Ομάδα των «Ιαπώνων»

Πολιτική ομάδα του ελληνικού κοινοβουλίου, που έδρασε από το 1906 έως το 1908, με ριζοσπαστικές ιδέες για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, σε μια εποχή που ήταν ακόμη νωπή η ήττα του 1897, το «Μακεδονικό» βρισκόταν σε τέλμα και η πολιτική φαυλότητα κυριαρχούσε στο εσωτερικό. Προήλθε από τη διάλυση της δηλιγιαννικής παράταξης το 1905 και την εκλογή μερικών νέων ανεξάρτητων πολιτευτών στις εκλογές του 1906.

Η ονομασία της πιστώνεται στον δημοσιογράφο και εκδότη της «Ακροπόλεως» Βλάση Γαβριηλίδη, ο οποίος παρομοίωσε τη μαχητικότητα που επεδείκνυαν τα μέλη της στη Βουλή με την ορμητικότητα των ιαπώνων στρατιωτών κατά τον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο (1904-1905). Έγραφε σχετικά ο σπουδαίος δημοσιογράφος στις 10 Φεβρουαρίου 1907: «Τι θα πη κρυφός και σκοτεινός πόλεμος δεν γνωρίζουν. Την παρασκηνιακήν διπλωματίαν δεν την παραδέχονται. Αδιάλλακτοι κοινοβουλευτικοί, δεν αναγνωρίζουν άλλο πεδίον δράσεως έξω από την αίθουσα του κοινοβουλίου. Ωχυρωμένοι εις την άκραν αριστεράν κατοπτεύουν από εκεί τας κινήσεις του εχθρού, κάμνουν εξαφνικήν επίθεσιν, ορμητικήν, απότομον, απροκάλυπτον, κατά μέτωπον…».

Την κοινοβουλευτική ομάδα των «Ιαπώνων» αποτελούσαν οι:

* Στέφανος Δραγούμης (1842-1923), βουλευτής Αττικοβοιωτίας, από το κόμμα του Τρικούπη, τυπικά αρχηγός της ομάδας.
* Δημήτριος Γούναρης (1867-1922), ανεξάρτητος βουλευτής Πατρών, από το κόμμα του Θεοτόκη, ουσιαστικά η ψυχή της ομάδας.
* Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (1860-1922), βουλευτής Κυκλάδων, από το κόμμα του Δηλιγιάννη.
* Εμμανουήλ Ρέπουλης (1863-1924), βουλευτής Ερμιονίδας, από το κόμμα του Δηλιγιάννη και αργότερα «εξ απορρήτων» συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου.
* Χαράλαμπος Βοζίκης (1862-1937), ανεξάρτητος βουλευτής Κυνουρίας, προερχόμενος από τα κόμματα του Δηλιγιάννη και του Ζαΐμη.
* Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, βουλευτής Αιγιαλείας από το κόμμα του Ζαίμη (1851-1936).
* Απόστολος Αλεξανδρής (1879-1961), πρωτοεκλεγείς, ανεξάρτητος βουλευτής Καρδίτσας.

Οι «Ιάπωνες» εμφανίσθηκαν ενωμένοι κοινοβουλευτικά στις 26 Μαρτίου 1906, ασκώντας δριμεία κριτική στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Θεοτόκη. Παρόλη την ανομοιογένεια της προέλευσής τους, αυτό που τους συνέδεε ήταν η ποιότητα και αγωνιστικότητα. Συμμετείχαν σε όλες τις συνεδριάσεις της Βουλής και έπαιρναν τον λόγο σε όλα τα σημαντικά θέματα. Η εξειδίκευση του Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη στα οικονομικά και του Δραγούμη στα θέματα του αλύτρωτου Ελληνισμού, τους καθιστούσαν επίφοβους αντιπάλους της κυβέρνησης, σε μια εποχή που οι συζητήσεις στη Βουλή δημοσιεύονταν αυτούσιες στις εφημερίδες και κρατούσαν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.

Η ομάδα διαλύθηκε τον Ιούνιο του 1908, όταν ο Δημήτριος Γούναρης υπέκυψε στην επίθεση γοητείας του παλαιοκομματικού και έμπειρου Θεοτόκη και ορκίστηκε Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνησή του, με στόχο να εφαρμόσει τις ιδέες του. Αλλά οι παλιοί συναγωνιστές του δεν κατέθεσαν τα όπλα και δεν του χαρίστηκαν, όταν αυτός συμβιβάστηκε με το κατεστημένο. Κατά τη συζήτηση του κρατικού Προϋπολογισμού το 1909, του άσκησαν τόσο έντονη κριτική, που τελικά αναγκάσθηκε να υποβάλλει την παραίτησή του.

Από τα μέλη της ομάδας των Ιαπώνων, ο Στέφανος Δραγούμης θα γίνει ο εκλεκτός του «Στρατιωτικού Συνδέσμου» για πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1909, ενώ οι Γούναρης και Πρωτοπαπαδάκης θα εκτελεστούν στου Γουδή το 1922 με άλλους τέσσερις πολιτικούς και στρατιωτικούς, ως υπεύθυνοι της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Μια αποτίμηση της προσφοράς της «ομάδας των Ιαπώνων» έκανε έμμεσα στις 19 Μαΐου 1924 στη Βουλή ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, νεκρολογώντας τον Εμμανουήλ Ρέπουλη: «Δια των λαμπρών αυτών αγώνων από των δημοσιογραφικών το πρώτον στηλών και εκ παραλλήλου έπειτα από του βήματος τούτου ως εκπρόσωπος της ομάδας των Ιαπώνων, συνετέλεσεν με ακάθεκτον ορμήν κατά της πολιτικής διαφθοράς και του εθνικού μαρασμού, εις επανάστασιν, η οποία διήνοιξε νέας απόψεις, εδημιούργησεν νέας ηθικάς αξίας, έσπειρεν άφθονον τον σπόρον των ιδεών, έδωκεν εις πάσαν κατεύθυνσιν ισχυράν ώθησιν προς την πρόοδον και τον πολιτισμόν και ενέπνευσεν εις τον Ελληνικόν λαόν την θέλησιν προς μίαν νέαν ζωήν».