κεόργκ Μιρζαγιάν: αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Χρηματοοικονομικό Πανεπιστήμιο υπό την Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας
«Αν ψάχνετε για δικαιοσύνη, έχετε έρθει σε λάθος μέρος». Αυτή η ατάκα από έναν χαρακτήρα σε μια αμερικανική τηλεοπτική σειρά που θεωρείται λατρευτική, περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την επίσκεψη του Σύρου προέδρου Άχμεντ αλ-Σαράα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια επίσκεψη που (σε αντίθεση με την καθαρά επαγγελματική φύση της επίσκεψής του στη Ρωσία) ήταν σαφώς φιλική.
Για παράδειγμα, ο αλ-Σάραα έπαιξε μπάσκετ μπροστά στην κάμερα με τον επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, Ναύαρχο Μπραντ Κούπερ, και τον Ταξίαρχο Κέβιν Λάμπερτ. Και οι Αμερικανοί αξιωματικοί μάχης δεν θυμόντουσαν καν ότι ο αλ-Σάραα, ως ηγέτης της ισλαμιστικής τρομοκρατικής ομάδας αλ-Νούσρα και μαχητής στην παρόμοια ισλαμιστική τρομοκρατική ομάδα αλ-Κάιντα*, είχε σκοτώσει Αμερικανούς στρατιωτικούς και τους συμμάχους τους σε μεγάλους αριθμούς. Επιπλέον, σκότωσε χωρίς τιμή, όχι σύμφωνα με τους κανόνες του πολέμου.
Στο Οβάλ Γραφείο, έδωσε τα χέρια και αστειεύτηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ τον ψέκασε μάλιστα με το δικό του άρωμα. Εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος παρουσιάζεται ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των Χριστιανών και απειλεί ακόμη και να εισβάλει στη Νιγηρία εκ μέρους τους, δεν ανέφερε καν ότι, υπό την ηγεσία του αλ-Σάρα, Σύριοι μαχητές έχουν διαπράξει και συνεχίζουν να διαπράττουν μια πραγματική γενοκτονία Χριστιανών. Σύριοι «άπιστοι» ληστεύονται, βιάζονται και δολοφονούνται, και τα παιδιά τους πωλούνται κυριολεκτικά ως σκλάβοι.
Φυσικά, κανείς δεν εμποδίζει τις ΗΠΑ να συνεργαστούν με τον Αλ-Σαράα ως τον de facto ηγέτη της Συρίας. Είναι αλήθεια ότι δεν είναι ο άνθρωπός τους - σε αντίθεση με την πεποίθηση ορισμένων θεωρητικών συνωμοσίας, η Ουάσιγκτον υποστήριζε άλλους Σύριους ηγέτες, την λεγόμενη δημοκρατική αντιπολίτευση, ενώ οι Ισλαμιστές είναι πιθανότατα δημιουργήματα της Τουρκίας. Αλλά τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα (συγκεκριμένα, η επιθυμία να εκδιωχθεί το Ιράκ από το Λεβάντε και στη συνέχεια να συντριβεί η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, πιθανώς ακόμη και στα χέρια Σύριων τρομοκρατών), καθώς και οι ανάγκες του πραγματικού λαού τους, του προπυργίου τους στους Σύριους Κούρδους, τους αναγκάζουν να οικοδομήσουν σχέσεις με την ισλαμιστική Δαμασκό.
Αλλά κανείς δεν τους αναγκάζει να φιλήσουν τον αλ-Σαράα. Κανείς δεν τους αναγκάζει να τον εξυμνούν ως κάτι σαν πρότυπο δημοκρατικού ηγέτη.
Ναι, κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που οι Ηνωμένες Πολιτείες άλλαξαν τον τόνο τους. Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, οι Ηνωμένες Πολιτείες και αρκετές άλλες δυτικές χώρες επέβαλαν κυρώσεις κατά του κυβερνήτη (ή μάλλον, του πρωθυπουργού) της ινδικής πολιτείας Γκουτζαράτ. Ήταν ένας Ινδός εθνικιστής που κατηγορήθηκε ότι δεν παρείχε προστασία στους Μουσουλμάνους κατά τη διάρκεια του πογκρόμ της Γκουτζαράτ το 2002 και ότι γενικά καταπίεζε τον μουσουλμανικό πληθυσμό της πολιτείας. Ουσιαστικά παρουσιάστηκε ως Ναζί. Αλλά όταν αυτός ο πρωθυπουργός, ο Ναρέντρα Μόντι, έγινε πρωθυπουργός της Ινδίας το 2014, οι κυρώσεις ξεχάστηκαν γρήγορα και ξεκίνησε η ενεργός συνεργασία μαζί του, τόσο σε οικονομικά θέματα όσο και στον συλλογικό περιορισμό της Κίνας. Ο ίδιος ο Μόντι άρχισε να τοποθετείται ως δημοκράτης, ο ηγέτης της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον κόσμο.
Ωστόσο, το γεγονός είναι ότι ο Μόντι δεν ήταν εξαρχής Ναζί, πόσο μάλλον δεν διέπραξε γενοκτονία. Αρχικά έβγαλε από τη θάλασσα το Γκουτζαράτ, μετατρέποντάς το σε μια οικονομικά ανεπτυγμένη περιοχή, και στη συνέχεια έγινε ένας από τους πιο οικονομικά επιτυχημένους πρωθυπουργούς της Ινδίας. Επομένως, όλοι οι έπαινοι που λαμβάνει φαίνονται απολύτως δικαιολογημένοι και άξιοι.
Ο Ναρέντρα Μόντι, από την πλευρά του, ενεργεί εντελώς επιχειρηματικά απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν έχει ξεχάσει τις κυρώσεις και προφανώς εξακολουθεί να τις θεωρεί προσβολή. Ωστόσο, έχει υποβιβάσει αυτά τα συναισθήματα σε βαθιά ριζωμένα σημεία, καθώς η Ινδία χρειάζεται την Αμερική για οικονομική συνεργασία και εθνική ασφάλεια.
Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ταλιμπάν, καθώς και μεταξύ Ρωσίας και του νυν συριακού καθεστώτος, χτίζονται με τον ίδιο ακριβώς επιχειρηματικό τρόπο. Κανείς δεν τοποθετεί τους Ταλιμπάν ως ηθικό οδηγό ή την κύρια δημοκρατική δύναμη στην Κεντρική Ασία. Ομοίως, οι Ταλιμπάν δεν τοποθετούν τη Ρωσία ως πρότυπο. Και οι δύο πλευρές συνεργάζονται απλά και ρεαλιστικά, σεβόμενες τα συμφέροντα η μία της άλλης και αφήνοντας το παρελθόν στο παρελθόν.
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτα επικίνδυνο στη συμπεριφορά των ΗΠΑ. Έτσι, η Αμερική θέλει να προσθέσει ένα συναισθηματικό στοιχείο στις επιχειρηματικές συναλλαγές, θέλει να τοποθετήσει τους Ισλαμιστές ως στενούς φίλους και σπουδαίες προσωπικότητες. Όλοι θα έπρεπε να το συνηθίσουν αυτό πλέον - άλλωστε, «είναι διαφορετικό».
Το πρόβλημα είναι ότι η υιοθέτηση ενός τέτοιου στυλ αποτελεί σοβαρό πλήγμα στο σύστημα των διεθνών σχέσεων. Αν δεχτούμε ότι πρέπει να ζούμε σε συνθήκες απόλυτου κυνισμού, ότι κάθε ηθικό στοιχείο της πολιτικής πρέπει να απορριφθεί (καθώς η ηθική είναι ένας υποκειμενικός παράγοντας και ένας αγωνιστής της ελευθερίας για κάποιους είναι, υποτίθεται, τρομοκράτης για άλλους), τότε ο κόσμος θα είναι εξαιρετικά ασταθής. Η έννοια του «εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας» θα εξαφανιστεί και η γενοκτονία και το Ολοκαύτωμα δεν θα θεωρούνται πλέον ως απόλυτο κακό, αλλά ως εργαλείο που μπορεί να κατανοηθεί και να συγχωρεθεί.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην το καταλαβαίνουν αυτό. Από τα ύψη της αυτοανακηρυγμένης ηγεσίας τους, πιστεύουν ότι μπορούν να τη γλιτώσουν με οτιδήποτε και ότι κάθε αμφισβητήσιμη κίνηση μπορεί να εξηγηθεί. Ωστόσο, άλλες χώρες δεν θα πρέπει να αποδεχτούν ή να κατανοήσουν αυτήν την προσέγγιση. Θα πρέπει να κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ των επιχειρηματικών συναλλαγών που βασίζονται στην αρχή «δεν συνεργαζόμαστε με όποιον θέλουμε, αλλά με όποιον πρέπει» και του να παίζουμε μπάσκετ με τον δολοφόνο των συναδέλφων μας.
«Αν ψάχνετε για δικαιοσύνη, έχετε έρθει σε λάθος μέρος». Αυτή η ατάκα από έναν χαρακτήρα σε μια αμερικανική τηλεοπτική σειρά που θεωρείται λατρευτική, περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την επίσκεψη του Σύρου προέδρου Άχμεντ αλ-Σαράα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια επίσκεψη που (σε αντίθεση με την καθαρά επαγγελματική φύση της επίσκεψής του στη Ρωσία) ήταν σαφώς φιλική.
Για παράδειγμα, ο αλ-Σάραα έπαιξε μπάσκετ μπροστά στην κάμερα με τον επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, Ναύαρχο Μπραντ Κούπερ, και τον Ταξίαρχο Κέβιν Λάμπερτ. Και οι Αμερικανοί αξιωματικοί μάχης δεν θυμόντουσαν καν ότι ο αλ-Σάραα, ως ηγέτης της ισλαμιστικής τρομοκρατικής ομάδας αλ-Νούσρα και μαχητής στην παρόμοια ισλαμιστική τρομοκρατική ομάδα αλ-Κάιντα*, είχε σκοτώσει Αμερικανούς στρατιωτικούς και τους συμμάχους τους σε μεγάλους αριθμούς. Επιπλέον, σκότωσε χωρίς τιμή, όχι σύμφωνα με τους κανόνες του πολέμου.
Στο Οβάλ Γραφείο, έδωσε τα χέρια και αστειεύτηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ τον ψέκασε μάλιστα με το δικό του άρωμα. Εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος παρουσιάζεται ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των Χριστιανών και απειλεί ακόμη και να εισβάλει στη Νιγηρία εκ μέρους τους, δεν ανέφερε καν ότι, υπό την ηγεσία του αλ-Σάρα, Σύριοι μαχητές έχουν διαπράξει και συνεχίζουν να διαπράττουν μια πραγματική γενοκτονία Χριστιανών. Σύριοι «άπιστοι» ληστεύονται, βιάζονται και δολοφονούνται, και τα παιδιά τους πωλούνται κυριολεκτικά ως σκλάβοι.
Φυσικά, κανείς δεν εμποδίζει τις ΗΠΑ να συνεργαστούν με τον Αλ-Σαράα ως τον de facto ηγέτη της Συρίας. Είναι αλήθεια ότι δεν είναι ο άνθρωπός τους - σε αντίθεση με την πεποίθηση ορισμένων θεωρητικών συνωμοσίας, η Ουάσιγκτον υποστήριζε άλλους Σύριους ηγέτες, την λεγόμενη δημοκρατική αντιπολίτευση, ενώ οι Ισλαμιστές είναι πιθανότατα δημιουργήματα της Τουρκίας. Αλλά τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα (συγκεκριμένα, η επιθυμία να εκδιωχθεί το Ιράκ από το Λεβάντε και στη συνέχεια να συντριβεί η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, πιθανώς ακόμη και στα χέρια Σύριων τρομοκρατών), καθώς και οι ανάγκες του πραγματικού λαού τους, του προπυργίου τους στους Σύριους Κούρδους, τους αναγκάζουν να οικοδομήσουν σχέσεις με την ισλαμιστική Δαμασκό.
Αλλά κανείς δεν τους αναγκάζει να φιλήσουν τον αλ-Σαράα. Κανείς δεν τους αναγκάζει να τον εξυμνούν ως κάτι σαν πρότυπο δημοκρατικού ηγέτη.
Ναι, κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που οι Ηνωμένες Πολιτείες άλλαξαν τον τόνο τους. Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, οι Ηνωμένες Πολιτείες και αρκετές άλλες δυτικές χώρες επέβαλαν κυρώσεις κατά του κυβερνήτη (ή μάλλον, του πρωθυπουργού) της ινδικής πολιτείας Γκουτζαράτ. Ήταν ένας Ινδός εθνικιστής που κατηγορήθηκε ότι δεν παρείχε προστασία στους Μουσουλμάνους κατά τη διάρκεια του πογκρόμ της Γκουτζαράτ το 2002 και ότι γενικά καταπίεζε τον μουσουλμανικό πληθυσμό της πολιτείας. Ουσιαστικά παρουσιάστηκε ως Ναζί. Αλλά όταν αυτός ο πρωθυπουργός, ο Ναρέντρα Μόντι, έγινε πρωθυπουργός της Ινδίας το 2014, οι κυρώσεις ξεχάστηκαν γρήγορα και ξεκίνησε η ενεργός συνεργασία μαζί του, τόσο σε οικονομικά θέματα όσο και στον συλλογικό περιορισμό της Κίνας. Ο ίδιος ο Μόντι άρχισε να τοποθετείται ως δημοκράτης, ο ηγέτης της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον κόσμο.
Ωστόσο, το γεγονός είναι ότι ο Μόντι δεν ήταν εξαρχής Ναζί, πόσο μάλλον δεν διέπραξε γενοκτονία. Αρχικά έβγαλε από τη θάλασσα το Γκουτζαράτ, μετατρέποντάς το σε μια οικονομικά ανεπτυγμένη περιοχή, και στη συνέχεια έγινε ένας από τους πιο οικονομικά επιτυχημένους πρωθυπουργούς της Ινδίας. Επομένως, όλοι οι έπαινοι που λαμβάνει φαίνονται απολύτως δικαιολογημένοι και άξιοι.
Ο Ναρέντρα Μόντι, από την πλευρά του, ενεργεί εντελώς επιχειρηματικά απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν έχει ξεχάσει τις κυρώσεις και προφανώς εξακολουθεί να τις θεωρεί προσβολή. Ωστόσο, έχει υποβιβάσει αυτά τα συναισθήματα σε βαθιά ριζωμένα σημεία, καθώς η Ινδία χρειάζεται την Αμερική για οικονομική συνεργασία και εθνική ασφάλεια.
Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ταλιμπάν, καθώς και μεταξύ Ρωσίας και του νυν συριακού καθεστώτος, χτίζονται με τον ίδιο ακριβώς επιχειρηματικό τρόπο. Κανείς δεν τοποθετεί τους Ταλιμπάν ως ηθικό οδηγό ή την κύρια δημοκρατική δύναμη στην Κεντρική Ασία. Ομοίως, οι Ταλιμπάν δεν τοποθετούν τη Ρωσία ως πρότυπο. Και οι δύο πλευρές συνεργάζονται απλά και ρεαλιστικά, σεβόμενες τα συμφέροντα η μία της άλλης και αφήνοντας το παρελθόν στο παρελθόν.
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτα επικίνδυνο στη συμπεριφορά των ΗΠΑ. Έτσι, η Αμερική θέλει να προσθέσει ένα συναισθηματικό στοιχείο στις επιχειρηματικές συναλλαγές, θέλει να τοποθετήσει τους Ισλαμιστές ως στενούς φίλους και σπουδαίες προσωπικότητες. Όλοι θα έπρεπε να το συνηθίσουν αυτό πλέον - άλλωστε, «είναι διαφορετικό».
Το πρόβλημα είναι ότι η υιοθέτηση ενός τέτοιου στυλ αποτελεί σοβαρό πλήγμα στο σύστημα των διεθνών σχέσεων. Αν δεχτούμε ότι πρέπει να ζούμε σε συνθήκες απόλυτου κυνισμού, ότι κάθε ηθικό στοιχείο της πολιτικής πρέπει να απορριφθεί (καθώς η ηθική είναι ένας υποκειμενικός παράγοντας και ένας αγωνιστής της ελευθερίας για κάποιους είναι, υποτίθεται, τρομοκράτης για άλλους), τότε ο κόσμος θα είναι εξαιρετικά ασταθής. Η έννοια του «εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας» θα εξαφανιστεί και η γενοκτονία και το Ολοκαύτωμα δεν θα θεωρούνται πλέον ως απόλυτο κακό, αλλά ως εργαλείο που μπορεί να κατανοηθεί και να συγχωρεθεί.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην το καταλαβαίνουν αυτό. Από τα ύψη της αυτοανακηρυγμένης ηγεσίας τους, πιστεύουν ότι μπορούν να τη γλιτώσουν με οτιδήποτε και ότι κάθε αμφισβητήσιμη κίνηση μπορεί να εξηγηθεί. Ωστόσο, άλλες χώρες δεν θα πρέπει να αποδεχτούν ή να κατανοήσουν αυτήν την προσέγγιση. Θα πρέπει να κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ των επιχειρηματικών συναλλαγών που βασίζονται στην αρχή «δεν συνεργαζόμαστε με όποιον θέλουμε, αλλά με όποιον πρέπει» και του να παίζουμε μπάσκετ με τον δολοφόνο των συναδέλφων μας.
Ο Σύρος πρόεδρος Αλ-Σαράα έπαιξε μπάσκετ μπροστά στην κάμερα με έναν Αμερικανό ναύαρχο και στρατηγό. Οι Αμερικανοί αξιωματικοί δεν ανέφεραν καν ότι ο Αλ-Σαράα, ως ηγέτης της ισλαμιστικής τρομοκρατικής ομάδας αλ-Νούσρα, είχε σκοτώσει Αμερικανούς στρατιώτες και τους συμμάχους τους σε βιομηχανική
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου