Ώρα απλής αναλογικής;

Του Βασίλη Κωστούλα

Φωτογραφία Παναγιώτης Τζάμαρος / Fosphotos

Πολιτικές εξελίξεις δρομολογεί η επιλογή της ΔΗΜΑΡ να ανοίξει από τη θέση του κυβερνητικού εταίρου τη συζήτηση για την καθιέρωση απλής αναλογικής στο εκλογικό σύστημα. Αν ίσχυε σήμερα ένας αναλογικότερος εκλογικός νόμος, αυτός θα ευνοούσε μάλλον το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, καθώς θα λειτουργούσε υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας. Από την άλλη πλευρά, θα στερούσε το μπόνους των 50 εδρών από τον πρωτοπόρο στις δημοσκοπήσεις ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, θα αναγκαστεί να συμμαχήσει με άλλες δυνάμεις για να συγκροτήσει κυβέρνηση. Διχασμένη αν θα μπει στη λογική των κυβερνήσεων συνεργασίας ή αν θα προσπαθήσει να επικρατήσει του ΣΥΡΙΖΑ μέσα από τη συσπείρωση του ευρύτερου χώρου της κεντροδεξιάς φέρεται η ΝΔ.


Γιατί ο Φώτης Κουβέλης επέλεξε τώρα να θέσει θέμα απλής αναλογικής στο εκλογικό σύστημα; Κύκλοι της ΔΗΜΑΡ μιλούν με νόημα για «πάγιο αίτημα της Αριστεράς από το οποίο όποιος αποστεί θα οφείλει να δώσει λογαριασμό στην κοινωνία». Αναφέρουν ότι το ζήτημα της απλής αναλογικής αποτελεί εκκρεμότητα της προγραμματικής συμφωνίας της κυβέρνησης και αποτελεί «πακέτο» μαζί με παραμέτρους όπως η αποζημίωση των βουλευτών, η κρατική επιχορήγηση και η γενικότερη εξυγίανση του εκλογικού συστήματος. Αφήνουν μάλιστα να εννοηθεί ότι μια και πρόσφατα τέθηκε το θέμα της ιθαγένειας, αποφάσισαν κι εκείνοι σε αντιδιαστολή να ανοίξουν τη συζήτηση για την απλή αναλογική. «Περιμένουμε και τη συμπαράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι το κόμμα που μιλούσε ανέκαθεν για απλή αναλογική, επειδή τώρα έχει μια προοπτική εξουσίας, θα εγκαταλείψει το αίτημα», λένε στην Αγίου Κωνσταντίνου. Απαντώντας στις επικρίσεις ότι έχουν πρόθεση να βάλουν «φρένο» στην πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς ένα πιθανό σχηματισμό κυβέρνησης, αντιτείνουν: «Υπάρχει και η αντίστροφη αφήγηση σύμφωνα με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιθυμεί αυτή τη συζήτηση διότι επιδιώκει να αξιοποιήσει το ‘δεξιό’ μπόνους των 50 εδρών».

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ που βρίσκονται κοντά στον Ευάγγελο Βενιζέλο χαρακτηρίζουν «θετική και ενδιαφέρουσα» την πρωτοβουλία της ΔΗΜΑΡ να ανοίξει τη συζήτηση για την απλή αναλογική: «Το θέμα του εκλογικού συστήματος πρέπει να συζητηθεί ούτως ή άλλως. Κάποια στιγμή έπρεπε να ανοίξει και αυτή η συζήτηση. Πέρασαν οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης και η ΔΗΜΑΡ θέτει θέμα εκλογικού νόμου. Αυτό δεν είναι κακό. Από την άλλη πλευρά, έχουμε σήμερα έναν εκλογικό νόμο ο οποίος δεν αντιστοιχεί πλέον στο πολιτικό σύστημα, καθώς τα κόμματα δεν συγκεντρώνουν πια το 40%. Έχει ακυρωθεί στην πράξη η λογική ότι τα δύο μεγάλα κόμματα συγκεντρώνουν 75-80% και άρα χρειάζεται το μπόνους των 50 εδρών για να κυβερνά το ένα από τα δύο. Σήμερα, όλα τα κόμματα συγκεντρώνουν κάτω από 30%, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται κυβερνήσεις συνεργασίας. Πρέπει να αποκτήσουμε και την αντίστοιχη κουλτούρα, μέσα από την αλλαγή του εκλογικού συστήματος. Άλλωστε, επί της ουσίας το μπόνους των 50 εδρών θα πρέπει πλέον να μοιράζεται ανάμεσα στους κυβερνητικούς εταίρους. Δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί μία κυβέρνηση συνεργασίας και να αξιοποιεί το μπόνους το κόμμα που έχει λίγο μεγαλύτερη εκλογική δύναμη. Να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα».

Στην Ιπποκράτους δεν αφουγκράζονται το ίδιο κλίμα και από τη Συγγρού.«Επειδή η ΝΔ ήταν το πρώτο κόμμα και νομίζει ότι μπορεί να το πετύχει ξανά, φαίνεται πως είναι αρνητική στην προοπτική της απλής αναλογικής. Αλλά δεν μπορεί κανείς να εκβιάζει την πολιτική ζωή της χώρας και να ‘τραβάει’ το 23% για να γίνει 30%, ώστε να κερδίσει τις 50 έδρες και έπειτα να προσπαθεί να φτιάξει κυβέρνηση», τονίζουν.

«Προφανώς και τασσόμαστε υπέρ ενός αναλογικού εκλογικού συστήματος. Απλώς απορεί κανείς πώς ξαφνικά η τρικομματική κυβέρνηση θυμήθηκε την απλή αναλογική», διαμηνύουν στην Κουμουνδούρου. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι πίσω από την πρόταση της ΔΗΜΑΡ «κρύβονται» τα δύο κόμματα τα οποία ανέκαθεν κινούνταν στη λογική των ισχυρών κυβερνήσεων. «Ας έρθουν πρώτα οι συγκεκριμένες προτάσεις της κυβέρνησης», δηλώνει στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο θεωρεί ότι ενδεχομένως να αποτελεί η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ένα είδος «πυροτεχνήματος» με στόχο την αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης. Στο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουν άλλωστε ότι η συγκατάθεση στην απλή αναλογική θα αποτελούσε για τον Αντώνη Σαμαρά «παραδοχή ήττας». Στο μεταξύ, φαίνεται πως ο ΣΥΡΙΖΑ εξετάζει το ενδεχόμενο να ζητήσει την εφαρμογή ενός συστήματος απλής αναλογικής στις μεθεπόμενες εκλογές, υπό το πρίσμα ότι στις επόμενες εκλογές θα προέχει «να φύγει το Μνημόνιο».

Ούτως ή άλλως, για να ισχύσει ένα διαφορετικό εκλογικό σύστημα στις επόμενες και όχι στις μεθεπόμενες εκλογές απαιτούνται από τη Βουλή 180 ψήφοι, όπως επιβεβαιώνει ο πολιτικός αναλυτής, διευθύνων σύμβουλος της MRB, Δημήτρης Μαύρος. Ο ίδιος επισημαίνει ότι με βάση τα σημερινά πολιτικά δεδομένα, η απλή αναλογική θα ευνοούσε τις συμμαχικές κυβερνήσεις. Υπό αυτήν την έννοια, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις τωρινές ενδείξεις δεν προκύπτει αυτοδυναμία για το ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη γνώμη του μία ανάλογη εξέλιξη δεν θα έπληττε αναγκαστικά την Κουμουνδούρου, υπό την προϋπόθεση όμως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι σε θέση να βρει συμμάχους.

Σύμφωνα με τον κ. Μαύρο, «η αδιευκρίνιστη ψήφος είναι ιδιαιτέρως υψηλή, συνεχόμενα και παρατεταμένα». Επομένως, «μόνο αν τεθούν πολύ ισχυρά πολιτικά διλήμματα μπορεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο» προς τη μία ή προς την άλλη κατεύθυνση. «Είμαστε καθοδόν προς το να ωριμάσουν οι συνθήκες για ένα αναλογικότερο σύστημα, γιατί επιπλέον ίσως για πρώτη φορά μία κυβέρνηση συνεργασίας αντέχει σε τέτοιο βαθμό, όχι τόσο χρονικά όσο ουσιαστικά», εκτιμά, προσθέτοντας ότι «ο κόσμος μας υποχρεώνει να βλέπουμε μπροστά μας ως δεδομένο ότι είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο θα πρέπει να συζητάμε για κυβερνήσεις συνεργασίας». Ο ίδιος επισημαίνει ότι μέσα από τις τάσεις του εκλογικού σώματος προκύπτει πως «ό,τι και να βάλεις στο τραπέζι περί νέων επιλογών φαίνεται ότι οι ψηφοφόροι το απορρίπτουν ή εν πάση περιπτώσει δεν το τροφοδοτούν τόσο φανατικά ώστε να μπορεί να ξεπηδήσει έτσι εύκολα κάποια νέα δύναμη».

tvxs.gr