 |
| Σχέδιο του Φιλίπ Γκυστόν, 1961 |
του Δημήτρη Ιωάννου
Πριν από λίγες μέρες παρακολούθησα μια παράσταση στο νηπιαγωγείο του μικρού μου γιου: βασιζόταν στο βιβλίο Ένας γάτος μια φορά του Κ. Μάγου και της Γ. Γκανιάτσου, ένα έργο ευαίσθητο, με βασικό του μήνυμα την αποδοχή της διαφορετικότητας και τη συνύπαρξη με τον «άλλο». Η νηπιαγωγός, προλογίζοντάς το, πρόταξε την επικαιρότητα του μηνύματος αλλά, προσπαθώντας να τη δικαιολογήσει, κόμπιασε: «…γιατί γύρω μας όλοι βλέπουμε… ακόμα και πολλοί από μας αυτόν τον καιρό μπορεί να αισθανόμαστε περιθωριοποιημένοι, γιατί ίσως να περνάμε δύσκολα».
Είναι γεγονός πως τη διαφορετικότητα ως πηγή διακρίσεων μπορούν τα παιδιά να την ανακαλύψουν σχεδόν οπουδήποτε, οπότε ερεθίσματα όπως το εν λόγω έργο είναι πάντα απαραίτητα στο σχολικό περιβάλλον, ασχέτως συγκυρίας. Εντούτοις, η ειδική αναφορά της νηπιαγωγού στην επικαιρότητα του μηνύματος, το κόμπιασμά της και η αποσιώπηση του προφανούς αντιρατσιστικού περιεχομένου του έργου (ο γάτος του τίτλου έρχεται από μακριά, μιλάει άλλη γλώσσα και έχει κόκκινη γούνα), μου άφησαν την αίσθηση ότι έγινα μάρτυρας μιας ανεπαίσθητης διαταραχής στην επιφάνεια του νοήματος, ενός συμβάντος ασήμαντου ίσως αφ’ εαυτού, αλλά που αποτελούσε ένδειξη ή σύμπτωμα μιας διαδικασίας ευρύτερης.
Εν τω μεταξύ, μιλάμε για μια νηπιαγωγό εξαιρετική. Φέτος δούλεψε, μαζί με τη συνάδελφό της, σε πολύ αντίξοες συνθήκες, σε μια αίθουσα δημοτικού σχολείου ακατάλληλη για νηπιαγωγείο, με ελάχιστα μέσα και αυτοσχέδιο πολλές φορές εξοπλισμό. Κι όμως, έκανε καθημερινά ό,τι καλύτερο μπορούσε, πάντα με χαμόγελο και αστείρευτη τρυφερότητα για τα παιδιά. Και γι’ αυτό τη θαυμάζω και την ευχαριστώ.
Φοβάμαι όμως ότι κάτι φοβήθηκε: όχι μήπως θίξει κάποιο αλλόχρωμο παιδάκι ή τους γονείς του (τέτοιο δεν υπήρχε). Φοβήθηκε τον έναν στους δέκα. Και μάλλον όχι κάποια τυχόν άμεση αντίδραση. Νομίζω πως φοβήθηκε μήπως κατηγορηθεί ότι παίρνει θέση στο μεταναστευτικό, «πολιτικοποιώντας» έτσι τη σχολική γιορτή. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτή είναι η τρομερή «επιτυχία» της Χρυσής Αυγής, με τη ενεργό συνενοχή των μνημονιακών κυβερνήσεων (γιατί δεν είναι μόνο ο Μπαλτάκος, είναι λ.χ. και ο νέος υπουργός Παιδείας στην προηγούμενη θητεία του). Το να φοβάται μια δασκάλα να μιλήσει ανοιχτά κατά του ρατσισμού επειδή αυτός είναι πια μια νόμιμη πολιτική θέση ανάμεσα στις άλλες, το να φοβάται να υπερασπίσει τους δυστυχισμένους επειδή προσφέρονται για αποδιοπομπαίοι τράγοι, το να φοβάται να μιλήσει για τους μετανάστες επειδή θα ακούσει «να τους πάρει σπίτι της».
Αυτή είναι, λοιπόν, η επιτυχία της Χρυσής Αυγής. Και, ταυτόχρονα, η ντροπή μας, όλων μας η ντροπή.
Ο Δημήτρης Ιωάννου είναι υποψήφιος διδάκτορας πολεοδομίας και χωροταξίας ΕΜΠ.
Πριν από λίγες μέρες παρακολούθησα μια παράσταση στο νηπιαγωγείο του μικρού μου γιου: βασιζόταν στο βιβλίο Ένας γάτος μια φορά του Κ. Μάγου και της Γ. Γκανιάτσου, ένα έργο ευαίσθητο, με βασικό του μήνυμα την αποδοχή της διαφορετικότητας και τη συνύπαρξη με τον «άλλο». Η νηπιαγωγός, προλογίζοντάς το, πρόταξε την επικαιρότητα του μηνύματος αλλά, προσπαθώντας να τη δικαιολογήσει, κόμπιασε: «…γιατί γύρω μας όλοι βλέπουμε… ακόμα και πολλοί από μας αυτόν τον καιρό μπορεί να αισθανόμαστε περιθωριοποιημένοι, γιατί ίσως να περνάμε δύσκολα».
Είναι γεγονός πως τη διαφορετικότητα ως πηγή διακρίσεων μπορούν τα παιδιά να την ανακαλύψουν σχεδόν οπουδήποτε, οπότε ερεθίσματα όπως το εν λόγω έργο είναι πάντα απαραίτητα στο σχολικό περιβάλλον, ασχέτως συγκυρίας. Εντούτοις, η ειδική αναφορά της νηπιαγωγού στην επικαιρότητα του μηνύματος, το κόμπιασμά της και η αποσιώπηση του προφανούς αντιρατσιστικού περιεχομένου του έργου (ο γάτος του τίτλου έρχεται από μακριά, μιλάει άλλη γλώσσα και έχει κόκκινη γούνα), μου άφησαν την αίσθηση ότι έγινα μάρτυρας μιας ανεπαίσθητης διαταραχής στην επιφάνεια του νοήματος, ενός συμβάντος ασήμαντου ίσως αφ’ εαυτού, αλλά που αποτελούσε ένδειξη ή σύμπτωμα μιας διαδικασίας ευρύτερης.
Εν τω μεταξύ, μιλάμε για μια νηπιαγωγό εξαιρετική. Φέτος δούλεψε, μαζί με τη συνάδελφό της, σε πολύ αντίξοες συνθήκες, σε μια αίθουσα δημοτικού σχολείου ακατάλληλη για νηπιαγωγείο, με ελάχιστα μέσα και αυτοσχέδιο πολλές φορές εξοπλισμό. Κι όμως, έκανε καθημερινά ό,τι καλύτερο μπορούσε, πάντα με χαμόγελο και αστείρευτη τρυφερότητα για τα παιδιά. Και γι’ αυτό τη θαυμάζω και την ευχαριστώ.
Φοβάμαι όμως ότι κάτι φοβήθηκε: όχι μήπως θίξει κάποιο αλλόχρωμο παιδάκι ή τους γονείς του (τέτοιο δεν υπήρχε). Φοβήθηκε τον έναν στους δέκα. Και μάλλον όχι κάποια τυχόν άμεση αντίδραση. Νομίζω πως φοβήθηκε μήπως κατηγορηθεί ότι παίρνει θέση στο μεταναστευτικό, «πολιτικοποιώντας» έτσι τη σχολική γιορτή. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτή είναι η τρομερή «επιτυχία» της Χρυσής Αυγής, με τη ενεργό συνενοχή των μνημονιακών κυβερνήσεων (γιατί δεν είναι μόνο ο Μπαλτάκος, είναι λ.χ. και ο νέος υπουργός Παιδείας στην προηγούμενη θητεία του). Το να φοβάται μια δασκάλα να μιλήσει ανοιχτά κατά του ρατσισμού επειδή αυτός είναι πια μια νόμιμη πολιτική θέση ανάμεσα στις άλλες, το να φοβάται να υπερασπίσει τους δυστυχισμένους επειδή προσφέρονται για αποδιοπομπαίοι τράγοι, το να φοβάται να μιλήσει για τους μετανάστες επειδή θα ακούσει «να τους πάρει σπίτι της».
Αυτή είναι, λοιπόν, η επιτυχία της Χρυσής Αυγής. Και, ταυτόχρονα, η ντροπή μας, όλων μας η ντροπή.
Ο Δημήτρης Ιωάννου είναι υποψήφιος διδάκτορας πολεοδομίας και χωροταξίας ΕΜΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου