Οι πρόσφατες κινήσεις στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ προκαλούν σοβαρές ανακατατάξεις, για να το πούμε με έναν ευφημισμό.
«Αν θέλετε προστασία, θα πρέπει να πληρώσετε γι’ αυτήν»
Οι πρόσφατες κινήσεις στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ιδίως όσον αφορά το ΝΑΤΟ και τον πόλεμο στην Ουκρανία, προκαλούν σοβαρές ανακατατάξεις, για να το πούμε με έναν ευφημισμό. Το πρόσφατο τηλεφώνημα μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, μαζί με κάποια μάλλον ωμά σχόλια από τον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, υποδηλώνουν ότι οι ΗΠΑ επανεξετάζουν το ρόλο τους στο ΝΑΤΟ -και όχι για καλό. Τα σημεία δείχνουν προς ένα μέλλον όπου οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να υποχωρήσουν από τον μακροχρόνιο ρόλο τους ως ηγέτη και εγγυητή της ασφάλειας της συμμαχίας, και κυρίως της ευρωπαϊκής ηπείρου. Και αυτό είναι μεγάλη υπόθεση…
Ας ξεκινήσουμε με τις δηλώσεις-βόμβα του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ. Κατέστησε απολύτως σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν σχεδιάζουν να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία, λέγοντας ουσιαστικά: «Αυτό δεν είναι δικό μας πρόβλημα». «Σκότωσε» με συνοπτικές διαδικασίες τις προοπτικές της Ουκρανίας να ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ, γεγονός που αποτελεί τεράστιο πλήγμα στις ελπίδες της Ουκρανίας για ό,τι ονομάζει «μακροπρόθεσμη ασφάλεια». Αλλά το πραγματικό κτύπημα ήταν όταν μετέφερε στην Ευρώπη πως οφείλει να αρχίσει να αναλαμβάνει την ευθύνη για τη δική της άμυνα. Εναλλακτικά: «Αν θέλετε προστασία, θα πρέπει να πληρώσετε γι’ αυτήν».
Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ ήταν η ραχοκοκαλιά του ΝΑΤΟ, ο μεγάλος αδελφός που υποτίθεται πως κρατούσε την Ευρώπη ασφαλή, οπότε τα μέλη κράτη της Ε.Ε. μπορούσαν και να μην έχουν δικούς τους πραγματικά αξιόμαχους στρατούς. Τώρα είναι σαν οι ΗΠΑ να λένε: «Έχουμε τα δικά μας προβλήματα να αντιμετωπίσουμε, οπότε είστε πλέον μόνοι σας». Αυτό δεν είναι απλώς μια κάποια αλλαγή -είναι η εν πολλοίς ακύρωση της στρατιωτικής συμμαχίας, τουλάχιστον ως είχε μέχρι πρότινος.
Προχωράμε στα ουκρανικά. Υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, οι ΗΠΑ διέθεσαν δισεκατομμύρια για την υποστήριξη της Ουκρανίας, μετατρέποντάς την σε πόλεμο δι’ αντιπροσώπων κατά της Ρωσίας. Αλλά τώρα, ο τόνος από το στρατόπεδο του Τραμπ είναι πως πρέπει να τερματιστεί γρήγορα ο πόλεμος και να αποχωρήσουν ατάκτως ή ευτάκτως οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ. Μάλιστα, ζητούν οι ΗΠΑ το… αντίτιμο της μέχρι τώρα στήριξης, με ευκολίες πληρωμής σε μέταλλα σπάνιων γαιών από τα (κυρίως πρώην) ουκρανικά εδάφη -που όμως ελέγχονται από τη Ρωσία. Αυτό αποτελεί σαφή απομάκρυνση από την προηγούμενη στάση της υποστήριξης της κυριαρχίας της Ουκρανίας «με κάθε κόστος» και «μέχρι το τέλος» -διότι το τέλος μόλις ήρθε.
Εάν οι ΗΠΑ ακολουθήσουν αυτή τη ρητορική, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ουσιώδες, υπαρξιακό πρόβλημα. Χωρίς την αμερικανική ηγεσία και στρατιωτική υποστήριξη, η συμμαχία θα είναι ως εάν να μην υπάρχει (ας αναζητήσουν οι αναγνώστες το άρθρο 13 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου για να διαπιστώσουν αν στο ΝΑΤΟ συμμετέχουν ισότιμοι εταίροι ή εάν η Συμμαχία έχει ιδιοκτήτη…). Οι ευρωπαϊκές χώρες, πολλές από τις οποίες βασίζονται στις ΗΠΑ για την άμυνά τους εδώ και δεκαετίες, θα πρέπει είτε να ξοδέψουν πολύ περισσότερα (5% του ΑΕΠ!) για τους στρατούς τους -αφαιρώντας τα από αναγκαίες γι’ αυτά δαπάνες, το οποίο συνεπάγεται τη ρευστοποίηση των πολιτικών συστημάτων τους.
Επίσης, παρακάμπτοντας το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία για να διαπραγματευτούν απευθείας με τη Ρωσία, οι ΗΠΑ στέλνουν ένα σαφές μήνυμα: οι πολυμερείς συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ δεν αποτελούν πλέον προτεραιότητα ή προαπαιτούμενο. Αντ’ αυτού, οι ΗΠΑ φαίνεται να κλίνουν προς μια προσέγγιση «κάθε χώρα για τον εαυτό της», η οποία θα μπορούσε να φέρει τα μικρότερα έθνη στην Ευρώπη σε υπαρξιακές πολιτικές περιδινήσεις. Θυμίζουμε και τη διαβεβαίωση του ΥΠΑΜ Χέγκσεθ: εάν οι Ευρωπαίοι θελήσουν να στείλουν δυνάμεις στην Ουκρανία μετά από μια συμφωνία, αυτές δεν θα καλύπτονται από το άρθρο 5 αμοιβαίας αλληλοβοήθειας του ΝΑΤΟ…. Αυτό συνιστά ήδη έναν πρώτο αστερίσκο και υποσημείωση σε ό,τι υποτίθεται ότι ήταν η όλη ουσία της Συμμαχίας.
Πολλοί θα ισχυριστούν ότι αυτή η μετατόπιση σηματοδοτεί το τέλος της νοοτροπίας του Ψυχρού Πολέμου, όπου οι ΗΠΑ και η Ρωσία ήταν εγκλωβισμένες σε μια διαρκή αντιπαράθεση. Ίσως οι ΗΠΑ είναι επιτέλους έτοιμες να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία ως εταίρο και όχι ως αντίπαλο, θα έλεγαν. Αλλά ας μην προτρέχουμε. Αν οι ΗΠΑ αδρανοποιήσουν στην πράξη το ΝΑΤΟ, δεν πρόκειται να φέρουν κάποια νέα εποχή ειρήνης και συνεργασίας. Το πιο πιθανό είναι να δημιουργηθεί ένα κενό εξουσίας που θα καταστήσει την ευρωπαϊκή ήπειρο πεδίο τριβών τόσο μεταξύ των συνιστώντων μερών της όσο και τυχόν ενδιαφερομένων σημαινόντων δυνάμεων κάθε είδους και… σχετικού μεγέθους…
https://kosmodromio.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου