν στιγμήν φέρω εις τους Έλληνας της Δωδεκανήσου τον αδελφικόν χαιρετισμόν του Ελληνικού Λαού.
Η σημερινή αγία ημέρα, κατά την οποίαν ικανοποιείται ο ζωηρότερος παλμός της Ελλάδος, είναι η ευτυχεστέρα ημέρα της ζωής μου. Ευχαριστώ τον Θεόν διότι έλαχεν εις εμέ η τιμή να περιβάλω με την ενεργόν στοργήν μου την Δωδεκάνησον και να ίδω κυματίζουσαν την Κυανόλευκον εις τον Ελληνικόν ουρανόν της.
Η σημερινή ημέρα επληρώθη με πολύ αίμα και πολλά δάκρυα, αλλά μόνον με αίμα και δάκρυα γράφονται ιστορίαι, όπως η Ελληνική.
Η Δωδεκάνησος υπήρξεν εις των λαμπροτέρων αστέρων εις τον ουρανόν του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Υπήρξεν πάντοτε ένδοξον προπύργιον των αγώνων της Φυλής και μήτηρ υπερηφάνων και ανδρείων τέκνων.
Υπήρξε πάντοτε πηγή ακτινοβολίας Ελληνικού πνεύματος. Η Δωδεκάνησος δεν είναι μόνον Ελληνική, είναι Ελλάς.
Είμαι ευτυχής και συγκεκινημένος. Αισθάνομαι να πτερυγίζουν χαρμοσύνως γύρω μας αι ψυχαί των νεκρών αδελφών μας του τελευταίου ενδόξου πολέμου και η σκέψις μου την στιγμήν αυτήν στρέφεται προς τον Μέγαν Απόντα, τον αείμνηστον αδελφόν μου Βασιλέα Γεώργιον, τον νικητήν του Πολέμου της Αλβανίας.
Εν ονόματι της ικανοποιήσεως των ιερωτέρων ανθρωπίνων δικααιωμάτων,
Εν ονόματι της ενδόξου Ελληνικής Ιστορίας,
Ενώπιον της αιωνίας Ελλάδος και ενώπιον του Παντοδυνάμου Θεού
Κυρώνω την προσάρτησιν της Δωδεκανήσου εις την μητέρα Πατρίδα»
Ύστερα από την ανάγνωση του βασιλικού διαγγέλματος, το βασιλικό ζεύγο ανεβαίνει στο Διοικητήριο του νησιού όπου αποκαλύπτει αναμνηστική πλάκα με την επιγραφή «ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ – 7 ΜΑΡΤΙΟΥ 1948». Η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα έχει και τυπικά πλέον τελεσθεί.
http://www.koolnews.gr/extras/7-martiou1948-san-simera-prin-apo-65-xronia-ta-dodekanisa-ensomatonontai-sthn-ellada/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου