Η επικρατέστερη θεωρία για την ξαφνική εξαφάνιση των δεινοσαύρων - και άλλων ειδών - είναι η πτώση ενός θηριώδη αστεροειδή, με διάμετρο ίσως και 15 χιλιομέτρων, ο οποίος χτύπησε τη Γη πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια, ανοίγοντας τον κρατήρα Τσικσουλούμπ, στη χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό και «στρώνοντας» τον δρόμο για την εξέλιξη του ανθρώπου.
Ο διάμετρος του κρατήρα που δημιούργησε η σύγκρουση υπολογίζεται στα 150 χιλιόμετρα και το βάθος του 20 χιλιόμετρα, μέσα στον ηπειρωτικό φλοιό. Σίγουρα δυνατό χτύπημα.
Σήμερα οι επιστήμονες μπορούν να «ακούσουν» τις πέτρες που βρίσκονται βαθιά μέσα στον κρατήρα, να «διηγούνται» τι συνέβη μέσα στα πρώτα λεπτά έως τις πρώτες ώρες μετά από αυτήν την καταστροφική στιγμή για τον πλανήτη μας.
Πέτρινη «χρονομηχανή»
Εκατοστό το εκατοστό, μια επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Τέξας απέσπασε κομμάτια από την καρδιά του λευκού ασβεστόλιθου στον βυθό του ωκεανού, παρατηρώντας τα απολιθωμένα σπαράγματα οργανισμών που πέθαναν εκατομμύρια χρόνια πριν. Αλλά ξαφνικά, όσο προχωρούσαν προς τα πίσω στον χρόνο μέσω της διαστρωμάτωσης των απολιθωμάτων, έπεσαν πάνω σε μια έντονη και ξαφνική διαφορά, καθώς τα στρώματα σκούρυναν απότομα.
«Τίποτα δεν έμοιαζε με το υλικό στα ανώτερα στρώματα» λέει ο Σον Γκούλικ, επικεφαλής της επιστημονικής αποστολή, στο National Geographic.
Αυτή η αλλαγή στο πέτρωμα σηματοδοτεί ακριβώς ένα από τα καταστροφικότερα γεγονότα της ιστορίας της Γης, πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια.
Η σύγκρουση του γιγάντιου αστεροειδή προκάλεσε μια εφιαλτική ακολουθία γεγονότων που οδήγησε στην εξαφάνιση περίπου του 75% των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας της εποχής, συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών των μη ιπτάμενων δεινοσαύρων και επιδρώντας καταλυτικά στη διαμόρφωση του κλίματος.
Τώρα, υποβάλλοντας τον βραχώδη πυρήνα σε μια σειρά δοκιμών, συμπεριλαμβανομένης της γεωχημικής μελέτης και της απεικόνισης με ακτίνες Χ, η ερευνητική ομάδα συγκέντρωσε ένα λεπτομερές χρονικό πλαίσιο για τα γεγονότα εκείνης της μοιραίας ημέρας, ενίοτε με ακρίβεια λεπτού.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, τα πιο σκουρόχρωμα στρώματα αποκαλύπτουν εκπληκτικές λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένης της τεράστιας ποσότητας υλικού που συσσωρεύτηκε ψηλά μόλις λίγες ώρες μετά το χτύπημα, μαζί με κομμάτια ξυλάνθρακα από τις τεράστιες πυρκαγιές που ξέσπασαν.
Προηγούμενες μελέτες κατάφεραν να συμπληρώσουν σιγά - σιγά τα κομμάτια του «παζλ» αυτή της «αποκαλυπτικής» πρόσκρουσης, χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό υπολογιστικών μοντέλων και γεωλογικών φαινόμενων που συνδέονται με την πρόσκρουση και παρατηρήθηκαν σε περιοχές σε όλο τον κόσμο.
Αλλά οι ακριβείς λεπτομέρειες του χάους που ακολούθησε ήταν ένα διαρκές μυστήριο, το οποίο οι επιστήμονες ήλπιζαν να λύσουν εξετάζοντας προσεκτικά τον ίδιο τον κρατήρα της πρόσκρουσης.
Τα ιζηματογενή στρώματα είχαν θάψει τον κρατήρα για χιλιετίες, γεγονός που εμπόδισε τους ανέμους και το νερό να τον φθείρουν, αλλά και κρύβοντάς τον από τους επιστήμονες, οι οποίοι άρχισαν να εξερευνούν τη δομή του κρατήρα το 1996.
Χρειάστηκε μια μακρά και επίπονη έρευνα για φτάσουμε στην άνοιξη του 2016, όταν η ομάδα βρήκε κατάφερε να αποσπάσει σε κομμάτια, μια «φέτα» του υπεδάφους της Γης, η οποία περιλαμβάνει τους τσακισμένους βράχους από την πρόσκρουση, τα στρώματα των λιωμένων πετρωμάτων και την μετάβαση στα συνήθη υποθαλάσσια ιζήματα.
Η νέα μελέτη αυτού του δείγματος από τον πυρήνα της πρόσκρουσης, συνδυάζει τις διαδοχικές «εγγραφές» του συμβάντος στα πετρώματα με μοντέλα υπολογιστών, για να δημιουργήσει ένα πρωτοφανές «χρονοδιάγραμμα» του γεωλογικού χάους της ημέρας που εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι.
Φαραωνικές πυρκαγιές, θηριώδη τσουνάμι
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα είναι ο ρυθμός με τον οποίο το υλικό ξανασυγκεντρώθηκε μετά την πρόσκρουση. Η πτώση του αστεροειδή τρύπησε χιλιόμετρα ωκεάνιου βυθού, δημιουργώντας θερμοκρασίες που εξάτμισαν πετρώματα και νερό μέσα σε μια μια στιγμή. Λίγα λεπτά αργότερα τα τοιχώματα του κρατήρα άρχισαν να καταρρέουν προς το εσωτερικό. «Πίδακας» εκτόξευσε πετρώματα σε υψόμετρο που ξεπερνά το σημερινό Έβερεστ ενώ οι λιωμένες πέτρες κινήθηκαν προς την επιφάνεια, σχηματίζοντας σύμπλεγμα βουνών και λόφων.
Την πρώτη ώρα μετά το χτύπημα το θαλάσσιο νερό επέστρεψε ορμητικά και κάλυψε τις κορυφές, εναποθέτοντας στην επιφάνειά τους διάφορα υλικά. Η πρώτη ημέρα φαίνεται πως ολοκληρώθηκε με τσουνάμι, στο οποίο οι επιστήμονες αποδίδουν την ύπαρξη μικροσκοπικών ποσοτήτων κάρβουνου στο ανώτερο στρώμα των εξεταζόμενων βράχων. Εικάζουν ότι το τσουνάμι εναπόθεσε στον κρατήρα υλικό από την στεριά, η οποία φλεγόταν.
Ένα από τα εντυπωσιακότερα ευρήματα των μελετητών είναι η απουσία θείου από τα πετρώματα, μολονότι ο βυθός στο σημείο που χτυπήθηκε αποτελούνταν σε σημαντικό βαθμό από ορυκτά που περιέχουν το εν λόγω στοιχείο. Στην πράξη, η απουσία θείου υποστηρίζει την θεωρία ότι ο αστεροειδής προκάλεσε μία από τις πέντε επιβεβαιωμένες μαζικές εξαφανίσεις στην ιστορία του πλανήτη μας, καθότι υποδεικνύει πως ο «κατακλυσμός» εκτόξευσε δισεκατομμύρια τόνους θείου από τις τσακισμένες πέτρες στην ατμόσφαιρα.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο προκλήθηκε παγκόσμιος χειμώνας που κατά πάσα πιθανότητα μείωσε δραστικά τις θερμοκρασίες, συμβάλλοντας στο τέλος των δεινοσαύρων.
Επιπλέον, ο πετρώδης πυρήνας προσφέρει ενδείξεις για το πώς η σύγκρουση επηρέασε άμεσα τη ζωή στη Γη. Το πύρινο κύμα της πρόσκρουσης ταξίδεψε με περίπου 45.000 μίλια την ώρα, μετατρέποντας σε αποκαΐδια οτιδήποτε βρέθηκε στο διάβα του σε ακτίνα 900 μιλίων. Το έδαφος που καταλαμβάνει το σημερινό και οτιδήποτε ζωντανό υπήρχε πάνω του εκείνη τη στιγμή, έγινε στάχτη αμέσως.
Φυσικά, κάθε νέα ανακάλυψη δημιουργεί και νέα ερωτήματα που περιμένουν την απάντησή τους. Ωστόσο, το να τεκμηριώνεις με ακρίβεια λεπτού, τι συνέβη μέσα σε μια στιγμή, πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, βοηθά καταλυτικά τους επιστήμονες στην «αναδόμηση» της εξέλιξης της ζωής στη Γη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου