«Πριν 40-50 χρόνια, οι πατεράδες μας και οι μητέρες μας δεν είχαν δικαίωμα να βρίσκονται στην πλατεία Murillo. Η μητέρα μου διηγείτο, ότι όταν ερχόταν από την ύπαιθρο με κάποια προϊόντα, μπορούσε να τα πουλήσει στα πεζοδρόμια της πρωτεύουσας, αλλά όχι στην κεντρική πλατεία», μου έλεγε ο ‘Εβο Μοράλες το 2007, σε μια συνέντευξη στο προεδρικό Μέγαρο της Λα Παζ, δύο χρόνια μετά την εκλογή του.
Ο Μοράλες ήταν ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος στην ιστορία της Βολιβίας, στην οποία τα δύο τρίτα του πληθυσμού(κοντά στα 11, 5 εκατ) είναι αυτόχθονες. Από την ανεξαρτησία της το 1825 (οι χώρες της περιοχής επαναστάτησαν κατά της ισπανικής αποικιοκρατίας την ίδια εποχή με την Ελλάδα), τη Βολιβία κυβερνούσε η ελίτ των λευκών και μιγάδων, που τη βύθισαν στη φτώχεια, με αποτέλεσμα εξεγέρσεις και συνεχή πολιτική αστάθεια.
Από το 2006 και μέσα σε 10 χρόνια, η κυβέρνησή του Μοράλες μείωσε τη φτώχεια κατά 42% και την ακραία φτώχεια κατά 60%, γεγονός που ωφέλησε ιδιαίτερα τους αυτόχθονες Βολιβιανούς. Ο ίδιος ο Μοράλες έδινε το καλό παράδειγμα, για έναν νέο τύπο διακυβέρνησης και σχέσης με τους πολίτες, όπως μου έλεγε στη συνέντευξη: «η εμπειρία της ζωής μου στην ύπαιθρο, στα χωριά των ιθαγενών, λέει ότι το να είσαι εξουσία σημαίνει να υπηρετείς τον λαό..
..Οπότε αν θέλουμε να υπηρετήσουμε το λαό δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τα λεφτά. Κατέβασα από τα 40.000 σε 15.000 βολιβιάνος (το τοπικό νόμισμα) τον μισθό του προέδρου. Εγώ θα μπορούσα να ζήσω με 5.000, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Αλλά υπάρχουν δημόσιοι υπάλληλοι που βγάζουν 15.000 βολιβιάνος. Και έχουμε ένα νόμο, ότι κανένας δημόσιος υπάλληλος δεν μπορεί να βγάζει παραπάνω από τον Πρόεδρο. Είναι το πρόβλημα που έχω αυτή τη στιγμή».
Τον Νοέμβριο του 2019 η παλιά ελίτ που μονοπωλούσε την εξουσία πήρε την εκδίκηση της, ανατρέποντας τον Μοράλες με ένα πραξικόπημα. Το πρόσχημα ήταν μια υποτιθέμενη νοθεία στις προεδρικές εκλογές, στις οποίες έτσι κι αλλιώς ο Μοράλες προηγείτο με σημαντική διαφορά (7%) και ποσοστό 45,7%, με καταμετρημένο το 84% των ψήφων. Η διαφορά με τον αντίπαλο του ξεπέρασε το 10%(οπότε εκλεγόταν από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο) όταν έφτασαν τα αποτελέσματα από τις απομακρυσμένες ινδιάνικες περιοχές.
Αυτή η εξέλιξη, που για εκατοντάδες διεθνείς στατιστικολόγους και παρατηρητές ήταν απολύτως αναμενόμενη, κρίθηκε ύποπτη νοθείας από τον Οργανισμό Αμερικανικών κρατών (ΟAS) και την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τους Los Angeles Times, «ο Carlos Trujillo, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο OAS, είχε καθοδηγήσει την ομάδα παρατηρητών των εκλογών, ώστε να αναφέρει εκτεταμένη απάτη».
Ακολούθησαν μεγάλες αιματηρές ταραχές με ευθύνη της αντιπολίτευσης, που οδήγησαν σε επέμβαση του στρατού και ανάγκασαν τον Μοράλες να εγκαταλείψει τη Βολιβία. (Τον είχα ρωτήσει τότε για τον κίνδυνο πραξικοπήματος: «Μίλησα με κάποιους αξιωματικούς μεσαίας βαθμίδας και μου είπαν: "δεν είμαστε πια σαν αυτούς της εποχής των πραξικοπημάτων. Είμαστε νέα γενιά. Υπερασπιζόμαστε την πατρίδα, και πάνω απ’ όλα συμμετέχουμε στους αγώνες να ανακτηθούν οι φυσικοί πόροι, να εθνικοποιηθούν οι φυσικοί πόροι"»).
Με μεγαλύτερη πείρα από τον Μοράλες σε τέτοια θέματα, οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση Τραμπ χαιρέτισαν το πραξικόπημα: «Η αποχώρηση του Μοράλες προφυλάσσει τη δημοκρατία και ανοίγει το δρόμο να ακουστεί ο λαός της Βολιβίας ».
Τη θέση του πρόεδρου κατέλαβε πραξικοπηματικά η λευκή γερουσιαστής Τζανίνε Άνιες, η οποία χαρακτήρισε τις αυτόχθονες θρησκευτικές πρακτικές «σατανικές» και όταν το 2020 προκηρύχθηκαν εκλογές, προειδοποίησε τους ψηφοφόρους να μην «επιτρέψουν την επιστροφή των άγριων στην εξουσία».
Είχαν μεσολαβήσει εκτεταμένες σφαγές διαδηλωτών, οπαδών του Μοράλες, «ένας εφιάλτης πολιτικής καταπίεσης και ρατσιστικής βίας », έγραφε ακόμη και ο Guardian, με τον πρώτο μήνα των ταραχών να είναι ο «δεύτερος θανατηφόρος όσον αφορά τους θανάτους αμάχων από κρατικές δυνάμεις από τότε που η Βολιβία έγινε δημοκρατία πριν από σχεδόν 40 χρόνια», σύμφωνα με μελέτη του Χάρβαρντ (HLS). Όλα τα θύματα των δύο μεγαλύτερων σφαγών μετά το πραξικόπημα, ήταν αυτόχθονες.
Όπως και στη περίπτωση της Βενεζουέλας, το πραξικόπημα υποστηρίχθηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία των διεθνών ΜΜΕ. Όταν ο. Μοράλες ανακοίνωσε, από την εξορία του, ότι θα είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές, το κύριο άρθρο στη Le Monde προειδοποιούσε : «Αυτό θα ήταν ένα ακόμη λάθος. Αν νοιάζεται για τα συμφέροντα των συμπολιτών του, ο κ. Μοράλες θα ήταν πιο σοφό να υποχωρήσει, έτσι ώστε η βία να μπορεί να σταματήσει και να προκύψει συνταγματικό αποτέλεσμα ».
Η σύσταση αποδείχθηκε περιττή, σχολίαζε ο εξαίρετος Le Monde Diplomatique στο άρθρο του με το οποίο ασκούσε κριτική στο «επικοινωνιακό φιάσκο» των διεθνών ΜΜΕ και στην άλλοτε «αδελφή»(έχουν χωρίσει καιρό τα τσανάκια τους) Le Monde. « Η νέα κυβέρνηση της Βολιβίας μήνυσε τον Μοράλες με τις κατηγορίες της "τρομοκρατίας και ανταρσίας", που τιμωρούνται με φυλάκιση τριάντα ετών και τον εμπόδισαν να εμφανιστεί στις εκλογές».
Ένα φιάσκο που δείχνει την μεγάλη απόσταση των διεθνών ΜΜΕ από την πραγματικότητα των λαών της Λατινικής Αμερικής και ολοκληρώθηκε προχθές Κυριακή, με τη θριαμβευτική νίκη του Λουίς Άρσε, του υποψηφίου του κόμματος του Μοράλες. Ο επιτυχημένος πρώην υπουργός Οικονομίας εκλέγεται από τον πρώτο γύρο, κερδίζοντας περισσότερο από το 57% των ψήφων, διασφαλίζοντας την επιστροφή στην εξουσία του Κινήματος για τον Σοσιαλισμό (MAS), που είχε ιδρύσει ο Μοράλες, στο όνομα του "Εβο" έγινε άλλωστε και η προεκλογική εκστρατεία του κόμματος(φωτογραφία άρθρου).
Ο Μοράλες, που θα επιστρέψει στη χώρα του από την Αργεντινή, όπου έχει πάρει πολιτικό άσυλο, μου εξηγούσε στη συνέντευξη του: «Στην κουλτούρα μας, στην κουλτούρα των ιθαγενών, υπάρχει ένας άγραφος νόμος: «να μην κλέψεις, να μην ψεύδεσαι και να είσαι χαλαρός». Μάλλον επιβεβαιώνεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου