Το πιο ηχηρό μήνυμα του Μπέρνι Σάντερς είναι οικονομικό, οργανωμένο γύρω από την κριτική της καπιταλιστικής ανισότητας και την έκκληση για επεκτατικά κοινωνικά προγράμματα. Το μήνυμα αυτό τον βοήθησε να καταλάβει τη δεύτερη θέση στις προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος το 2016 και να επιστρέψει δυναμικά ως υποψήφιος για το χρίσμα στις εκλογές του 2020.
Δυστυχώς γι’αυτόν, οι θέσεις του για την οικονομική πολιτική ξεχωρίζουν λιγότερο σήμερα απ’ ό,τι το 2016. Οι αντίπαλοί του για το χρίσμα έχουν είτε υιοθετήσει δημοφιλείς ιδέες όπως το Medicare είτε χαράξει δικές τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Σάντερς δεν έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων του. Και αυτό είναι το όραμά του για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Ένα όραμα που συνδέει την έμφασή του στην πολιτική και οικονομική δικαιοσύνη στο εσωτερικό με ένα ευρύτερο σχέδιο διεθνούς συνεργασίας και αλληλεγγύης, αντιαυταρχισμού και προώθησης δημοκρατικών αξιών.
Ο Σάντερς διατύπωσε τις θέσεις του για την εξωτερική πολιτική σε δύο ομιλίες: το 2017 στο Westminster College του Μιζούρι - στον ίδιο χώρο όπου ο Γουίνστον Τσόρτσιλ εκφώνησε την ομιλία του για το «Σιδηρούν Παραπέτασμα» - και τον περασμένο Οκτώβριο στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies.
Στη δεύτερη αυτή ομιλία του, ο Σάντερς ανέλυσε τη μεγάλη ιδεολογική μάχη που κατά την άποψή του θα σημαδέψει τον 21οαιώνα. Όπως είπε, η μάχη δεν θα δοθεί ανάμεσα σε μια φιλελεύθερη, δημοκρατική Αμερική και τους αντιφιλελεύθερους, αυταρχικούς αντιπάλους της, αλλά ανάμεσα στους φιλελεύθερους, δημοκρατικούς λαούς παντού και τον αντιφιλελευθερισμό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ένα παγκόσμιο κίνημα προς τον αυταρχισμό, την ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία θα βρεθεί αντιμέτωπο με ένα κίνημα που θα ενισχύει τη δημοκρατία, την ισονομία, την οικονομική, κοινωνική, φυλετική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, ο πρόεδρος Τραμπ είναι απλώς ένας από τους πολλούς δημαγωγούς που εκμεταλλεύονται τους φόβους και τις προκαταλήψεις των ανθρώπων για να κερδίσουν την εξουσία και να προσκολληθούν σε αυτήν.
Αυτά τα κινήματα δεν προκύπτουν από το πουθενά. Σύμφωνα με τον Σάντερς, τροφοδοτούνται από τις τεράστιες ανισότητες πλούτου και ευκαιριών που προσδιορίζουν τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Αυτό είπε στην ομιλία του στο Westminster College. «Αυτός ο πλανήτης δεν θα είναι ασφαλής ή ειρηνικός όσο τόσο λίγοι έχουν τόσο πολλά και τόσο πολλοί έχουν τόσο λίγα», τόνισε, προσθέτοντας ότι «η ανισότητα, η διαφθορά, η ολιγαρχία και ο αυταρχισμός είναι αναπόσπαστα».
Οσο για τους ενόχους, ο Σάντερς έχει ολόκληρο κατάλογο. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Βίκτορ Ορμπαν, ο Ζαϊρ Μπολσονάρο, ο Βενιαμίν Νετανιάχου και ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου διαφθοράς και αυταρχισμού. Και ενώ στις δύο αυτές ομιλίες ο Σάντερς δεν είπε τίποτα για τον Μαδούρο, έχει επικρίνει τον αυταρχισμό της κυβέρνησής του με άλλες ευκαιρίες.
Αν αυτές είναι οι συνθήκες των διεθνών σχέσεων, τότε ο σκοπός της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η καταπολέμηση του αντιφιλελευθερισμού και της ολιγαρχίας. Για τον Σάντερς, οι ΗΠΑ πρέπει να δημιουργήσουν μια παγκόσμια τάξη που θα επιβάλλει περιορισμούς στα αυταρχικά κράτη και στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Μια παγκόσμια τάξη, επίσης, που θα προωθεί τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλων παγκόσμιων προκλήσεων.
Για να πετύχει αυτό το σχέδιο, όμως, οι Αμερικανοί θα πρέπει να αγωνιστούν για ισότητα και δικαιοσύνη και στη δική τους χώρα. «Αν θέλουμε να προωθήσουμε τις αρετές της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης στο εξωτερικό», λέει, «πρέπει να τις ενστερνιστούμε και στο εσωτερικό».
Το όραμά του είναι ισοδύναμο με μια «πολιτική επανάσταση». Αλλά παρουσιάζει ελλείψεις. Δεν είναι σαφές πώς ένας πρόεδρος Σάντερς θα προσέγγιζε τις σχέσεις με την Κίνα ή θα αντιμετώπιζε την παρακμή της δημοκρατίας σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης όπως η Πολωνία. Η μεγάλη προσφορά του πάντως είναι ότι ανοίγει συζητήσεις για τον ρόλο της Αμερικής στον κόσμο. Φέρνει ένα νέο σύνολο προοδευτικών ιδεών στο κατεστημένο των Δημοκρατικών. Και αναγκάζει τους αντιπάλους του να τις συζητήσουν με τους δικούς του όρους. Με αυτή την έννοια μετατρέπεται στον κύριο υποψήφιο των προοδευτικών Δημοκρατικών που θέλουν να αποκαταστήσουν το κύρος και την επιρροή της χώρας.
(*) Ο Τζαμέλ Μπούι είναι αρθρογράφος των New York Times
Πηγή: New York Times / Μετάφραση: ΑΠΕ - ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου