Έργο της Boushra Almutawakel (φωτογράφος από την Υεμένη) που φωτογράφισε τον εαυτό και την κόρη της να εξαφανίζονται, σταδιακά, κάτω από πολλές στρώσεις μαύρου υφάσματος.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Razika Adnani, Να απαλλαγούμε από τον ισλαμισμό, σε μετάφραση της Χριστίνας Σταματοπούλου (Εναλλακτικές Εκδόσεις).
Ποτέ στην σύγχρονη ιστορία η σχέση ανάμεσα στον ισλαμισμό και τις γυναίκες δεν είχε αποτυπωθεί με τόση ακρίβεια όσο με την εξέγερση των Ιρανών γυναικών και την πίεση που υφίστανται, όπως και οι άνδρες που τις στηρίζουν, από την ισλαμική εξουσία, και με τη δραματική κατάσταση των γυναικών του Αφγανιστάν, μετά την επιστροφή στην εξουσία των Ταλιμπάν, οι οποίοι θέλουν να τις αποκλείσουν από το ανθρώπινο γένος και να τις υποβιβάσουν σε σώματα που παράγουν παιδιά. Αυτή η εξευτελιστική μεταχείριση των γυναικών στις μουσουλμανικές κοινωνίες δεν αφορά μόνο τους Ταλιμπάν ή τους μουλάδες. Εκτός από τις χώρες που έχουν διαχωρίσει την πολιτική από τη θρησκεία, όπως η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και η Αλβανία, όλες οι χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία έχουν θεσπίσει, για την οργάνωση της οικογένειας, νόμους που προέρχονται από το μουσουλμανικό Δίκαιο, το αποκαλούμενο σαρία. Πρόκειται για ένα νομικό σύστημα που θεσπίστηκε μεταξύ του 8ου και του 10ου αιώνα και που καθιστά τις γυναίκες κατώτερα όντα που εξαρτώνται από τους άνδρες, στους οποίους επιφυλάσσει ένα ανώτερο καθεστώς.
Στην υποσαχάρια Αφρική, αν και ορισμένες χώρες επιθυμούν να θεωρούνται κοσμικές, έχοντας ενσωματώσει τον κοσμικό χαρακτήρα στο σύνταγμά τους, όπως η Σενεγάλη (άρθρο 1) και το Μαλί (άρθρο 30), η σαρία διέπει τις σχέσεις μεταξύ γυναικών και ανδρών. Σχεδόν όλοι οι μουσουλμάνοι είναι πολύ αυστηροί όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων της σαρία σε θέματα που αφορούν την οικογένεια και, συνεπώς, τις γυναίκες και τις σχέσεις τους με τους άνδρες. Οι γυναίκες είναι πανταχού παρούσες στον θρησκευτικό λόγο και οι πιο αυστηροί και αρχαϊκοί νόμοι που αυτός θεσπίζει αφορούν πάντα τις γυναίκες.
Βεβαίως, οι κανόνες της σαρία που εφαρμόζονται στο Μαρόκο ή την Αλγερία είναι λιγότερο οπισθοδρομικοί από εκείνους που εφαρμόζονται στο Αφγανιστάν, όπου τα κορίτσια έχουν αποκλειστεί από την εκπαίδευση και οι γυναίκες είναι φυλακισμένες στο σπίτι, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί από τον βαθμό ριζοσπαστισμού στην εφαρμογή του μουσουλμανικού Δικαίου και της πρακτικής του ισλάμ. Όσο πιο συντηρητική είναι η πρακτική του ισλάμ από τους κατόχους της εξουσίας, τόσο περισσότερο θέλουν να εφαρμόσουν το μουσουλμανικό Δίκαιο στην πιο ριζοσπαστική του εκδοχή. Υπάρχει επίσης το γεγονός ότι η διαδικασία εκσυγχρονισμού της νάχντα δεν έχει επηρεάσει όλες τις μουσουλμανικές χώρες με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό, γεγονός που εξηγεί γιατί ορισμένες χώρες είναι πιο αυστηρές από άλλες στην εφαρμογή των κανόνων της σαρία. Έτσι, παρόλο που και η Σαουδική Αραβία δεν αποκλείστηκε εντελώς από τη νάχντα, βρέθηκε πολύ μακριά από τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που γνώρισαν η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Τυνησία. Σήμερα, ωστόσο, η εξέλιξη αυτών των χωρών δείχνει πως η Σαουδική Αραβία εκδηλώνει την επιθυμία να ανοιχτεί στη νεωτερικότητα, ενώ η Τυνησία και η Τουρκία κλείνονται όλο και περισσότερο στην παραδοσιοκρατία και τον ισλαμισμό, ακολουθώντας την Αίγυπτο, τη χώρα όπου γεννήθηκε η Μουσουλμανική Αδελφότητα.
Οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις της νάχντα ήταν αναμφίβολα η υιοθέτηση Συντάγματος και η χειραφέτηση των γυναικών. Οι γυναίκες απέκτησαν δικαιώματα που δεν είχαν ποτέ ονειρευτεί στο παρελθόν: το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, το δικαίωμα να μην καλύπτουν το κεφάλι τους και να βγαίνουν από το σπίτι χωρίς συνοδό. Ωστόσο, δεν απέκτησαν το ίδιο νομικό και, ως εκ τούτου, κοινωνικό και πολιτικό καθεστώς με τους άνδρες, και αυτό στο όνομα της θρησκείας και της σαρία. Σήμερα, αυτή η κληρονομιά της νάχντα βρίσκεται σε σταδιακή υποχώρηση λόγω της ανόδου του συντηρητισμού και του ισλαμισμού. Σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες, το φαινόμενο της παραίτησης από τα κεκτημένα της νάχντα και της επιστροφής στο παρελθόν είναι καταφανές. Όταν οι συντηρητικοί αναλαμβάνουν την εξουσία ή ασκούν πίεση στο κράτος, ο ισλαμισμός ριζοσπαστικοποιείται ακόμη περισσότερο και οι πιο σκοταδιστικοί κανόνες επιστρέφουν και απειλούν τα κεκτημένα αυτών των κοινωνιών, και ιδίως των γυναικών. Σε όλες τις κοινωνίες όπου θέλει να επιβληθεί, ο ισλαμισμός αρχίζει με την επιβολή των κανόνων του στις γυναίκες και η Δύση δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα.
Επομένως, η ισλαμιστική πίεση γίνεται αισθητή και στις γυναίκες που ζουν στη Δύση, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, όπου οι νόμοι της κοσμικής Δημοκρατίας ακόμα αντιστέκονται. Οι ισλαμιστές κινητοποιούνται για να επιβάλουν στις γυναίκες την κάλυψη της κεφαλής και τα παράγωγά της, την αμπάγια, το μπουρκίνι, το νικάμπ, παρά τις αντιδράσεις που προκαλούν. Ωστόσο, οι ισλαμιστές δεν περιορίζονται στην κάλυψη της κεφαλής. Όλο και περισσότερο, θέλουν να επιβάλουν στις μουσουλμάνες γυναίκες και άλλους αρχαϊκούς νόμους της σαρία που έρχονται από μια παρελθούσα εποχή. Τους υπενθυμίζουν, μεταξύ άλλων, ότι, στο όνομα της σαρία, πρέπει να μένουν στο σπίτι τους και να μην βγαίνουν χωρίς την άδεια του συζύγου τους. Ο στόχος τους είναι να τις εμποδίσουν να ενταχθούν στην κουλτούρα της χώρας υποδοχής ή απλά στη σύγχρονη ζωή. Το επιχείρημά τους είναι η διαφύλαξη των ισλαμικών παραδόσεων της οικογένειας, πράγμα που σημαίνει να μην αλλάξει τίποτα στους κανόνες που αφορούν τις γυναίκες. Αυτή είναι η κλασική θέση όλων των ισλαμιστών που καθιστούν τις γυναίκες τον πρώτο τους στόχο τόσο στη Δύση όσο και στις μουσουλμανικές χώρες.
Το επιχείρημα του Κορανίου
Προκειμένου να επιβάλει τους κανόνες και το κοινωνικό του πρότυπο, ο θρησκευτικός λόγος ισχυρίζεται ότι εφαρμόζει τους κανόνες του Θεού που είναι γραμμένοι στο βιβλίο του, το Κοράνι, το οποίο απευθύνεται όχι μόνο στους μουσουλμάνους, αλλά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το επιχείρημα του Κορανίου είναι αυτό που χρησιμοποιεί πάντα ο θρησκευτικός λόγος, καθώς, σύμφωνα με τη μουσουλμανική πίστη, αποτελεί το κορυφαίο επιχείρημα της μουσουλμανικής σκέψης και του μουσουλμανικού Δικαίου ως λόγος του Θεού. Σε αυτό ακριβώς το επιχείρημα του Κορανίου στηρίζεται ο θρησκευτικός λόγος για να υποτάξει τις γυναίκες σε καταχρηστικούς νόμους και να τις υποβιβάσει σε κατώτερη θέση. Σύμφωνα με τις θρησκευτικές αρχές, οι κανόνες και οι υποδείξεις όπως η πολυγαμία, οι ανισότητες στην κληρονομιά, η ανδρική εξουσία και το δικαίωμα του συζύγου να χτυπά τη σύζυγό του δεν είναι απλώς γραμμένα αλλά ρητά διατυπωμένα στο Κοράνι, τον ιερό λόγο του Θεού.
Το Κοράνι ενισχύθηκε από έναν σημαντικό αριθμό θεολογικών κειμένων τα οποία και ορίζουν τη σχέση των μουσουλμάνων με τα κορανικά κείμενα, καθώς και τη συμπεριφορά και τον τρόπο ύπαρξής τους ως μουσουλμάνων.
Η πιο σημαντική θεωρία αυτής της θεολογίας είναι εκείνη του «άκτιστου Κορανίου», που καθιερώθηκε γύρω στον 10ο αιώνα και την οποία οι μουσουλμάνοι έχουν μετατρέψει σε δόγμα. Εξηγεί γιατί θεωρούν ότι οι οδηγίες του Κορανίου είναι αναλλοίωτες, ισχύουν πάντα και παντού. Ο χαρακτηρισμός «άκτιστο» προέρχεται από το γεγονός ότι οι οπαδοί αυτής της θεωρίας υποστηρίζουν πως ο Θεός δεν δημιούργησε τον Κοράνι όπως έκανε με τα υπόλοιπα πλάσματα, διότι αυτό είναι ένα από τα γνωρίσματά του και ο Θεός δεν υπάρχει χωρίς τα γνωρίσματά του. Το Κοράνι, ο λόγος του Θεού, υπήρχε λοιπόν μαζί με την ύπαρξη του Θεού. Και καθώς ο Θεός υπήρχε πριν από την ύπαρξη του χρόνου, δεδομένου ότι αυτός δημιούργησε τον χρόνο, το Κοράνι υπήρχε επίσης πριν από την ύπαρξη του χρόνου. Η θεωρία του άκτιστου Κορανίου το τοποθετεί εκτός χρόνου, οπότε δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές του χρόνου και του χώρου. Έτσι, οι μουσουλμάνοι έχουν υφάνει μια ολόκληρη θεολογική θεωρία για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να μεταβάλουν τη σαρία σε αιώνιους και αναλλοίωτους κανόνες.
Η θεωρία του άκτιστου Κορανίου δεν περιέχεται ρητά στο Κοράνι. Οι στίχοι του Κορανίου στους οποίους βασίζονται οι οπαδοί της για να της προσδώσουν νομιμοποίηση, όπως οι στίχοι 21 και 22 της σούρας 85, Οι Αστερισμοί: «Αυτό είναι ένα δοξασμένο Κοράνιο (που έχει γραφεί) σε πίνακα καλά προφυλαγμένο», δεν λένε ότι είναι αυτό το Κοράνι, γραμμένο σε αυτόν τον πίνακα που αναφέρουν οι στίχοι, που έχει σταλεί στους μουσουλμάνους. Επιπλέον, η θεωρία του άκτιστου Κορανίου αντικρούεται από το ίδιο το Κοράνι, όπως κατανοούμε από τον στίχο 27 της σούρας 31, Ο Λουκμάν, που αναφέρει ότι «Ακόμα και αν όλα τα δέντρα μεταμορφώνονταν σε πένες και αν όλη η θάλασσα μεγάλωνε κατά επτά άλλες θάλασσες για να χρησιμεύσει ως μελάνι αυτό δεν θα αρκούσε για να εξαντλήσει τον λόγο του Θεού που είναι παντοδύναμος και σοφός». Το Κοράνι που βρίσκεται στην κατοχή του ανθρώπου, αυτό που αγγίζει, διαβάζει και απαγγέλλει, έχει έναν ορισμένο αριθμό σελίδων, στίχων και φράσεων. Λογικά, δεν μπορεί να είναι αυτό που φέρει αυτόν τον αιώνιο θεϊκό λόγο. Όσον αφορά την αρχή της αχρονικότητας, πολλοί στίχοι αναφέρουν γεγονότα που συνέβησαν πραγματικά την εποχή του Προφήτη, όπως ορισμένοι πόλεμοι που διεξήγαγε ο Προφήτης, όπως η μάχη του Μπαντρ, μία από τις μάχες για την οποία μιλά ο στίχος 123 της σούρας 3, Ο Οίκος Ιμράν, ή ακόμα και ο γάμος του Προφήτη με τη Ζαϊνάμπ, τη γυναίκα του υιοθετημένου γιου του Ζαΐντ, που αναφέρεται στον στίχο 37 της σούρας 33, Οι Συνασπισμένες Φυλές. Αυτοί οι στίχοι είναι η απόδειξη της ψευδούς θεωρίας του άκτιστου Κορανίου, δηλαδή, η απόδειξη ότι το Κοράνι είναι εγγεγραμμένο στην κοινωνική και ιστορική πραγματικότητα της αραβικής κοινωνίας του 7ου αιώνα.
Η θεωρία του άκτιστου Κορανίου αναγορεύθηκε σε απόλυτη αλήθεια και πολλοί άνθρωποι κατηγορήθηκαν ως άπιστοι και έχασαν τη ζωή τους επειδή αντιτάχθηκαν σε αυτήν. Μάλιστα, ο χαλίφης αλ-Μουταουακίλ (847-861) την καθιέρωσε ως δόγμα του κράτους. Σήμερα, αυτή η θεωρία βαραίνει τις μουσουλμανικές κοινωνίες και τους μουσουλμάνους. Ακόμα και αν ελάχιστοι την γνωρίζουν πραγματικά, όλοι μαθαίνουν από μικρή ηλικία ότι «το Κοράνι ισχύει πάντα και παντού». Αυτό αποτελεί γι’ αυτούς ένα τεράστιο επιστημολογικό κώλυμα που τους εμποδίζει να συλλάβουν άλλους κοινωνικούς και πολιτικούς κανόνες και να απαλλαγούν από εκείνους που είναι αρχαϊκοί, ιδίως τους κανόνες που αφορούν τη σχέση μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως η πολυγαμία και οι ανισότητες στη κληρονομιά.
Η υποταγή των γυναικών προϋπόθεση για την ύπαρξη του ισλαμισμού
Ο ισλαμισμός, ή το ισλάμ της σαρία, για να υπάρχει, χρειάζεται την υποταγή των γυναικών. Η σημασία που αποδίδει στη σαρία εξηγείται από τον μεγάλο αριθμό κανόνων που αφορούν τις γυναίκες. Επιβάλλοντας τη σαρία στις γυναίκες, το ήμισυ του πληθυσμού, εξασφαλίζεται ότι ένα μεγάλο μέρος της σαρία θα τηρείται από τουλάχιστον τον μισό πληθυσμό, ένα ποσοστό που, για τους ισλαμιστές, είναι πολύ σημαντικό για την επιτυχία του κινήματός τους. Ο ισλαμισμός είναι πατριαρχικός και η σαρία επιφυλάσσει στις γυναίκες ένα κατώτερο καθεστώς. Η επιβολή της σαρία στις γυναίκες σημαίνει την επιβίωση του ισλαμισμού. Αν οι γυναίκες είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες, αυτό θα έθετε τέλος στην πατριαρχία και ο ισλαμισμός θα εξαφανιζόταν υποχρεωτικά.
Ο ισλαμισμός είναι ένας συντηρητισμός και, μολονότι ο συντηρητισμός δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, την κοινωνία και τη σκέψη, είναι πολύ πιο ισχυρός στον τομέα των σχέσεων ανδρών-γυναικών. Γνωρίζοντας ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ευνοημένες από τη θρησκεία και φοβούμενες ότι η εξέγερση θα προέλθει από αυτές, οι μουσουλμανικές κοινωνίες ήταν πάντα πιο αυστηρές και πιο άκαμπτες με τις γυναίκες. Ο φόβος ότι οι γυναίκες θα επαναστατήσουν ενάντια στον ισλαμισμό έχει γίνει ακόμη πιο έντονος στη σύγχρονη εποχή, η οποία έχει αναγάγει την αρχή της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών σε ηθική, κοινωνική και πολιτική αξία. Σε αυτή την αρχή, οι μουσουλμάνοι, ιδίως στη Δύση, είδαν μια απειλή για το κοινωνικό και ηθικό τους σύστημα, όπως έχει καθιερωθεί εδώ και αιώνες, ενώ οι ισλαμιστές είδαν σε αυτήν μια απειλή για το κοινωνικό και πολιτικό τους σχέδιο.
Το να μην υποτάσσονται οι γυναίκες στη σαρία, δηλαδή στην ανδρική κυριαρχία, θα σήμαινε ότι η κοινωνία έχει ξεφύγει από τον συντηρητισμό και την πατριαρχία, δηλαδή από τον ισλαμισμό, ότι έχει ενταχθεί στο παρόν και έχει κάνει ένα βήμα προς τη νεωτερικότητα, ενώ ο ισλαμισμός ανήκει στο παρελθόν και στις παραδόσεις. Στη Δύση, αυτό θα σήμαινε ότι οι μουσουλμάνοι θα έχουν ενσωματωθεί στην κοινωνία της χώρας υποδοχής τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ισλαμιστές επενδύουν στον τομέα των γυναικών, προκειμένου να τους επιβάλουν τους κανόνες της σαρία και να τις έχουν στο πλευρό τους, ιδιαίτερα στη Δύση. Ο ισλαμικός θρησκευτικός λόγος αναφέρεται, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέμα, στις γυναίκες και στον τρόπο επιβολής των κανόνων της σαρία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου