Η πρώτη ταφή στο νεκροταφείο που ο Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Καντίρ Τοπμπάς ονόμασε «Νεκροταφείο των προδοτών» έγινε στις 25 Ιουλίου. Στον χώρο, που κατασκευάστηκε γι’ αυτό τον σκοπό μέσα σε δύο μέρες, ενταφιάστηκε ο Μεχμέτ Καραμπεκίρ, από το Πολεμικό Ναυτικό, 34 ετών. Όπως είπε ο Δήμαρχος, «Οι περαστικοί θα τους καταριούνται. Μακάρι όλοι οι περαστικοί να τους καταριούνται και να μην μπορούν να ησυχάσουν μέσα στους τάφους τους». Θρησκευτική ή άλλη τελετή για την ανάπαυση της ψυχής του νεκρού, δεν έγινε γιατί ήταν απαγορευμένη.
Ας πάμε 2.600 και κάτι χρόνια πριν, στην αρχαία Αθήνα του 636 ή 632 π.Χ. Ο ευπατρίδης, ολυμπιονίκης και γαμπρός του τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη, ο Κύλων, κατέλαβε με στρατό την Ακρόπολη. Στόχο είχε να πάρει τη θέση του τυράννου των Αθηνών Μεγακλέους. Ο λαός των Αθηνών όμως, δεν πήγε με το μέρος του στασιαστή, αντίθετα πολιόρκησε την Ακρόπολη επί πολλές ημέρες, αφήνοντας τους πολιορκημένους χωρίς νερό και τροφή.
Ο Κύλων και ο αδερφός του διέφυγαν, οι οπαδοί τους όμως παρέμειναν. Όταν είδαν ότι η θέση τους ήταν δεινή, κατέφυγαν ως ικέτες στον ναό της Παρθένου. Ο ικέτης στην αρχαιότητα ήταν ιερό πρόσωπο και έπρεπε να του δοθεί η χάρη να ζήσει. Οι οπαδοί, νεαροί αριστοκράτες της εποχής, συμφώνησαν με τον Μεγακλή να φύγουν, εφόσον θα παρέδιδαν τα όπλα τους. Οι Αλκμεωνίδες, η φυλή του Μεγακλή, (τα μεγάλα κεφάλια, εννοείται, όχι ολόκληρο το γένος) σκαρφίστηκαν κόλπο. Έδεσαν στον βωμό του ναού Πολιάδος Αθηνάς, όπου είχαν προσφύγει οι ικέτες, ταινίες και τις έδωσαν στους οπαδούς του Κύλωνα να τις κρατούν. Όσο οι ταινίες τους ένωναν με τον βωμό, δεν μπορούσε κανείς να τους πειράξει. Αλλά οι Αλκμεωνίδες έκοψαν τις ταινίες και αφού οι οπαδοί δεν είχαν πια ιερή προστασία, τους δολοφόνησαν όταν έφτασαν στο ιερό των Ευμενίδων. (Υπάρχει και άλλη πηγή, που λέει ότι δεν υπήρξαν ταινίες, αλλά ένα σκοινί που έσπασε από μόνο του, αυτή η εκδοχή πάντως παραήταν βολικοί για τους Αλκμεωνίδες)
Η στάση των αρχαίων απέναντι στους ικέτες έχει και άλλη διάσταση εκτός από το έλεος που πρέπει να δείχνει κανείς στους ηττημένους οι οποίοι προσφεύγουν στον θεό. Ο θάνατος μέσα στον ναό ήταν ανεπίτρεπτος, καθώς η ιερότητά του θα μολυνόταν. Γι’ αυτό και τους χαριζόταν, τουλάχιστον, η ζωή, κάτι που στη δική μας περίπτωση δεν έγινε.
Το έγκλημα κατά των ικετών προκάλεσε τη φρίκη των Αθηναίων και τη γενική κατακραυγή και εκτός της Αθήνας, και οι Αλκμεωνίδες θεωρήθηκαν "εναγείς", ενώ αντίθετα οι συμπάθειες στράφηκαν προς τον (πραξικοπηματία) Κύλωνα.
Το γεγονός εκμεταλλεύτηκαν οι οπαδοί του Κύλωνα και ονόμασαν την ανέντιμη αυτή πράξη Κυλώνειον άγος. Οι παραδόσεις της αρχαίας Αθήνας έλεγαν ότι αμέσως μετά, δεινά και θεομηνίες έπληξαν την πόλη. Αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή. Για να εξαγνιστεί η πόλη, μετά από χρησμό της Πυθίας των Δελφών, κάλεσαν από την Κρήτη τον μάντη Επιμενίδη και έκανε θυσίες.
Επακολούθησε σειρά στάσεων και ταραχών μέχρι το 597 π.Χ. οπότε ανέλαβε ο Σόλων να συμβιβάσει τα αντιμαχόμενα μέρη παρακαλώντας τους "εναγείς" να υποβληθούν οικειοθελώς στην κρίση δικαστηρίου με 300 μέλη, που θα αποφάσιζε σχετικά. Οι Αλκμεωνίδες προ αυτής της κατακραυγής δέχτηκαν και το δικαστήριο, με κατήγορο τον Μύρωνα τον Φλυέα, τους καταδίκασε σε εξορία. Αποφάσισε μάλιστα να εκταφούν όσοι εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και να ταφούν έξω από την πόλη.
Σκελετοί από νεαρούς που κατά πάσα πιθανότητα σκοτώθηκαν ως ηττημένοι επεισοδίων εκείνης της ταραγμένης περιόδου, οπότε οι ευγενείς μάχονταν μεταξύ τους, βρέθηκαν στην ανασκαφή που επιβλέπει η Στέλλα Χρυσουλάκη στο κέντρο πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, στο Φάληρο. Η Ιστορία, όσο και αν τη θάβουμε, έρχεται ξανά και ξανά στην επιφάνεια. Οι νεαροί φέρουν μεταλλικά δεσμά στα χέρια, καθώς τάφηκαν με αυτά, άρα ανήκουν σε παράταξη ηττημένων, είναι όμως θαμμένοι με σεβασμό και προσοχή και έχουν ελάχιστα, έστω, κτερίσματα.
Σήμερα χρησιμοποιείται η έκφραση Κυλώνειο άγος για κάθε πράξη που μπορεί να επισύρει ντροπή σε πόλη ή κράτος. Το κυλώνειο άγος θα σημαδέψει σύντομα τη γείτονα, καθώς καμία τέτοια Υβρις δεν μένει αναπάντητη από το Θείο. Και αν δεν θα ξεσπάσει με τη μορφή επιδημιών και φυσικών καταστροφών, με κάποια μορφή θα ξεσπάσει σίγουρα. Κανείς δεν μένει ατιμώρητος όταν δεν δείχνει στους νεκρούς τον πρέποντα σεβασμό.
Αντιγόνη Καρατάσου
http://www.liberal.gr/arthro/68425/epikairotita/2016/to-isonkuloneion-agossin-tis-tourkias-me-to-isonnekrotafeio-prodotonsin.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου