Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όταν συνέβαιναν κοσμογονικές αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία άνοιγε τις καταπακτές για να επανέλθουν οι αιμοδιψείς δαίμονες του εθνικισμού στην περιοχή. Εκείνη την περίοδο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά, έπειτα από δεκαετίες, και η επανεμφάνιση μιας σλαβο-ορθόδοξης αλληλεγγύης μεταξύ Ρωσίας και Σερβίας, καθώς και η επίκληση του πανσλαβισμού, που είχε αρχικά ως φορείς τις εθνικιστικές δυνάμεις των δύο χωρών.
Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεσουρανούσε στη Σερβία το πολιτικό άστρο του Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς, ο οποίος είχε συμμαχήσει ανοικτά με τη σέρβικη εθνικιστική Δεξιά, και ο, ελεγχόμενος από τους Σέρβους, γιουγκοσλαβικός στρατός πολεμούσε στην Κροατία και στη Βοσνία, μαζί με Σέρβους παραστρατιωτικούς, όπως οι “Τίγρεις” του Άρκαν, και άλλους “νέο-Τσέτνικ”, κι επικρατούσε γενικά μια “μεγαλοσερβική” ατμόσφαιρα, η επίκληση του “μεγάλου Σλάβου Ορθόδοξου αδελφού”, δηλαδή της Ρωσίας ως προστάτη και σωτήρα, είχε γίνει mainstream ανάμεσα στους Σέρβους, που ένιωθαν απομονωμένοι και στοχοποιημένοι από μια όλο και πιο εχθρική Δύση.
“Η Σερβία μέχρι το Τόκιο!”
Τότε γνώρισε μεγάλη διάδοση ανάμεσα στους Σέρβους και το σύνθημα “Serbija do Tokija!”, δηλαδή “Η Σερβία μέχρι το Τόκιο!”. Ήταν ένα πανσλαβιστικό σύνθημα, που υπενθύμιζε την εν δυνάμει ενότητα και αλληλεγγύη της σλαβο-ορθόδοξης ομοεθνίας και ομογλωσσίας, με επίκεντρο φυσικά τη Ρωσία, που εκτεινόταν από τα Βαλκάνια μέχρι τις Κουρίλες νήσους στις βόρειες ακτές της Ιαπωνίας. Φυσικά αυτό το σύνθημα ήταν περισσότερο παρηγορητικό, για να τονώσει το φρόνημα των διεθνώς απομονωμένων Σέρβων. Υπενθύμιζε ωστόσο την ύπαρξη έντονων πανσλαβιστικών τάσεων, πέρα από την ίδια τη Ρωσία που είναι η ιστορική κοιτίδα αυτής της πολιτικής ιδεολογίας, αλλά κι ανάμεσα στους Σλαβικούς Ορθόδοξους λαούς των Βαλκανίων και ειδικά ανάμεσα στους Σέρβους.
Αυτές οι, περιθωριακές αρχικά τάσεις, ενισχύθηκαν με την ανάληψη της εξουσίας στο Κρεμλίνο από τον δυναμικό Βλάντιμιρ Πούτιν, που θέλησε να αναβιώσει το ρωσικό μεγαλείο χρησιμοποιώντας ως όχημά του τον εθνικισμό, την Ορθοδοξία και τον Πανσλαβισμό. Ο ίδιος και το κόμμα του “Μεγάλη Ρωσία” βοήθησαν στο να δημιουργηθούν οργανώσεις, κυρίως νέων, όπως οι λεγόμενοι “Λύκοι της Νύχτας”, μια οργάνωση μοτοσικλετιστών που υποστήριζαν με επιθετικό ακτιβισμό αυτό το ιδεολόγημα.
Ενισχύθηκαν κι από το γεγονός πως οι σλαβικές ορθόδοξες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπως η Σερβία, παρέμειναν σχεδόν επί δύο δεκαετίες εγκλωβισμένες σε μια “υγειονομική ζώνη”, στον προθάλαμο της Ε.Ε., χωρίς να τους δοθεί, έως πρόσφατα τουλάχιστον, μια σαφέστατη ευρωπαϊκή προοπτική. Την ίδια εποχή ο αντιδυτικισμός και ο Ευρωσκεπτικισμός στη Σερβία ενισχύθηκε, όπως ενισχύθηκε και ο Πανσλαβισμός και μια, σχεδόν θρησκευτική, λατρεία του Πούτιν -γνωστή και ως 'Πουτινισμός”- από την πλειονότητα των Σέρβων.
Αντιδυτικισμός και Πανσλαβισμός στα σημερινά Βαλκάνια
Συνδυάζοντας Ορθοδόξο Χριστιανισμό και Σλαβικό εθνικισμό, η ρωσική οργάνωση “Λύκοι της Νύχτας”, δεν μπορεί να θεωρηθούν απλά ως ένας “πολιτιστικός και θρησκευτικός οργανισμός”, ειδικά σε μια τόσο εύθραυστη περιοχή, όπως τα Βαλκάνια, όπου τα “τύμπανα του πολέμου” δεν έχουν ακόμη σιγήσει εντελώς. Είναι ένας ακόμη μοχλός για άσκηση, τόσο θρησκευτικής όσο και πολιτιστικής επιρροής, της Ρωσίας στα Δυτικά Βαλκάνια. Πρόκειται άλλωστε για μια περιοχή, όπου η Μόσχα συνεχίζει να διαδραματίζει ρόλο δραστήριου γεωπολιτικού παίκτη, χρησιμοποιώντας ως όχημα της την Ορθοδοξία και τον Πανσλαβισμό, σε συνδυασμό με την πολιτική, οικονομική, ενεργειακή και στρατιωτική επιρροή που διαθέτει.
Προωθώντας μια ορθόδοξη πανσλαβική ταυτότητα σε χώρες όπως η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη και, σε μικρότερο βαθμό στη Βόρεια Μακεδονία και στη Βουλγαρία, η Ρωσία είναι σε θέση να παρουσιάσει τον εαυτό της ως προστάτη των παραδοσιακών αξιών, ενώ παράλληλα τροφοδοτεί το αντιδυτικό συναίσθημα και τον Ευρωσκεπτικισμό των λαών της περιοχής. Αν και πολλές από αυτές τις ρωσικές κινήσεις περιλαμβάνουν σχετικά καλοδεχούμενες δραστηριότητες, όπως η αποκατάσταση θρησκευτικών χώρων και μνημείων καθώς και η οικοδόμηση θρησκευτικών και πολιτιστικών κέντρων, η πολιτική διασύνδεση μεταξύ μεταξύ Ορθοδοξάις και εθνικιστικού εξτρεμισμού θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέες βίαιες εντάσεις σε μια περιοχή που ήδη έχει πληγεί από τον πόλεμο κατά τη δεκαετία του 1990.
“Λύκοι της Νύχτας”: η “μηχανοκίνητη Χρυσή Αυγή” της Ρωσίας
Αποτελεί κοινό μυστικό πως η Ρωσία συχνά διασυνδέεται με θρησκευτικά και πολιτικά κίνητρα για να ασκήσει την επιρροή της στο εξωτερικό και ειδικά σε γεωπολιτικά ευαίσθητες περιοχές που την ενδιαφέρουν, όπως τα Βαλκάνια. Μέσω των στενών δεσμών της με τις τοπικές ορθόδοξες εκκλησίες και άλλους θεσμούς και οργανισμούς της περιοχής, η Μόσχα μπόρεσε να προκαλέσει εθνικιστικό εξτρεμισμό, συχνά μέσω προπαγάνδας και διοχέτευσης Fake News, και να ξεσηκώσει εθνικιστικές “ακτιβιστικές” ομάδες που ξέσπασαν βίαια κατά των πολιτικών τους αντιπάλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συμμορία μοτοσικλετιστών γνωστή με το όνομα “Λύκοι της Νύχτας”, που είναι ένα είδος “μηχανοκίνητης Χρυσής Αυγής” -ή “μηχανοκίνητων Γκρίζων Λύκων”- των Σλαβο-ορθόδοξων χωρών.
Οι “Λύκοι της Νύχτας” ιδρύθηκαν τη δεκαετία του 1980, όταν στην ηγεσία της τότε Σοβιετικής Ένωσης βρισκόταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και επικρατούσε η περίφημη “Περεστρόικα”. Ξεκίνησαν ως μια, φαινομενικά αθώα, λέσχη Ρώσων δικυκλιστών, που τότε είχαν ως αρχικό πολιτικό τους στόχο τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Σύντομα ωστόσο εξελίχθηκαν σε μια υπερπατριωτική οργάνωση με ισχυρές ορθόδοξες φιλοδοξίες και στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο και τον Πούτιν.
Η “Αυτοκρατορία των Λύκων”
Κατά την τελευταία δεκαετία οι “Λύκοι της Νύχτας” έχουν εξελιχθεί σε ένα περίπλοκο δίκτυο ιδιωτικών επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, οι δραστηριότητες των οποίων κυμαίνονται από ομάδες νεολαίας και πατριωτικές δραστηριότητες έως νυχτερινά κέντρα, τατουάζ και πώληση ενθυμίων και κάθε λογής εμπορευμάτων. Είναι συνδεδεμένοι με την Wolf Holdings, η οποία παρέχει ασφάλεια (Security) και ειδική εκπαίδευση και διαθέτει 17 κέντρα στη Ρωσία, την Ευρώπη και την Ασία. Οι “Λύκοι της Νύχτας”, μέχρι το 2016, είχαν δημιουργήσει 51 τοπικά παραρτήματα σε πολλά μέρη και χώρες, από την Τσετσενία μέχρι τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία. Συνολικά, έχουν σήμερα περίπου 5.000 δραστήρια μέλη, που είναι και μοτοσυκλετιστές.
Αυτή η οργάνωση ήρθε, από το 2008, πολύ πιο κοντά στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, χάρη στον ηγέτη της, τον Αλέξανδρο Ζαλντοστάνοφ, ευρύτερα γνωστός και ως “χειρούργος”, και το εξέχον μέλος, τον Αλέξεϊ Βελτζ. Ο Ζαλντοστάνοφ, έπειτα από ατύχημα που είχε το 1999 με τη μοτοσυκλέτα του, υπέστη μια “πνευματική μεταμόρφωση” και, με τη συνδρομή του Βελτζ, ανέθεσε στην ομάδα του μια “νέα αποστολή”: την προώθηση παντορθόδοξων συναισθημάτων και αλληλεγγύης μεταξύ των σλαβικών λαών. Ο ίδιος συναντά τακτικά τον επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (και πρώην πράκτορα της KGB) Πατριάρχη Κύριλο, για να συζητήσει τη φιλοξενία “πατριωτικών εκδηλώσεων” της οργάνωσης σε θρησκευτικούς χώρους. Καθόλου παράξενο άλλωστε που οι “Λύκοι της Νύχτας” υπερασπίστηκαν με βία την Ρωσική Εκκλησία ενάντια σε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις εναντίον της.
Τα “προσκυνηματικά” ταξίδια των Ρώσων “Λύκων” στα Βαλκάνια
Μια τακτική με τον οποία αυτή η “λέσχη μοτοσυκλετιστών” προωθεί την ατζέντα της είναι η οργάνωση “προσκυνηματικών ταξιδιών” των μελών της σε ιερούς τόπους, συχνά σε περιόδους πολιτικής έντασης. Το 2018, όταν το Λονδίνο κατηγόρησε τους πράκτορες του Κρεμλίνου για την απόπειρα δολοφονίας του πρώην πράκτορα Σέργκεϊ Σκριπάλ, οι “Λύκοι της Νύχτας” ξεκίνησαν μια 9ημερη περιοδεία στα Βαλκάνια.
Στα σύνορα της Σερβίας και Βοσνίας, ο Γιεβγένι Στρογκόφ δήλωσε στους NY Times ότι ο σκοπός του προσκυνήματος ήταν "να επεκταθεί ο πνευματικός δεσμός μεταξύ ανθρώπων και φίλων στη Σερβία και στη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (σ.σ. τη σέρβικη αυτόνομη οντότητα της Βοσνίας” και πως οι Ρώσοι και οι Σέρβοι "έχουν τον ίδιο πολιτισμό και την ίδια θρησκεία κι αυτό σημαίνει πολλά για μας".Καθόλου τυχαίο ότι το 2017 ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας Μίλοραντ Ντόντικ απέρριψε πολλές προσκλήσεις για να συναντήσει τους Ευρωπαίους πρεσβευτές, ενώ μίλησε ακόμη και για “ένωση με τη Σερβία”, καθώς και για τη “μητέρα Ρωσία”, τον υποτιθέμενο προστάτη όλων των Ορθοδόξων.
Το ταξίδι των “Λύκων” στην Ελλάδα και στο Άγιον Όρος
Πρέπει να σημειωθεί πως μία ομάδα Ρώσων “Λύκων της Νύχτας” έκαναν την άνοιξη του 2016 με τις μοτοσικλέτεστες τους περιοδεία και στην Ελλάδα. Επισκέφθηκαν τη Θεσσαλονίκη (12.5.2016), τα Μετέωρα, την Αθήνα (όπου επισκέφθηκαν τη Ρωσική Εκκλησία και το ρωσικό κοιμητήριο στον Πειραιά), την Κόρινθο, την Πάτρα κ.ά. Αν και, όπως κατήγγειλαν, “οι ελληνικές αστυνομικές αρχές ακύρωσαν πολλές βίζες από μέλη μας”, κάποιοι ήρθαν τελικά με αυτοκίνητα και όχι με τις μηχανές τους. Μάλιστα μια αντιπροσωπεία των “Λύκων” έβγαλαν διαμονητήρια και επισκέφθηκαν το Άγιον Όρος και συγκεκριμένα τη Μονη Βατοπαιδίου και το Ρωσικό Ορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, όπου και φιλοξενήθηκαν βγάζοντας μάλιστα φωτογραφίες με τους Ρώσους μοναχούς. Σύμφωνα μ' ένα μέλος της αποστολης “στην Ελλάδα αισθανόμασταν σαν στο σπίτι μας. Όλος ο κόσμος και όλα τα μοναστήρια μας υποδέχθηκαν με πολύ ζεστασία”.
Οι εξτρεμιστικές δράσεις των “Λύκων της Νύχτας”
Αν και η Ρωσία και ορισμένοι ηγέτες της Ορθοδόξου Εκκλησίας, χαρακτηρίζουν τους “Λύκους της Νύχτας” ως ανθρωπιστική οργάνωση, στη Δύση θεωρούνται ως τμήμα ενός τοξικού και εξτρεμιστικού οικοσυστήματος, που αναπτύσσεται στη Ρωσία κι εξάγεται στην Ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Όταν η Ρωσία το 2014 προσάρτησε την Κριμαία οι “Λύκοι της Νύχτας” βοήθησαν τις ρωσικές αρχές δημιουργώντας οδοφράγματα, εκφοβίζοντας τους τοπικούς αξιωματούχους και βοηθώντας τη ρωσική στρατιωτική επιδρομή σε μια ουκρανική ναυτική εγκατάσταση. Αυτές οι ενέργειες απέσπασαν πολλά μετάλλια από το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, γιατί βοήθησαν στην “επιστροφή της Κριμαίας”. Κέρδισαν ωστόσο για την οργάνωση και μια περίοπτη στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ.
Οι εξτρεμιστικές δράσεις των “Λύκων της Νύχτας” δεν περιορίστηκαν στην Ουκρανία. Στο υποτιθέμενο πραξικόπημα που έγινε το 2016 στο Μαυροβούνιο το 2016 συμμετείχαν και ντόπια μέλη αυτής της συμμορίας. Ο Αλεξάντρ Σίντζιλιτς, κατηγορούμενος από το Μαυροβούνιο ως ένας από τους υποκινητές του πραξικοπήματος για την ανατροπή της φιλοδυτικής κυβέρνησης, ήταν ο συνιδρυτής του σερβικού παραρτήματος των “Λύκων της Νύχτας”. Ενώ η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν εμπλέκετο άμεσα στο φερόμενο πραξικόπημα, φιλοξένησε ωστόσο τους ηγέτες των “Λύκων της Νύχτας” στο μοναστήρι του Όστρογκ, στο Μαυροβουνιο, τη νύχτα πριν από την πραγματοποίησή του.
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι γνωστή για την υποστήριξή της προς τους Σέρβους εθνικιστές, μερικοί από τους οποίους εξακολουθούν να ελπίζουν να δημιουργήσουν μια Μεγάλη Σερβία. Η Εκκλησία χρησιμοποιεί την επιρροή της σε χώρες, όπως το Μαυροβούνιο, για να τροφοδοτήσει τα αντιδυτικά συναισθήματα, κατά του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. παρέχοντας στις δυνάμεις αυτές οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη.
Στην αναμπουμπούλα οι "λυκοι" χαίρονται...
Οι “Λύκοι της Νύχτας”, μαζί με ορισμένες άλλες ΜΚΟ, ενεργούν ως βραχίονας της ρωσικής κυβέρνησης, επιτρέποντας ταυτόχρονα στην επίσημη Ρωσία ένα επίπεδο δυσπιστίας στις πράξεις τους και αποστασιοποόιησει από αυτές , όταν αυτό τη βολεύει. Η αυξανόμενη διστακτικότητα της Ε.Ε. σχετικά με το να δώσει ξεκάθαρη ευρωπαϊκή προοπτική στα Δυτικα Βαλκάνια, με πρόσφατο παράδειγμα την αναβολή έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία, όπου επίσης δραστηριοποιούνται έντονα οι “Λύκοι της Νύχτας”, συνεχίζει να προσφέρει χώρο στη Ρωσία για να αποκομίσει γεωπολιτικά και άλλα οφέλη.
Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί αυτό είναι οι Βρυξέλλες, αφού ξεκαθαρίσουν το ζήτημα της νέας ηγεσίας τους (νέος επικεφαλής της Κομισιόν κ.λ.π.) να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην προώθηση της ένταξης όλων των χωρών της περιοχής στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια. Όσο αυτό καθυστερεί, τόσο οι τοπικές εθνικιστικές και εθνοτικές εντάσεις θα αυξάνονται, προσφέροντας πεδίο δράσης σε εξτρεμιστικές οργανώσεις όπως οι “Λύκοι της Νύχτας”. Άλλωστε “στην αναμπουμπούλα οι λυκοι χαίρονται...”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου