Με αφορμή τις νέες πολιτικές δολοφονίες:
του Γιώργου Παπασπυρόπουλου
Τις ήσυχες και εύκολες εποχές, όταν τα πράγματα είναι σχετικά σταθερά κι όλα δείχνουν να έχουν πάρει τον δρόμο τους προς την αργή ίσως, πρόοδο όμως, κανείς δεν ομνύει στην βία. Στις δύσκολες και αδιέξοδες εποχές -σαν την δική μας- η βιαιότητα επιστρέφει. Σαν απελπισία, σαν ανυπομονησία, σαν εκβιασμός γεγονότων, σαν η "άλλη" επιλογή. Επιστρέφει. Αλλά ποτέ μόνη και συνήθως ποτέ πρώτη: πρώτα επιστρέφει ο δογματισμός, οι θρησκευόμενοι, οι προφητείες, οι εξ αποκαλύψεως "αλήθειες".
Εκεί που χρειάζεται σκέψη, διάλογος ουσίας, σύνθεση προτάσεων, μεγάλη αμφιβολία-μεγάλη αποφασιστικότητα (όπως λένε και στο Ζεν), εκεί φαίνονται και τα όρια των δυνατοτήτων ενός πολιτισμού - όχι ιστορικού αλλά τρέχοντος πολιτισμού. Αυτού που είμαστε σήμερα.
Και για να εστιάσουμε στις συλλογικότητες: Έχουμε παράδοση πολιτικού πολιτισμού σε αυτήν την χώρα; Όχι.
Υπήρξε κάποτε μια απόπειρα σε συλλογικό επίπεδο - γιατί σε ατομικό πάντα υπήρξαν λαμπερά παραδείγματα από όλους τους χώρους. Ήρθε από την πλευρά της Αριστεράς, από τους "αναθεωρητές" της αριστερής ανανέωσης, του ΚΚΕ εσωτερικού. Ποτέ δεν βρήκε πραγματική απήχηση.
Ο νεοελληνικός πολιτισμός είναι βίαιος, ανάδελφος, μεσανατολικός.
Η έλλειψη αναγέννησης και διαφωτισμού μετά τον βυζαντινό/οθωμανικό μεσαίωνα μαζί με την γειτνίαση με την σύγχρονη Ευρώπη δημιούργησαν ένα υβρίδιο: ένα τριτοκοσμικό μόρφωμα χωρίς εθνική αστική τάξη αλλά με λαμπρό παρελθόν που εμπνέει όλο τον κόσμο... όχι όμως και τους νεοέλληνες: αυτοί απλώς το εκμεταλλεύονται "βιομηχανικά".
Η κομματοκρατία, το πελατειακό σύστημα, το σύστημα δηλαδή των πατριών και των κοτζαμπάσηδων της εκάστοτε εξουσίας συνέχισε αδιατάρακτο με μια γερή δόση ενδυνάμωσης χάρη στον εμφύλιο. Την ώρα που όλη η Ευρώπη έβγαινε από τα σκοτάδια εμείς μπαίναμε σε έναν νέο μεσαίωνα.
Σήμερα, το επίπεδο της οικονομικής μας δυνατότητας προσιδιάζει με το μεσαιωνικό πολιτικό εποικοδόμημα. Η κλεπτοκρατία μας έφερε στα μέτρα της. Δεξιά και δήθεν "σοσιαλδημοκρατική" νεοδεξιά με την συνεργασία κρατικοδίαιτων συνδικαλιστών της αριστεράς, οδήγησαν την χώρα στην χρεοκοπία και την μνημονιακή εξάρτηση.
Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε αδιέξοδο. Και το μέρος του το υπεύθυνο για την κλεπτοκρατία/χρεοκοπία και εκείνο που θα αποτελούσε κανονικά την εναλλακτική λύση. Δεν υπάρχει πειστική αυτοκριτική ή αναθεώρηση και ανάληψη ευθυνών από τους πρώτους αλλά ούτε πειστική εναλλακτική λύση από τους δεύτερους.
Και την ώρα που απαιτείται εθνική συνεργασία για αναζήτηση διεξόδου από την κρίση και απεξάρτηση από την διεθνή επιτήρηση, είναι φανερό ότι λείπουν οι υποκειμενικοί όροι για κάτι τέτοιο. Η συμπολίτευση βυθίζεται στην παρακμή του δικού της μοντέλου και η αξιωματική αντιπολίτευση κάνει απελπισμένα μετέωρα βήματα προς την ωρίμανση και την ικανότητα κυβερνητικής διαχείρισης. Οι ευκαιρίες χάνονται η μια μετά την άλλη, η κοινωνία χωρίζεται στα θύματα και τους survivors, οι εργαζόμενοι στο δημόσιο και την παραοικονομία ζουν στον δικό τους κόσμο και εκείνοι της ιδιωτικής, απλά πέφτουν χωρίς αλεξίπτωτο.
Φτάσαμε, η μόνη λογική συμβουλή σε έναν νέο άνθρωπο να είναι, "φύγε, φύγε όσο έμεινε καιρός - μετανάστευσε"...
Και οι υπόλοιποι;
Αυτοί που μένουν πίσω παγιδευμένοι από πεποίθηση ή αδυναμία στην γενέθλια γη;
Βυθίζονται στον φόβο και την κατάθλιψη. Στις λιτανείες των αγίων ιδεών τους, των νέων δογμάτων που συγκρούονται βίαια μεταξύ τους πριν ακόμη ...
συζητηθούν με κάποια ψυχραιμία και αντικειμενικότητα: μνημονιακοί και αντιμνημονιακοί, ψεκασμένοι και διαυγείς, ακραίοι και μεσαίοι δεν ξεχωρίζουν στις μεθόδους τους: δόγμα και βία απέναντι στον "άλλο", στον εικονικό αντίπαλο, στον αποδιοπομπαίο τράγο της δυστυχίας μας. Δαιμονοποίηση αντί για προσέγγιση, χαρακώματα αντί για συλλογική ενηλικίωση.
Και όλοι μαζί: "Καταδικάζουμε την βία από όπου κι αν προέρχεται"...
Μα προέρχεται από παντού!
Πολιτική επιθετικότητα πέραν κάθε ορίου, απόπειρες επιβολής προσωπικών ατζεντών με το ζόρι, πολιτική ορθότητα των μηχανισμών κλπ κλπ Μέχρι και στους υποτίθεται κληρονόμους του ορθού λόγου, κεντρώους φιλελεύθερους ή τους επίσης υποτίθεται κληρονόμους της μη δογματικής ανανέωσης και της αναθεώρησης του προοδευτικό λόγου, κεντροαριστερούς μεταρρυθμιστές, η φραστική βία και οι παλαιοκομματικές μεθοδεύσεις πολλαπλασιάζονται - όσο και τα αδιέξοδα.
Η αυτοπαγίδευση στην βία είναι το αποτέλεσμα.
Αιτία είναι τα αδιέξοδα, μέσο εξορκισμού τους ο δογματισμός, οι βεβαιότητες, το γκρέμισμα των γεφυρών προς την αναγκαία συνεννόηση, προς τον επώδυνο για τα "εγώ" και τα "θέλω" αλλά αναγκαίο ιστορικό συμβιβασμό.
Ενδιάμεσα παρεμβάλλονται οι επαγγελματίες της πολιτικής - οι "ενσωματωτές" των καλόπιστων και καλών προθέσεων προοδευτικών, στο ίδιο αρρωστημένο παλιό σύστημα δια της πλαγίας: της ελεγχόμενης "επανεκκίνησης", της δέσμευσης δυνάμεων στο άρμα των προσωπικών φιλοδοξιών και σκοπιμοτήτων. στην εξυπηρέτηση της επιβίωσης των μηχανισμών με την αξιοποίηση της σύγχυσης σκοπών, δυνατοτήτων και μέσων: της απόλυτης ρευστοποίησης των πάντων που ζούμε.
Η βία είναι ό,τι περισσεύει.
Όλα τα κόλπα των πολιτικών, τα success story, τα πρωτογενή πλεονάσματα, η "δημοκρατική" (αλλά συγκεντρωτική) αριστερά, η "πολιτική χωρίς πολιτικούς", η κεντροφιλελεύθερη παράταξη χωρίς φιλελεύθερους (και σε λίγο χωρίς κεντρώους), η "επανίδρυση" της κεντροαριστεράς με το ΠΑΣΟΚ των εξεταστικών, οι βίαιοι εφαρμοστές του "μεταρρυθμιστικού ρεαλισμού" - όλοι αυτοί αφήνουν ακάλυπτη την καθημερινότητα του πολίτη.
Τον απελπίζουν ακόμη παραπάνω, τον στριμώχνουν ασφυκτικά να χωρέσει στο αβίωτο σύστημα που καλλωπίζουν, τον εκνευρίζουν αφάνταστα ζητώντας του κι άλλη υπομονή σε ένα δρόμο καταστροφικό ή απαιτώντας του να διασκεδάζει έστω με την φαρσοκωμωδία τους.
Η βία είναι ότι περισσεύει - και περισσεύουν πολλά.
Εάν εγκαίρως δεν παραμερίσουν, οι εναπομείναντες προοδευτικοί όλων των παρατάξεων, τις δογματικές ομαδοποιήσεις και δεν έρθουν σε συνεννόηση για το μέλλον αυτού του τόπου, τηρώντας έστω το fair play ενός απόντος μεν αλλά άμεσα απαιτητού πολιτικού πολιτισμού, η βία θα ξεχειλίσει.
Και αυτήν την φορά, υπεύθυνοι δεν θα είναι μόνο οι συνήθεις φορείς της, νεοναζιστές και παρακρατικοί, αλλά και όσοι/ες θα έπρεπε να είναι το απάγγειο των αποπροασανατολισμένων, οι εν δυνάμει ψύχραιμοι και διαλεκτικοί αναζητητές της συνεννόησης, της αναθεώρησης και της συνθετικής παραγωγής λύσεων.
Θα είναι και αυτοί υπεύθυνοι δια πράξεων και παραλείψεων. Και κυρίως δι΄επιλογών, σαφών επιλογών διαμονοποίησης και χαρακωμάτων απέναντι στον εικονικό εχθρό. Ναι, όσους της κίνησης των 58 οχυρώνονται στον φανατισμό απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, εννοώ, και όσους στον ΣΥΡΙΖΑ οχυρώνονται απέναντι στον a priori "μεταρρυθμιστικό νεοφιλελευθερισμό" των άλλων, επίσης.
Αν αφεθούν και οι μεν και οι δε, στον βολικό αυτόματο πιλότο, η βία που περισσεύει θα σκίσει βαθιά τον κοινωνικό ιστό καταδικάζοντάς μας όλους σε ένα άλλου τύπου "συριακό αδιέξοδο": 50ετές μνημόνιο και κοινωνικό εμφύλιο.
Και ναι, όλα συνηγορούν ότι πρόκειται για αυτοπαγίδευση. Μια νέα κουλτούρα και μια νέα προσπάθεια είναι απαραίτητη και από τις δυο πλευρές: την φιλελεύθερη και την ριζοσπαστική. Χωρίς βία αυτήν την φορά.
*εικονογράφηση: έργα του Juan Munoz
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου