Η ένταση δεν σταματά να κλιμακώνεται στη Βολιβία αφότου ο σοσιαλιστής Έβο Μοράλες παραιτήθηκε από την προεδρία, έπειτα από τρεις εβδομάδες κινητοποιήσεων της δεξιάς αντιπολίτευσης, που κατήγγειλε νοθεία στις προεδρικές εκλογές της 20ής Οκτωβρίου. Μπορεί ο Μοράλες να έφυγε στο Μεξικό, αλλά οι υποστηρικτές του πραγματοποιούν διαδηλώσεις, αποκλείουν δρόμους και συγκρούονται με τις δυνάμεις ασφαλείας.
Συνολικά, 23 άνθρωποι σκοτώθηκαν στα βίαια επεισόδια μέσα σε ένα μήνα ταραχών, σύμφωνα με την Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το αποτέλεσμα της καταμέτρησης της εκλογικής επιτροπής της Βολιβίας στις 20 Οκτωβρίου έδωσε στον σοσιαλιστή πρόεδρο Έβο Μοράλες την απευθείας νίκη από τον πρώτο γύρο, καθώς έλαβε το 47,07% των ψήφων έναντι 36,51% του δεξιού Κάρλος Μέσα.
Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) ισχυρίστηκε ότι η ψηφοφορία περιείχε παρατυπίες - αλλά το ερευνητικό Κέντρο Πολιτικών και Οικονομικών Μελετών (CEPR) έχει παρουσιάσει ένα λεπτομερές έγγραφο σχετικά με τις εκλογές, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχουν στοιχεία για παρατυπίες ή απάτη που αλλοίωσε το επίσημο αποτέλεσμα που έδωσε στον Μοράλες τη νίκη».
Εν τω μεταξύ, η Τζανίν Άνιες, η οποία ήταν γερουσιάστρια της δεξιάς αντιπολίτευσης, αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος 48 ώρες μετά την ανακοίνωση της παραίτησης του Μοράλες αλλά ο διάλογος ανάμεσα στην μεταβατική κυβέρνηση της Άνιες και το κόμμα του Μοράλες, το Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS), που έχει την πλειοψηφία των εδρών στο Κογκρέσο, μοιάζει να έχει περιέλθει σε αδιέξοδο με τις δύο πλευρές να ανταλλάσσουν κατηγορίες περί χρήσης ή υποκίνησης βίας.
Το κύμα διαδηλώσεων από τους υποστηρικτές του Μοράλες - που μιλούν για πραξικόπημα και θεωρούν ότι η αντιπολίτευση απειλεί να ακυρώσει όλες τις προόδους που υπήρξαν για τη μη λευκή πλειοψηφία του πληθυσμού τα 14 χρόνια που ο αυτόχθονας άλλοτε κοκαλέρο άσκησε την εξουσία - δεν λέει να κοπάσει. Μάλιστα, όπως καταγγέλλεται ο στρατός είναι παντού, γίνονται εισβολές σε σπίτια και αυθαίρετες συλλήψεις, έχουν συλλάβει συνδικαλιστές, πολιτικά στελέχη, ακόμα και την κεντρική εφορευτική επιτροπή, ενώ με το διάταγμα 4078 οι πραξικοπηματίες δίνουν εντολή σε στρατό και αστυνομία να σκοτώνει ελεύθερα όποιον αντιστέκεται.
Είναι πραξικόπημα;
Δεν είναι όμως μόνο οι υποστηρικτές του Μοράλες και οι απανταχού αριστεροί που κάνουν λόγο και καταγγέλλουν πραξικόπημα. Πολιτικοί αναλυτές, διεθνολόγοι αλλά και προοδευτικά δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης διεθνούς απήχησης, αναγνωρίζουν ότι περί αυτού πρόκειται.
Αντίθετα τα συντηρητικά δυτικά ΜΜΕ κάνουν τα στραβά μάτια και σπεύδουν να αναγνωρίσουν αλλά Γκουαϊδό την Ανίες, ξεπλένοντας το ακροδεξιό όραμά της και τα συμφέροντα που υποκίνησαν το πραξικόπημα.
«Πραξικόπημα είναι η αντισυνταγματική διακοπή της θητείας ενός ηγέτη από ένα άλλο κρατικό όργανο. Στην περίπτωση της Βολιβίας, τα τρία αυτά στοιχεία είναι παρόντα. Η θητεία του προέδρου της χώρας διεκόπη, η διαδικασία ήταν αντισυνταγματική (δεν υπήρξε αποπομπή από το κοινοβούλιο, αλλά εξαναγκασμός σε παραίτηση) και οι ένοπλες δυνάμεις ήταν εκείνες που καθόρισαν την έκβαση των γεγονότων», υποστηρίζει ο Aντρές Μαλαμούντ ερευνητής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λισσαβόνας, με άρθρο του στην El Pais.
«Στη Βολιβία, στρατιωτικοί, αστυνομικοί και ακροδεξιοί εξτρεμιστές πραγματοποίησαν πραξικόπημα εναντίον της εκλεγμένης κυβέρνησης και σκοπεύουν να παραμείνουν στην εξουσία με τη βίαιη καταστολή των ιθαγενών και των φτωχών» γράφει το αμερικανικό περιοδικό Jacobin, αριστερής τοποθέτησης η αλήθεια.
Ήταν μια κατάσχεση εξουσίας κατά των δημοκρατικών κανόνων, που οργανώθηκε από μια σκληρή δεξιά ελίτ που απέρριψε όλες τις διαδικασίες διαλόγου ή ακόμη και την προσφορά του Μοράλες για νέες εκλογές.
Οι ηγέτες της Βενεζουέλας, της Νικαράγουας, της Κούβας, καθώς και ο εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες και ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα κατήγγειλαν άπαντες το πραξικόπημα εναντίον του Μοράλες.
Η πραγματικότητα αυτή αναγνωρίστηκε και από τις προοδευτικές δυνάμεις στο δυτικό ημισφαίριο. Ο υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, Μπέρνι Σάντερς, ο επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζέρεμι Κόρμπιν, ο επικεφαλής των Ποδέμος στην Ισπανία, Πάμπλο Ιγλέσιας, ο Έλληνας πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, είναι μεταξύ των ηγετών της ευρωπαϊκής αριστεράς, που καταδίκασαν το πραξικόπημα.
Αντίθετα, οι εξελίξεις χαιρετίστηκαν από τη διοίκηση του ακροδεξιού Βραζιλιάνου Ζαΐρ Μπολσονάρο και βέβαια του Τραμπ, η οποία έχει στενούς δεσμούς με τους πραξικοπηματίες. Λογικό, δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν για ένα πραξικόπημα στη Βολιβία εδώ και αρκετό καιρό, υποστηρίζοντας με κάθε τρόπο ακροδεξιά στοιχεία στη χώρα, σύμφωνα και με το Jacobin.
Ήδη από τις 12 Απριλίου, η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε ψήφισμα που εξέφραζε «ανησυχία» για το ενδεχόμενο τέταρτης θητείας του Μοράλες στην προεδρία. Μάλιστα, την ίδια ημέρα, μια ομάδα δεκαπέντε νομομαθών της αντιπολίτευσης της Βολιβίας δημοσίευσε μια επιστολή στον Ντόναλντ Τραμπ, ζητώντας από τις Ηνωμένες Πολιτείες «να παρέμβουν στη Λατινική Αμερική και να εμποδίσουν τον ΕΒΟ Μοράλες να διεκδικήσει ξανά την προεδρία της Βολιβίας».
Ετσι γίνεται όλο και πιο σαφές ότι οι αμερικανικές εταιρίες έχουν σχέδια για τα τεράστια κοιτάσματα λιθίου που έχει η Βολιβία, δεδομένου ότι το λίθιο αναδεικνύεται στο «καύσιμο που θα τροφοδοτήσει τον κόσμο», όπως έχει υποστηριχθεί από τους ειδικούς. Σχέδια που εμποδίζονται από τα σχέδια του Μοράλες να εθνικοποιήσει τη βιομηχανία λιθίου, αντί να προσφέρει τους πούτιμους αυτούς φυσικούς πόρους σε τιμές ευκαιρίας στις πολυεθνικές εταιρείες.
Πίσω από την πολιτική, υπάρχει το κέρδος και πίσω από το κέρδος, το λίθιο
Το λίθιο είναι η βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή μπαταριών και στην απαρχή της εποχής των ηλεκτρικών αυτοκινήτων το ενδιαφέρον για αυτό εκτινάσσεται, καθώς η αυτοκινητοβιομηχανία τρέχει να κατασκευάσει περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και να μειώσει τα επιβλαβή αέρια από τα οχήματα που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα με δεδομένη την επιβολή αυστηρότερων κανόνων για τις εκπομπές αερίων.
Ταυτόχρονα το λίθιο χρειάζεται κατά χιλιάδες τόνους στους κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων, επομένως αυτό το πολύτιμο μέταλλο εξελίσσεται στο χρυσό της σύγχρονης παγκόσμιας οικονομίας, όπως επιβεβαιώνουν διεθνείς οικονομικοί αναλυτές.
«Ενα μοντέλο Tesla χρησιμοποιεί στις μπαταρίες του περισσότερο λίθιο απ’ ό,τι 10.000 smartphones. Οι τιμές λιθίου έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της ανάπτυξης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα αποτελούν το 31% των παγκόσμιων πωλήσεων το 2025 από λιγότερο του 2% που είναι σήμερα», γράφει η ανάλυση της Goldman Sachs τον Φεβρουάριο του 2018.
Ο Μοράλες, γνωρίζοντας ότι η χώρα του κρύβει στα εδάφη της έναν θησαυρό ο οποίος μπορεί να έχει αξία μεγαλύτερη και από το χρυσό στο άμεσο μέλλον, υπέγραψε στις αρχές του 2019 μία κολοσσιαία συμφωνία με εταιρία κινεζικών συμφερόντων για την εξαγωγή και την πώληση λιθίου.
Το πρότζεκτ προβλέπει συνεργασία της κινέζικης Xinjiang TBEA Group Co Ltd με τη βολιβιανή κρατική εταιρεία YLB σε μία επένδυση που φτάνει μέχρι το 2025 τα 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Ανάλογες συμφωνίες έχει υπογράψει και με ιδιωτικές εταιρίες ρώσικων συμφερόντων αλλά και γερμανικών.
Συμφωνίες υπό όρους όμως, αφού όταν ο Μοράλες και το Κίνημα για το Σοσιαλισμό ανέλαβαν εξουσία το 2006, η κυβέρνηση προσπάθησε να αναιρέσει δεκαετίες κλοπής από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις εξόρυξης και να οικοδομήσει μια διαφορετική σχέση μεταξύ της χώρας του και της διαχείρισης των φυσικών πόρων της.
Ο λαός και οι αυτόχθονες ζητούσαν οι φυσικοί πόροι να μην ωφελούν τις διεθνείς επιχειρήσεις εξόρυξης, αλλά να ωφελούν τους πολίτες της Βολιβίας. Ο Μοράλες το πάλεψε, κρατικοποιώντας τους φυσικούς πόρους και διαθέτοντας κεφάλαια από την πώληση των αποθεμάτων λιθίου στην κοινωνική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων τη μείωση του ποσοστού φτώχειας της Βολιβίας.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η φτώχεια στη Βολιβία μειώθηκε από 63% σε 35% και ο πλούτος μοιράστηκε στον πληθυσμό μέσω πολλών κοινωνικών προγραμμάτων.
Προ του 2005 όμως, η κατανομή των κερδών από τις εξορύξεις κατανέμονταν κατά 18% στο κράτος και κατά 82% στις ιδιωτικές εξορυκτικές εταιρείες, κατά βάση αμερικάνικες. Ο Μοράλες αντέστρεψε τη σχέση. Πέρασε νόμο με τον οποίο έδινε 82% στο κράτος, 18% στις εταιρείες.
Η στάση της κυβέρνησης Μοράλες όμως θύμωσε τις πολυεθνικές εταιρείες αφού έθιξε τα συμφέροντά τους κι έτσι πολλές εταιρίες πήγαν τη Βολιβία στα δικαστήρια.
Η αμερικανική Tesla που παράγει από υπολογιστές μέχρι διαστημόπλοια και η Καναδική Pure Energy Minerals (Καναδάς) δεν μπορούσαν να προβούν σε συμφωνία που θα λάμβανε υπόψη τις παραμέτρους που έθετε η κυβέρνηση Μοράλες.
Η γη που θέλουν να οικειοποιηθούν με εξευτελιστικές τιμές κατοικούνται από αυτόχθονες Βολιβιανούς, οι οποίοι απαιτούν οι εταιρείες να σέβονται τη γη και τους ιερούς χώρους τους αλλά και να λαμβάνουν μεγαλύτερο ποσοστό από τα κέρδη των εξορύξεων.
Μάλιστα, πραγματοποιήθηκαν επί πολλές εβδομάδες κινητοποιήσεις των κατοίκων της περιοχής Ποτοσί που ζητούσαν από τις αρχές να αυξήσουν το συμφωνηθέν ποσοστό που θα αποδίδεται στην περιφέρειά τους από 3% σε 11%. Η περιφέρεια αυτή διαθέτει το 50% έως 70% των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου.
Ο Μοράλες υιοθέτησε τα αιτήματά τους και μερικές ημέρες πριν από την εκδήλωση του πραξικοπήματος προχώρησε στην καταγγελία και την κατάργηση μιας κρατικής συμφωνίας με τη γερμανική εταιρεία που προμηθεύει την αμερικανική Tesla με μπαταρίες για τα ηλεκτρικά της αυτοκίνητα.
Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι των πολυεθνικών. Ο Μοράλες έπρεπε να φύγει. Λίγες ημέρες μετά γίνεται το πραξικόπημα και η μετοχή της Tesla εκτοξεύεται.
Αυτόχθονες: ahora si, guerra civil!
Η Τζανίν Άνιες ονειρεύεται μια Βολιβία χωρίς αυτόχθονες ινδιάνους και σατανικές τελετές, όπως έχει δηλώσει. «Οι ιθαγενείς δεν έχουν καμία θέση στην πρωτεύουσα. Να γυρίσουν στα βουνά τους» είπε μόλις αυτοανακηρύχτηκε πρόεδρος της Βολιβίας.
Οι αυτόχθονες από την άλλη, όπως και ο 'Εβο Μοράλες, συνεχίζουν απτόητοι τις διαδηλώσεις κρατώντας το Wiphala, το πολύχρωμο λάβαρο των αυτοχθόνων των ‘Ανδεων, φωνάζοντας το σύνθημα «όχι στη δικτατορία» και ζητώντας την απομάκρυνσή της.
Οι ιθαγενείς της χώρας ήταν ως το 2005 στο περιθώριο και οι φτωχότεροι μεταξύ των φτωχών. Το 2005, όμως, εξέλεξαν έναν δικό τους άνθρωπο για πρώτη φορά ως πρόεδρο. Ο Έβο Μοράλες ήταν ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της Βολιβίας και ο πρώτος πρόεδρος που είχε εκλεγεί με πάνω από 50% από τον πρώτο γύρο. Μπορεί να μην έκανε την επανάσταση αλλά μοίρασε δικαιότερα τον πλούτο και οι ιθαγενείς είχαν μια καλύτερη ζωή.
Όταν ο ακροδεξιός ηγέτης της αντιπολίτευσης Λουίς Φερνάντο Καμάτσο εισέβαλε στο εγκαταλελειμμένο προεδρικό μέγαρο στη Λα Παζ τη 10η Νοεμβρίου, λίγες ώρες αφότου ο Μοράλες είχε υποβάλει την παραίτησή του, κρατούσε τη Βίβλο στο ένα χέρι και τη βολιβιανή σημαία στο άλλο, έσκυψε το κεφάλι του προσευχόμενος μπροστά από την προεδρική σφραγίδα και υποσχέθηκε να καθαρίσει την κυβέρνηση από την κληρονομιά των ιθαγενών και να «επαναφέρει τον Θεό στο καμμένο μέγαρο».
Πρόκειται για έναν ισχυρό πολυεκατομμυριούχο, το όνομα του οποίου φιγουράρει και στα Panama Papers, υπερσυντηρητικό Χριστιανό φονταμενταλιστή, μυημένο από φασίστες παραστρατιωτικούς, διαβόητους για υποθέσεις ρατσιστικής βίας στην πλουσιότερη περιοχή της Βολιβίας, τη Σάντα Κρουζ.
Όταν ο φιλελεύθερος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές Κάρλος Μέσα προκάλεσε διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα τον Οκτώβριο κατηγορώντας την κυβέρνηση του Μοράλες για εκλογική απάτη, ο ακροδεξιός Καμάτσο, αναδύθηκε κι έγινε το πρωταγωνιστικό πρόσωπο του πραξικοπήματος.
Στην άλλη όχθη, χιλιάδες ιθαγενείς διαδηλώνουν στους δρόμους της φτωχότερης συνοικίας (Ελ Άλτο) της πρωτεύουσας της Βολιβίας, Λα Παζ, φωνάζοντας: «τώρα ναι, εμφύλιος πόλεμος!» (ahora si, guerra civil!).
https://tvxs.gr/news/kosmos/bolibia-tora-nai-emfylios-polemos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου