Κλειώ Παπαπαντολέων Οι φυλακές, ο κατεξοχήν χώρος εγκλεισμού και τιμωρίας, εδώ και αρκετά χρόνια έχουν παγιώσει στην Ελλάδα χαρακτηριστικά τριτοκοσμικού κράτους ή χώρας σε εμπόλεμη κατάσταση. Οι εικόνες από το νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού Αγ. Παύλος όπου νομίζει κανείς ότι βλέπει σκηνές από προσφυγικό καταυλισμό είναι απολύτως αποκαλυπτικές.
Οι ελληνικές φυλακές εδώ και καιρό αποτελούν ένα ιδιότυπο πείραμα: αποτυπώνουν τη σταθερή και αμετακίνητη πρακτική της Πολιτείας να διατηρεί ένα χώρο πέρα και έξω από κάθε έννοια δικαιώματος και ανθρώπινης αξιοπρέπειας, και μάλιστα πεισματικά, παρά την κατακραυγή, παρά τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που πληρώνει σε πρόστιμα από καταδίκες του Ευρωπαικού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, παρά το γεγονός ότι η ύπαρξη τέτοιων φυλακών από μόνη της αναιρεί εν τοις πράγμασι τον χαρακτήρα του κράτους ως φιλελεύθερου κράτους δικαίου.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη να αλλάξει το παράδειγμα των φυλακών: να αλλάξει προς μία κατεύθυνση διεύρυνσης των δικαιωμάτων των κρατουμένων, επέκτασης του θεσμού της ημιελεύθερης διαβίωσης και της κοινωφελούς εργασίας, περιορισμού του εξαιρετικά επαχθούς μέτρου της προσωρινής κράτησης και βεβαίως ουσιαστικής αποσυμφόρησης των φυλακών, όχι με προσωρινά και ευκαιριακά μέτρα που κάνουν το κράτος να μοιάζει με μεγαλόψυχο τάχα ηγεμόνα, αλλά με έναν εξορθολογισμό του πλαισίου ποινών, κατάργηση αδικημάτων ελάσσονος απαξίας κ.ο.κ.
Το παράδειγμα των φυλακών φαίνεται πως πράγματι αλλάζει. Αλλάζει όμως βίαια και προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση: Η κράτηση ανθρώπων υπό καθεστώς πολυετούς ασφυκτικού εγκλεισμού, όπως περιγράφεται στις εξαγγελθείσες φυλακές ασφαλείας, συνιστά αφεαυτής απάνθρωπη μεταχείριση και βεβαίως αναιρεί τον -έστω και κατ΄όνομα- σωφρονιστικό χαρακτήρα της φυλάκισης: Κρατούμενοι χωρίς άδεια, με περιορισμένη επικοινωνία με τον έξω κόσμο, χωρίς δικαίωμα σε ευεργετικό υπολογισμό της ποινής. Κρατούμενοι χωρίς καμία δυνατότητα επανένταξης. Κρατούμενοι-όμηροι.
Και θα πρέπει να έχουμε τη βεβαιότητα ότι το παράδειγμα των φυλακών ασφαλείας δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχει αρνητικές αντανακλάσεις, σε μία κατεύθυνση περαιτέρω περιορισμού των δικαιωμάτων των κρατουμένων, και στις λοιπές φυλακές.
Τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών, με τον αποτρόπαιο βασανισμό μέχρι θανάτου κρατουμένου από κρατικά όργανα, ο οποίος ήρθε ως «επιβολή ποινής» για τη βίαιη δολοφονία σωφρονιστικού υπαλλήλου, αλλά και τα σημερινά γεγονότα στις φυλακές Τρικάλων, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας ότι ήδη στις ελληνικές φυλακές δεν υπάρχουν ούτε δικαιώματα αλλά ούτε και το σύστοιχό τους, δηλαδή η ασφάλεια.
Η φυλακή εξαθλιώνει ή/και εξαγριώνει τόσο τους κρατούμενους όσο και τους φύλακές τους. Αυτό το σχήμα όχι απλώς δημιουργεί εκρηκτικό κλίμα στις φυλακές. Αυτό το σχήμα έχει ήδη υπομονεύσει τη ζωή, την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια όλων στην κοινότητα της φυλακής, κρατουμένων και φυλάκων.
Η επίταση αυτών των συνεπειών δια των φυλακών ασφαλείας συνιστά μια οριστική μετάβαση από το μοντέλο του σωφρονισμού, δηλαδή της προσωπικής και κοινωνικής ασφάλειας, στο μοντέλο της απόλυτης εξουδετέρωσης και εξάλειψης.
Η επανοικειοποίηση της έννοιας του «επικίνδυνου εγκληματία» στα καθʼημάς και η επαναφορά στην αορίστου διάρκειας κράτηση για την ίδια κατηγορία κρατουμένων, η οποία θα δύναται μάλιστα να υπερβαίνει ακόμα και το χρόνο έκτισης της ποινής, όπως αναφέρεται σε πρόσφατο σχέδιο Σύστασης του Συμβουλίου της Ευρώπης, μας βάζει όλους απέναντι σε κρίσιμα, υπαρξιακά, ζητήματα που δεν αφορούν μόνο τον τρόπο διαβίωσης των κρατουμένων, αλλά το πώς θέλουμε να ζούμε ως κοινωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου