Το βαλς του θανάτου...

Ενα βαλς χόρεψε στη σύντομη ζωή της η Σάρα - το βαλς του θανάτου με τις αναθυμιάσεις του μονοξειδίου του άνθρακα από το αναμμένο μαγκάλι

Του Γ. Δελαστίκ

Τη μικρή Σέρβα που πέθανε από το μονοξείδιο του άνθρακα των αναθυμιάσεων αυτοσχέδιου μαγκαλιού στη λαϊκή γειτονιά της Ξηροκρήνης στη Θεσσαλονίκη, τη 13χρονη Σάρα, την έκλαψε ολόκληρη σχεδόν η ελληνική κοινωνία. Το δάκρυ του λαού μας, δυστυχής παρηγορία, εμπόδισε το κράτος μας να κλείσει την τραγική μάνα της στη φυλακή, όπως σχεδίαζε αρχικά, φορτώνοντάς της ως... έγκλημα δικό της (!) τον θάνατο του παιδιού της. Μάνα και κόρη ήταν, βλέπετε, μετανάστριες και ο κρατικός μηχανισμός μας είναι πολύ αυστηρός στην τήρηση του γράμματος του νόμου, όταν τον παραβιάζουν μετανάστες που δεν έχουν Ελληνες συνεργούς. Την άλλη τη Σέρβα, την 60χρονη Ροζίτα Μιλοσάβλεβιτς, εκείνη στο Αργος που τη βρήκαν φρικιαστικά πνιγμένη στο υπόγειο θανάτου που έμενε από τα νερά της κατακλυσμιαίας βροχής, εκείνη που ευτυχώς είχε αφήσει τη δική της κόρη στη Σερβία κι έτσι γλίτωσε το κορίτσι από το ταξίδι στον Αδη, δεν την έκλαψε κανένας σχεδόν.

Βρήκε κι αυτή να πνιγεί λίγες ώρες μετά τον χαμό της Σάρας - πού να μας περισσέψουν δάκρυα! Οσο για εκείνους τους 60 Ρουμάνους εργάτες στο Αιτωλικό που τους κρατούσαν φυλακισμένους σε αποθήκη πέντε Ελληνες δουλέμποροι με δύο Ρουμάνους συνεργούς και τους έβαζαν να δουλεύουν 12 ώρες στα χωράφια κι έπειτα τους ξανακλείδωναν χωρίς να τους δίνουν ούτε ένα ευρώ, αντιμετωπίστηκαν με πλήρη αδιαφορία. Ελάχιστα ακούστηκε ως είδηση, σχεδόν κανένας δεν την πήρε χαμπάρι. Καλά τα παιδιά και οι νέοι σε ηλικία Ελληνες. Αυτοί ούτε είχαν ζήσει, ούτε είχαν σχεδόν καν ακούσει για τη μετανάστευση των Ελλήνων σε ξένες χώρες μέχρι και τη δεκαετία του 1970. Εμείς οι μεγαλύτεροι όμως πώς είναι δυνατόν να ξεχνάμε αυτά που βλέπαμε, ακούγαμε και διαβάζαμε για τη μετανάστευση των Ελλήνων στα παιδικά ή νεανικά μας χρόνια; Πώς είναι δυνατόν να μην αισθανόμαστε βαθιά συμπόνια για τους μετανάστες;

Οι αναμνήσεις επιστρέφουν με σφοδρότητα. Κομμένο το ρεύμα από τη ΔΕΗ στο διαμέρισμα που έμενε η Σάρα. Καθαρίστρια η μάνα. Κόπηκαν οι δουλειές, οι Ελληνίδες λόγω μνημονίου δεν έχουν πια λεφτά να πάρουν την παραδουλεύτρα μια-δυο φορές τον μήνα. Πού να βρεθούν λεφτά για τον λογαριασμό του ηλεκτρικού! Με κεριά διάβαζε το κοριτσάκι τα μαθήματά της.

Οχι, δεν χρησιμοποιούσε τα κεριά για να δημιουργήσει «ατμόσφαιρα». Δεν χόρευε βαλς «υπό το φως των κηρίων», όπως έλεγαν τα παλιά μυθιστορήματα. Ενα βαλς χόρεψε στη σύντομη ζωή της η Σάρα - το βαλς του θανάτου με τις αναθυμιάσεις του μονοξειδίου του άνθρακα από το αναμμένο μαγκάλι. Το πρώτο και τελευταίο της βαλς. Σπάρτη. Δεκαετία του '60, μισόν αιώνα πριν. Και το δικό μας ηλεκτρικό είναι κομμένο από τη ΔΕΗ στο σπίτι που νοικιάζουμε. Δεν έχουμε πληρώσει τον λογαριασμό.

Πολλούς, πάρα πολλούς μήνες δεν έχουμε ρεύμα. Δεν διαβάζουμε όμως με κερί, διαβάζουμε με λάμπα πετρελαίου τα μαθήματά μας. Φέγγει σίγουρα κάπως καλύτερα από το κερί. Κι εμείς με μαγκάλι ζεσταινόμαστε. Μόνο που αντί για κάρβουνα καίμε «πυρήνα». Αγνωστη σήμερα η λέξη στους νέους. Οπως εξηγεί το λεξικό του Δ. Δημητράκου, έκδοσης της δεκαετίας του 1950, μία από τις έννοιες της λέξης «πυρήνας» είναι «η εκ των συντεθλιμμένων πυρήνων του ελαιοκάρπου κοκκοειδής προς καύσιν ύλη». Καθαρεύουσα, ξεκαθαρεύουσα, εμείς αυτό το πράγμα καίγαμε! Και τότε χάναμε στην Ελλάδα κόσμο από αναθυμιάσεις μονοξειδίου, αλλά επειδή τότε οι πόρτες και τα παράθυρα στα περισσότερα σπίτια έχασκαν και κάθε άλλο παρά ερμητικά έκλειναν, οι απώλειες ήταν μικρότερες του αναμενομένου.

Η μνημονιακή πολιτική μάς γυρίζει δεκαετίες πίσω, Ελληνες και μετανάστες. Οι μετανάστες όμως χτυπιούνται πρώτοι και βιαιότερα από την κρίση. Για να σώσουν την αξιοπρέπειά τους, οι μετανάστες φτιάχνουν μύθους που τους πιστεύουν οι λαοί τους. Οπως εμείς, για παράδειγμα, νομίζουμε ότι οι Ελληνες μετανάστες στην Αμερική ήταν ανέκαθεν ευπρόσδεκτοι και σεβαστοί στις Ηνωμένες Πολιτείες, ως απόγονοι και κληρονόμοι ενός μεγάλου πολιτισμού. Λάθος. Βαθύτατη περιφρόνηση και... ρατσιστική (ναι, ρατσιστική!) προκατάληψη αντιμετώπιζαν επί πολλές δεκαετίες οι πρώτοι Ελληνες μετανάστες στις ΗΠΑ, σε βαθμό αδιανόητο σήμερα. Ποιος μπορεί να φανταστεί π.χ. ότι γύρω στο 1900, πριν από έναν αιώνα, οι Αγγλοσάξονες κάτοικοι των ΗΠΑ διακήρυσσαν δημοσίως και ήταν βαθύτατα πεπεισμένοι περί αυτού ότι οι Ελληνες, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί μετανάστες δεν ανήκαν στη... λευκή φυλή! Αλήθεια λέμε, ακόμη και οι ξελιγωμένοι από την πείνα Ιρλανδοί μετανάστες στις ΗΠΑ δεν θεωρούσαν... λευκούς τους Ελληνες και τους Ιταλούς μετανάστες!!! Βαριά ανέκαθεν η μοίρα των μεταναστών...

ethnos.gr