Η τοποθέτηση μου, στη Σύσκεψη της Αριστερής Πρωτοβουλίας
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Μέχρι σήμερα στην αγωνιστική πορεία του κινήματος μας, τόσο ο πολυσυλλεκτικός του χαρακτήρας όσο και η κοινωνική του δυναμική είχαν ενοποιητικό ιστό την αντιδεξιά στάση και πολιτική και τη σοσιαλιστική επαγγελία που εκφράζουν οι αρχές μας.
Οι επιλογές και οι αποφάσεις σχεδόν πάντοτε αναδείκνυαν τη ριζοσπαστική του φυσιογνωμία ιδιαίτερα σε κρίσιμες φάσεις της ιστορίας του.
Η κυβερνητική και κρατική εξουσία , σιγά αλλά σταθερά αποδυνάμωσε το κίνημα μας και απορρόφησε τη δυναμική του με αποτέλεσμα η σχέση του με την κοινωνία και τις δυνάμεις της αλλαγής να πάψει να αποτελεί την πηγή της ανατροφοδότησης , ελέγχου και προοπτικής. Έτσι η κοινωνική αναγκαιότητα υποχώρησε στο πολιτικά εφικτό, η κοινωνική δυναμική άρχισε να εγκλωβίζεται στην κρατική διαχείριση και το Κίνημα άρχισε να μετατρέπεται σε διαμεσολαβητικό μηχανισμό για τη νομή και τη διανομή της εξουσίας.
Η αδυναμία σύνθεσης των εσωτερικών του αντιφάσεων σε μια ενιαία αντίληψη και πρακτική ήταν γεγονός.
Το τελευταίο διάστημα αμφισβητήθηκε στο μέγιστο βαθμό όχι μόνο η προοδευτικότητα του κινήματος αλλά και η αναγκαιότητα της ίδιας του της ύπαρξης.
Το ΠΑΣΟΚ εγκλωβίστηκε στην εφαρμογή πολιτικών, ξένων με τις αρχές του και ο συνδυασμός της πολιτικής αναποτελεσματικότητας στην επίτευξη έστω αυτών των στόχων που τέθηκαν και της σύγκρουσης με όλες τις κοινωνικές ομάδες που παραδοσιακά στρατευόταν μαζί μας οδήγησε στην πλήρη απαξίωση του, αρχικά σαν πολιτική πρόταση και στη συνέχεια λογικά στην εκλογική συντριβή.
Πίσω από τους αριθμούς και τα ποσοστά η σημερινή συγκυρία και οι εξελίξεις αποδεικνύουν το αδιέξοδο δρόμο στον οποίο οδηγείται το Κίνημα.
Δεν αρκεί να αναρωτιέσαι τι έφταιξε και ξεχάστηκε η τεράστια συνεισφορά του Κινήματος στη δημοκρατική μετεξέλιξη της χώρας μέσα σε δυόμιση χρόνια. Οφείλεις να απαντήσεις αν είσαι διατεθειμένος να ανατρέψεις εκείνες τις πολιτικές που μηδένισαν την πολιτική ακτινοβολία του κινήματος μας.
Δεν αρκεί να αυτοαναγορεύεσαι σε προοδευτικός , οφείλεις να το αποδεικνύεις με την καθημερινή πολιτική σου πρόταση.
Δεν αρκεί να αναπαύεσαι στις δάφνες των περασμένων χρόνων, οφείλεις να βλέπεις μπροστά και να δημιουργείς τους όρους της πολιτικής παρέμβασης προκειμένου να ανατρέψεις και όχι να μονιμοποιήσεις νεοσυντηρητικές στροφές.
Είναι προφανές και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση ότι σήμερα οφείλουμε να επαναπροσδιοριστούμε στη βάση των αρχών μας. Να σχεδιάσουμε με βάση την προοδευτική μας καταβολή και όχι να προσαρμόσουμε τα πιστεύω μας στην αναγκαιότητα πολιτικών που λίγοι επιλέγουν, χωρίς καμία συγκροτημένη πολιτική διαδικασία.
Να επανακτήσουμε τη θέση μας στον Προοδευτικό χάρτη των Πολιτικών Δυνάμεων
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Ο όρος επιβίωσης και αναγέννησης του ΠΑΣΟΚ είναι ο προοδευτικός του χαρακτήρας. Το ΠΑΣΟΚ εγκαταλείφτηκε από την κοινωνία όταν πρώτο την εγκατέλειψε. Όταν ο πολίτης είδε απέναντι του όχι ένα στρατηγικό σύμμαχο αλλά ένα κόμμα που στράφηκε με τις πολιτικές του εναντίον του. Όταν οι ηγετικές ομάδες αποφάσισαν να υποταχτούνε στη λογική του «με κάθε θυσία» Κυβερνητισμού, διέλυσαν τον συνεκτικό ιστό του κινήματος (προοδευτική – αντιδεξιά στάση και πολιτική και σοσιαλιστική επαγγελία) και μετέτρεψαν ένα προοδευτικό κίνημα σε φορέα υλοποίησης αντιλαϊκών – καταστροφικών πολιτικών. Αυτή η πρόταση εξουσίας – στο όνομα μιας αμφισβητούμενης σωτηρίας της χώρας – στηρίχθηκε σε κρατικούς μηχανισμούς και όχι στη λαϊκή συμπαράταξη.
Η σημερινή απαξίωση του ΠΑΣΟΚ είναι το αποτέλεσμα αυτών των επιλογών.
Την ίδια στιγμή η συντηρητικές επιλογές αδιαφόρησαν για την εναρμόνιση του στρατηγικά επιθυμητού, του πολιτικά εφικτού και του κοινωνικά αναγκαίου, μετατρέποντας την βασική παράμετρο μιας προοδευτικής στρατηγικής σε μια απλή διαχείριση του παρόντος, χωρίς κοινωνικές συμμαχίες και άρα χωρίς καμία λαϊκή νομιμοποίηση.
Στην ουσία οι πολίτες αλλά και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, που πόνεσαν και μάτωσαν για την παράταξη, αναγκάστηκαν να γίνουν θεατές μιας πρωτοφανούς αντιμεταρρύθμισης των κατακτήσεων που το ΠΑΣΟΚ επέβαλλε στη χώρα και στην κοινωνία, από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ.
Τα αποτελέσματα είναι γνωστά, ορατά και αντιληπτά από όλους.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η ένταξη μας στο ΠΑΣΟΚ έγινε στη βάση της συμφωνίας μας με τις αρχές του, τις βασικές του εξαγγελίες και κυρίως στη βάση της συμφωνίας μας με την 3η του Σεπτέμβρη.
Δεν είμαστε τα απολιθώματα του χθες που τυφλά θα υπερασπιστούμε τις ιερές γραφές, παραγνωρίζοντας την ανάγκη προσαρμογής τους στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται.
Είναι κοινή ομολογία , ότι η ιδρυτική μας διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη αποτελεί ένα κείμενο ιστορικό και αξεπέραστο. Οι στόχοι, οι ιδέες και τα μηνύματα του, οι επισημάνσεις, οι αρνήσεις και οι προτάσεις του έχουν το δικό τους αυτόνομο βεληνεκές και τη δική τους αυτοτελή αξία. Μια τέτοια διακήρυξη δε λησμονιέται ποτέ, γιατί σε μια καθοριστική συγκυρία ενσάρκωσε τους πόθους και τους αγώνες γενιών και γενιών. Γιατί συμπύκνωσε τα συμφέροντα των μη προνομιούχων. Γιατί έκφρασε αυθεντικά τις ελπίδες των πιο ζωντανών λαϊκών δυνάμεων. Γιατί πυροδότησε την αυτοοργάνωση τη λαογέννητη δημιουργική πρωτοβουλία.
Η 3η του Σεπτέμβρη , ως Λόγος της Γέννησης του ΠΑΣΟΚ, είναι λόγος Διακηρυκτικός και Οραματικός με στρατηγικούς στόχους και πολιτικές κατευθύνσεις, με γενικές αμφισβητήσεις και αρνήσεις, με γενικές καταφάσεις και υποσχέσεις. Πέρα από την περιγραφή η Διακήρυξη μας ήταν και είναι ταυτόχρονα ο πιο δυνατός και ρηξικέλευθος Λόγος Διαμαρτυρίας για τη συγκυρία του 1974 καθώς και ο πιο ελπιδοφόρος Λόγος με μια επαγγελία και υποθήκη για το μέλλον.
Είναι φυσικό να υπάρχουν σε αυτή επισημάνσεις που σήμερα είναι αναντίστοιχες με την ίδια την πραγματικότητα. Είναι φυσικό να υπάρχουν σημεία που έχουν ξεπεραστεί από την ίδια τη ζωή. Είναι φυσικό να απαιτούνται νέες επεξεργασίες , αναθεωρήσεις και αλλαγές.
Αυτό όμως είναι εντελώς διαφορετικό από την πλήρη ανατροπή των πολιτικών, ιδεολογικών και στρατηγικών κατευθύνσεων μας.
Είναι διαφορετικό να επαναπροσδιορίζεις τα δεδομένα και διαφορετικό να αλλάζεις τη καρδιά των πολιτικών σου πιστεύω.
Είναι άλλο να είσαι ρεαλιστής, σύγχρονος, προσαρμοστικός στις απαιτήσεις των καιρών και άλλο ξαφνικά να μεταλλάσσεσαι από προοδευτικός σε νεοσυντηρητικό. Από υποστηρικτή του λαού σε τιμωρό του. Από δύναμη αλλαγής σε δύναμη συμβιβασμού και υποστηρικτή του συστήματος.
Οφείλουμε να μετράμε τη συνέπεια μας με τη σθεναρή παρέμβαση μας στις σύγχρονες αντιφάσεις της πραγματικότητας και της ζωής και όχι με τις αφηρημένες και αναντίστοιχες επικλήσεις σε παλιές σωστές αλλά σήμερα ξεπερασμένες θέσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι διαγράφουμε , αλλάζουμε και εκτροχιάζουμε την πολιτική τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ στον κοινωνικό χάρτη της χώρας.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Ένα κίνημα αν θέλει να μεγαλουργήσει οφείλει να μην εφησυχάζει και να μη βολεύεται ποτέ. Ένα κίνημα σαν ζωντανός , σύγχρονος και ακμαίος οργανισμός οφείλει να μην επαναπαύεται στις παλιές δόξες και να μην υποτάσσεται στη μιζέρια της καθημερινότητας. Οφείλει να επανεξετάζει και να διαφοροποιεί τα θεωρητικά και αναλυτικά του εργαλεία, ελευθερώνοντας τον εαυτό του από δόγματα, ταμπού και προκαταλήψεις. Η καθήλωση και η εμμονή τόσο σε σχηματικούς αρχαϊσμούς όσο και σε εφήμερους κώδικες μιας επιφανειακής διαχείρισης της εξουσίας για την εξουσία οδηγεί το κίνημα στο μαρασμό και στον εκφυλισμό.
Βυθίζει το Κίνημα πότε σε μια εσωστρεφή αναζήτηση της αλήθειας στις «ιερές γραφές» και πότε στην τυφλή διεκδίκηση προσωπικών διαχειριστικών ρόλων στη νομή της εξουσίας. Όμως η περιοδική μετάπτωση από τη μια κατάσταση στην άλλη, από τη δογματική εκδοχή της συνέπειας στη χωρίς αρχές και ουσιαστικό περιεχόμενο διαχείρισης της εξουσίας συντηρεί ένα φαύλο κύκλο επικίνδυνο. Συντηρεί την πολιτική αμορφία και την ιδεολογική ρευστότητα του Κινήματος καθώς και τις προσωποποιημένες ενστάσεις και συγκρούσεις μέσα στο κίνημα. Η επικράτηση αυτού του κλίματος βγάζει σταδιακά το Κίνημα μας έξω από τη ζωή και έξω από την πραγματικότητα και έξω από τον προορισμό του.
Με αυτή την αγκυλωμένη και αλλοτριωμένη συνείδηση για το ΠΑΣΟΚ βρισκόμαστε αντιμέτωποι σήμερα.
Μια συνείδηση αγκυλωμένη γιατί προσπαθεί να δικαιολογήσει την ύπαρξη της και τη συνέπεια της είτε με την παρασιώπηση είτε με την εξιδανίκευση της πραγματικότητας.
Μια συνείδηση αλλοτριωμένη και ψευδή γιατί απεγνωσμένα προσπαθεί να εγκλωβίσει τη δυναμική ενός πολιτικού φορέα αλλαγής στα πλαίσια μιας εφήμερης διαχείρισης.
Οφείλουμε να απαντήσουμε θετικά και επιθετικά.
Να μην υποταχθούμε μοιρολατρικά στη συγκυρία και την καθημερινή φθορά.
Να ξεφύγουμε από τις συμπληγάδες του άκριτου δογματικού λόγου και μιας λογικής που παγιδεύει, που αναγορεύει τη διαχείριση της εξουσίας , ως αυτοσκοπό.
Για αυτό πιστεύουμε ότι το ΠΑΣΟΚ οφείλει να προχωρήσει εδώ και τώρα, στην αναγκαία και επιθυμητή αναγέννηση της φυσιογνωμίας, της στρατηγικής, της πολιτικής , των ιδεών, των προτύπων, των αξιών και των πρακτικών του.
Αυτή η προσπάθεια αναγέννησης είναι μια πορεία σύγκρουσης και αντιπαλότητας:
1. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με την ιδεολογική ανυποληψία που οδηγεί σε πολιτικό θάνατο. Η ταύτιση του ΠΑΣΟΚ και του ιστορικού του ρόλου με την πολιτική και τα προγραμματικά σχέδια κομμάτων της Βόρειας Ευρώπης , που έχουν κατά καιρούς εφαρμόσει μια κλασσική σοσιαλδημοκρατική πολιτική είναι και ανιστόρητη και επικίνδυνη καθώς ταυτίζει διαφορετικές ιστορικές, κοινωνικο – οικονομικές συνθήκες , διαφορετικά μοντέλα σκέψης , θεσμών και συστημάτων.
2. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με την προσπάθεια μετατροπής ενός Κινήματος από δύναμη Αλλαγής σε βοηθητικό υποστήριγμα ενός συστήματος που έχει σαν στόχο την υποταγή στις απαιτήσεις και τις πολιτικές φόρμες, των συντηρητικών δυνάμεων της Ευρώπης.
3. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική ενός ορισμένου τύπου πολιτικής και κοινωνικής διαπάλης, ενός συγκεκριμένου τύπου οικονομικού προγραμματισμού, ενός συνηθισμένου τύπου σκέψης, διαλόγου και δράσης, που έχει κλείσει τον κύκλο του.
Οφείλουμε να καταλάβουμε ότι το μέλλον έχει ανοίξει , χωρίς να μας ρωτήσει, ένα λογαριασμό με το Έθνος, για την κοινωνία, για όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς, για όλους τους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς , για όλα τα συνδικάτα, για όλους τους πολίτες.
Αυτό το λογαριασμό οφείλουμε να τον ξοφλήσουμε χωρίς καμία δυνατότητα υπεκφυγής και άρνησης.
4. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τις λογικές της αυθεντίας. Σε αντίθεση με αυτές τις λογικές εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι η επιτυχής κατάληξη της προσπάθειας μας στηρίζεται στον ουσιαστικό διάλογο, σε αποτελεσματικές μορφές πρωτοβουλιών και πράξης, σε συναινέσεις, σε αναζήτηση και οικοδόμηση των αναγκαίων μίνιμουμ συγκλίσεων και κοινών στάσεων πάνω στη διαλεχτική σύνθεση των αντιθέσεων. Η συλλογική ηγεσία είναι όχι απλά αναγκαιότητα αλλά μονόδρομος για το κίνημα.
5. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική του «κόμματος στελεχών».
Η νικηφόρα πορεία του ΠΑΣΟΚ οφείλεται και στην κινηματική του μορφή. Όταν αυτή έπαψε να υπάρχει – η αλήθεια είναι ότι πολλοί προσπάθησαν για αυτό – απομονώθηκε βίαια από την κοινωνία, πορεύτηκε ένα μοναχικό δρόμο, χωρίς να μπορεί να ανατροφοδοτεί τις δυνάμεις του και κατέληξε σε ένα σχηματισμό, πολιτικά και οργανωτικά απονευρωμένο, αδύναμο να παρέμβει στις εξελίξεις, πολύ περισσότερο δε να τις καθορίσει.
Σήμερα οφείλουμε να δώσουμε απαντήσεις ανατρεπτικές και αναιρετικές αυτών των αρνητικών όψεων της πολιτικής μας.
Η απαντήσεις μας οφείλουν να συναρτώνται με την υιοθέτηση μιας πολιτικής κουλτούρας μαχόμενης, όχι για το παρελθόν αλλά για το μέλλον. Οφείλουν να συμπορεύονται με μια διαδικασία αναζήτησης , ψηλάφησης και προπαντός δοκιμασίας των δυνατοτήτων μας για αυθεντικούς προσδιορισμούς του προγραμματικού μας λόγου και σχεδιασμού.
6. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική της υποταγμένης σοσιαλδημοκρατίας
Αξίζει ο κόπος να ξανασυζητήσουμε και να ξαναθυμηθούμε 5 λέξεις με νόημα και αξία, με σημασία και προοπτική και για τη θεωρητική μας ανάλυση και για την καθημερινή μας πρακτική, ειπωμένες και αναλυμένες επαρκώς από την 22η Σύνοδο της Κ.Ε. , το 1987:
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ.
Ελληνικός γιατί προσδιορίζουμε με αυτόν τον τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας περιφερειακής χώρας του ευρωπαϊκού Νότου. Με συγκεκριμένη κοινωνική και οικονομική δομή, με συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πολιτική ιστορία και ιδιαίτερο συσχετισμό πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων.
Δημοκρατικός γιατί προσδιορίζουμε την ευαισθησία μας στην αρχή της Ελευθερίας και την ιδέα της Δημοκρατίας. Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και Πλουραλισμός δεν είναι μια μικρή λεπτομέρεια αλλά συστατικό στοιχείο της φυσιογνωμίας και της πορείας μας.
Ειρηνικός γιατί δεν έχουμε καμία σχέση με στρατηγικές εφόδου και βίαιη επιβολή καθεστώτων. Προσδιορίζει τα Μέσα που προκρίνουμε, υιοθετούμε και πιστεύουμε. Μοναδική πηγή εξουσίας είναι ο Κυρίαρχος Λαός.
Δρόμος γιατί ανάμεσα στη σημερινή κοινωνία και την αυριανή υπάρχει μια απόσταση που πρέπει να διανυθεί . Μια μεταβατική φάση με κοινωνικές , πολιτικές, οικονομικές και ιδεολογικές αντιφάσεις, μια διαδικασία σύγκρουσης ανάμεσα στο παλιό και το νέο.
Σοσιαλισμός γιατί προσδιορίζουμε και σηματοδοτούμε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς καταπίεση , χωρίς αλλοτρίωση. Μια κοινωνία ανοιχτή και σύγχρονη, δημοκρατική και δίκαιη, ελεύθερη και αυτοδιαχειριστική, μια κοινωνία πολιτών με ελευθερίες και δικαιώματα, με αυτονομία.
Σηματοδοτεί την κλίμακα προτεραιοτήτων, επιλογών και αξιών.
Ταυτόχρονα σηματοδοτεί ένα νέο πρότυπο παραγωγής .
Η λέξη ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ σηματοδοτεί το πραγματικό περιεχόμενο των πιο ισχυρών πανανθρώπινων αξιών.
Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ σηματοδοτεί το πραγματικό όνομα και το πραγματικό νόημα στις ιδέες της ελευθερίας και της δημοκρατίας , της δικαιοσύνης και της ισότητας.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Αυτές είναι οι αξίες μας, αυτά είναι τα ιδανικά, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στρατευτήκαμε στο ΠΑΣΟΚ.
Και σήμερα δυστυχώς, εμείς οφείλουμε να αναλάβουμε το ιστορικό καθήκον να αποενοχοποιήσουμε τα πιστεύω μας.
Να αποενοχοποιήσουμε τα οράματα μας.
Να πορευτούμε από το βάλτο της σημερινής απαξίωσης των πάντων, στη νικηφόρα πορεία του αύριο.
Να μιλήσουμε και πάλι με περηφάνια για αυτό που ήμασταν , για αυτό που είμαστε, για αυτό που θα είμαστε.
Γιατί δεν αλλάξαμε. Δεν πουλήσαμε τις αρχές μας στο παζάρι της σκοπιμότητας. Δεν υποστείλαμε τη σημαία . Δεν αποδεχτήκαμε σιωπηλά τις λογικές συμβιβασμού.
Γιατί δεν είμαστε διατεθειμένοι να διαγράψουμε τα πιστεύω μας.
Εμείς αυτές τις αξίες υπηρετήσαμε, αυτές υπηρετούμε και έτσι θα πορευτούμε.
Θα συγκρουστούμε, θα δώσουμε τη μάχη που ξέρουμε να δίνουμε, ενάντια στις λογικές της απαξίωσης και της μετατροπής του ΠΑΣΟΚ σε υπηρέτη ενός αρρωστημένου κατεστημένου.
Εμείς δεν θα απολογηθούμε για τα μνημόνια και τη δεξιά στροφή.
Σε εμάς δεν ταιριάζει η μιζέρια και η υποστολή της σημαίας των οραμάτων μας.
Εμείς δεν υπογράψαμε καμία δήλωση μετάνοιας στα κελεύσματα όσων πρόσκαιρα χρησιμοποίησαν το ΠΑΣΟΚ.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Έχουμε δρόμο και πολύ αγώνα μπροστά μας.
Δεν θα τα φοβηθούμε….