Συνέντευξη της Τζούντιθ Μπάτλερ στο πλαίσιο του Αφιερώματος της Αυγής για τις Αμερικανικές Εκλογές
Να μην τρέφουμε "ριζοσπαστικές ελπίδες" για τις ΗΠΑ λέει στην "Αυγή" η γνωστή Αμερικανίδα διανοούμενη, καθηγήτρια ρητορικής και συγκριτικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, Τζούντιθ Μπάτλερ. Έχοντας συμβάλει όσο λίγοι στη διεύρυνση της φεμινιστικής σκέψης και στη διατύπωση της θεωρίας της "κατασκευής" των φύλων, μάς παρουσιάζει τον μέσο Αμερικανό ψηφοφόρο να αγχώνεται για τα χρέη του και για το αν θα έχει δουλειά αύριο... Ερμηνεύει παράλληλα τη γυναικεία ψήφο προς τους Ρεπουμπλικανούς ως επιλογή συντηρητικών γυναικών που δεν "θέλουν πολλά-πολλά με τον φεμινισμό". Πιστή στη λογική του "μη χείρον βέλτιστον", υποστηρίζει πως ο Ομπάμα είναι καλύτερος από τον Ρόμνεϊ, χωρίς πάντως οι δυο τους να διαφέρουν πολύ.
Συνέντευξη στην Αναστασία Γιάμαλη
* Ποιο είναι το προφίλ του μέσου Αμερικανού ψηφοφόρου γνωρίζοντας πως η Αμερική παραμένει ένα πολυφυλετικό μωσαϊκό;
Δεν είμαι σίγουρη για το ποιον θα μπορούσε να περιγράψει κανείς ως "μέσο Αμερικανό ψηφοφόρο", όμως όλο και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων αντιμετωπίζουν άγχος για το κατά πόσο οι δουλειές τους θα συνεχίσουν να υφίστανται ή για το κατά πόσο κάποια στιγμή, θα ξεχρεώσουν τα χρέη τους. Ενδεχομένως, λοιπόν, ο «μέσος» Αμερικάνος ψηφοφόρος να χαρακτηρίζεται από το άγχος για την απασχόληση και τα χρέη του.
* Τι μετράει πιο πολύ στην τελική του απόφαση αυτών που θα ψηφίσουν: η μείωση της ανεργίας, η συγκρότηση κοινωνικού κράτους ή η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της μεσαίας τάξης;
Κάποτε οι ΗΠΑ ήταν σε θέση να εκτιμήσουν τα είδη των κοινωνικών παροχών και υποχρεώσεων που εμπίπτουν στην κατηγορία του «κράτους πρόνοιας». Σήμερα, πλέον, ο όρος αυτός έχει μετατραπεί σε «βρισιά». Ο Ρόμνεϊ δήλωσε κάποια στιγμή πως το 47% των πολιτών θεωρούν εαυτούς «θύματα» του συστήματος και περιμένουν κρατικά επιδόματα για να ζήσουν. Ο Ομπάμα χρησιμοποίησε εναντίον του σχόλιο αυτό στο δεύτερο ντιμπέιτ, για να καταστήσει σαφές πως κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να έχει ίσες ευκαιρίες στη μισθωτή εργασία.
* Πώς είναι δυνατόν ένα υπερ-σεξιστικό και υπερ-συντηρητικό κόμμα όπως αυτό των Ρεπουμπλικάνων να προσελκύει τη γυναικεία ψήφο;
Πολλές συντηρητικές γυναίκες δεν θέλουν να έχουν πολλά-πολλά με τον φεμινισμό. Άρα κάτι τέτοιο δεν αποτελεί έκπληξη. Θέλουν να σχετίζονται με άνδρες οι οποίοι έχουν εξουσία και επιθυμούν να πιστεύουν στην ελεύθερη αγορά καθώς θεωρούν πως έτσι εξυπηρετείται καλύτερα το συμφέρον τους. Ο Ρόμνεϊ τοποθετεί τον εαυτό του στην κατηγορία των «προοδευτικών» Ρεπουμπλικάνων σε μία προσπάθεια να διαφοροποιηθεί από τους υπερ-συντηρητικούς. Έτσι προσπαθεί να εξασφαλίσει τις ψήφους των «μετριοπαθών» ψηφοφόρων καθώς γνωρίζει πως οι υπερσυντηρητικοί δεν έχουν άλλη πολιτική στέγη. Με τον ίδιο τρόπο, ο Ομπάμα γνωρίζει πως όλοι εκείνοι που τοποθετούνται ιδεολογικά στην Αριστερά επίσης δεν έχουν πού να πάνε, εκτός κι αν ψηφίσουν ανεξάρτητα ως μορφή αντίστασης στο δικομματικό σύστημα.
* Σε ποιον βαθμό οι ψηφοφόροι επηρεάζονται από τις προεκλογικές καμπάνιες των εκατομμυρίων δολαρίων. Ποια είναι η επιρροή της αρνητικής διαφήμισης;
Είμαι βέβαιη πως αρκετοί ψηφοφόροι επηρεάζονται από αυτήν την ακριβή προεκλογική εκστρατεία. Περιμένουν μια «ατάκα» για να καταλήξουν στην επιλογή τους. Δεν έχει μελετηθεί αρκετά, ωστόσο πολλοί άνθρωποι παρακολουθούν τις «γκάφες» των πολιτικών σαν να είναι σαπουνόπερα. Πρόκειται για παρατεταμένη διαδικασία, αλλά επί της ουσίας δεν "παράγει" ένα πιο ενημερωμένο εκλογικό σώμα.
* Τον τελευταίο χρόνο εκτός από τα κινήματα Οccupy διαπιστώνουμε και μια επαναδραστηριοποίηση του συνδικαλισμού, κυρίως στον δημόσιο τομέα, πράγμα σχετικά σπάνιο για τα αμερικανικά δεδομένα. Πώς ερμηνεύετε αυτό το φαινόμενο;
Θεωρώ πως έχει γίνει απόλυτα σαφές το γεγονός ότι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι γρηγορότερα και οι φτωχοί αυξάνονται με ανάλογη ταχύτητα. Αυτή η συνειδητοποίηση έχει προκαλέσει μια αλλαγή στην κοινή γνώμη. Πολλοί άνθρωποι που ένιωθαν πως είχαν ασφάλεια στα εργασιακά τους δεν την έχουν πια, ενώ όλο και περισσότεροι δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Το κίνημα «Occupy» είναι βέβαια ένα μη εκλογικό κίνημα ή μάλλον αντιεκλογικό, αλλά σε μεγάλο βαθμό πρόβαλε τον αυξανόμενο φόβο και την απόγνωση που νιώθουν πολλοί εργαζόμενοι και μη. Αυτό που είναι ενδιαφέρον, και θλιβερό συνάμα, είναι πως κανένας υποψήφιος δεν θέτει πραγματικά το ζήτημα της φτώχειας. Και η φτώχεια έχει γίνει «βρισιά», και έχει γίνει «βρισιά» γιατί τα κρατικά επιδόματα για τους φτωχούς θεωρούνται απαράδεκτα από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης.
* Ποια είναι τα βασικά παγκόσμια ζητήματα με τα οποία θα ασχοληθεί η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ανεξαρτήτως νικητή και πόσο διαφέρουν οι δύο υποψήφιοι τελικά;
H βασική διαφορά μεταξύ των δύο είναι πως ο Ρόμνεϊ δεν έχει την εμπειρία, ωστόσο θεωρώ πως και οι δύο αποδέχονται την πρωτοκαθεδρία της «ασφάλειας» που σημαίνει πως είναι και οι δύο πρόθυμοι να συνεχίσουν την ίδια επιθετική πολιτική πολέμων. Μια πολιτική που στοιχίζει πολλές ζωές αμάχων και προάγει μια πολύ εχθρική σχέση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και έναν μεγάλο αριθμό χωρών. Πολλοί Αμερικάνοι πολίτες και ακόμη περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο, νόμιζαν πως ο Ομπάμα θα είχε μια πιο ηθική στάση στο ζήτημα των αμερικανικών πολέμων, αλλά αποδείχθηκε πως ισχύει το αντίθετο. Είναι, ωστόσο, γεγονός πως ο Ρόμνεϊ θα ήταν χειρότερος με τις ευλογίες των Ρεπουμπλικανών. Και τα δύο κόμματα, όμως, πλέον αποδέχονται την ιδέα του πολέμου ως αναπόσπαστου μέρους της καθημερινότητας.
* Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει καθόλου τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι Αμερικάνοι τον καπιταλισμό;
Eίμαι σίγουρη πως το κίνημα «Occupy» ανέδειξε πολλά σημαντικά ερωτήματα σε ό,τι αφορά τις ταξικές διαφορές και έδειξε πολύ καθαρά το πως οι αστυνομικές δυνάμεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα του κράτους και των επιχειρήσεων. Σε αυτή τη χώρα, έχουμε γίνει μάρτυρες της καταστολής του δικαιώματος της διαδήλωσης, ακόμη και της ποινικοποίησης του. Όλα αυτά αποκαλύφθηκαν με τον πιο αναντίρρητο τρόπο, βλέποντας κανείς τη βάναυση μεταχείριση των διαδηλωτών του «Occupy» όσο και των φοιτητικών κινημάτων που εκδήλωναν την αντίθεσή τους στα φοιτητικά χρέη. Οπότε δεν ξέρω κατά πόσο έχουμε μπει στη διαδικασία να εξετάσουμε το ζήτημα του ίδιου του καπιταλισμού, αλλά σίγουρα επήλθε η συνειδητοποίηση πως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους. Το «μήνυμα» βρήκε τον αποδέκτη. Μάλιστα, έμμεσα εμφανίζεται και στις καμπάνιες. Αλλά, προς το παρόν, δεν υπάρχει χώρος για ριζοσπαστικές ελπίδες...
aygi