Καμιά ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη

της Μαρίας Μπαλάφα

Στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, κάποια στιγμή ο Αίμονας απευθύνεται στον Κρέοντα λέγοντας «πατέρα εκτός από τους νόμους υπάρχει και το δίκιο». Στα χρόνια του Μνημονίου η κατάργηση των μισθών και των συντάξεων, η εκποίηση των κοινωνικών αγαθών, δεν είναι απλά νομοθετικές πράξεις δημοσιονομικού περιεχομένου. Αποτελούν τη σαφή – προθέσεων και στόχων- παρέμβαση στο δίκιο.

Η δικαιοσύνη ως πολιτικό αίτημα

Γίνεται ανυπόφορη η πρόκληση του κοινού περί δικαίου αισθήματος, γιατί σε αυτή τη διανυσματική σχέση οι από πάνω εξακολουθούν να κερδίζουν μέσα στην κρίση. Το πρόσφατο στοιχείο, ότι το 10% των Ελλήνων κατέχει το 56,1% του συνολικού πλούτου της χώρας, κάνει το 90% να ασφυκτιά, να τσακίζεται, και την συντριπτική πλειοψηφία να αποσύρεται βαθιά προσβεβλημένη.

Δυστυχώς τα χρόνια της μεταπολίτευσης σημαδεύτηκαν από μια διαρκή προσβολή. Στο όνομα μεγάλων ιδεών ο εκμαυλισμός των συνειδήσεων, η αποθέωση του λούμπεν, η ταύτιση της έννοιας του κράτους με το κόμμα, η εκτροφή παραγόντων, βρόμικων στερεότυπων με μεγάλα κόλπα και μίζες μας έφτασαν ακόμα και σήμερα κάποιοι να υβρίζουν έναν λαό και ανερυθρίαστα να μιλούν για 10 μικρούς Τσοχατζόπουλους.

Η αποκατάσταση της δημοκρατίας, η ανάκτηση της αξιοπρέπειας από έναν λαό έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την απόδοση δικαιοσύνης. Σαφώς όχι με τους όρους που επιβάλουν τα τηλεοπτικά παράθυρα, που στην τελική ενισχύουν την απαξίωση των θεσμών και έχουν ως εικόνα τις κρεμάλες του χρυσαυγιτισμού. Θα απαιτηθούν πραγματικές τομές, που θα διασφαλίζουν τον κοινωνικό έλεγχο της πολιτικής και διοικητικής πράξης. Τομές, που θα σέβονται το δημόσιο χρήμα και θα διεκδικούν την επιστροφή του.

Κυρίως όμως η δικαιοσύνη θα αποδοθεί με το αξιακό φορτίο του «να πληρώσουν οι πλούσιοι», που διατρέχει οριζόντια το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί αυτό είναι το δίκιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει μια σειρά παρεμβάσεων και αλλαγών, που θα γίνουν με δύσκολο τρόπο, με συγκρούσεις. Αλλά είναι δίκαιες, γιατί υπερασπίζονται τους αδύναμους.

Ο Τάσος Κορωνάκης έγραφε στην «Εποχή»: Αφού λοιπόν μιλάμε για μια έκτακτη κατάσταση και όχι για μια ηγεμονία που έχει κερδηθεί με τα χρόνια, χρειάζεται να δώσουμε την μάχη με ένα σχέδιο εκτάκτου ανάγκης που να μπορεί να πείθει για το σήμερα αλλά να έχει και στοιχεία που θα χαράζουν ένα διαφορετικό αύριο.

Η δικαιοσύνη λοιπόν είναι η εγγύηση, που μπορεί να παράσχει ο ΣΥΡΙΖΑ για το σήμερα και για το αύριο. Μια εγγύηση ικανή να κινητοποιήσει ευρύτερα ακροατήρια. Εμπεριέχει ταξική μεροληψία, αντιστρέφει το διάνυσμα. Κυρίως όμως είναι η έννοια, που ενεργοποιεί τους «άφαντους» και των δημοσκοπήσεων και των εκλογών. Στρώματα, που εξωθούνται, αισθάνονται – και είναι – αποκλεισμένα από τα κοινωνικά αγαθά, το κοινωνικό κράτος. Δεν είχαν –και δεν πρόκειται ν’ αποκτήσουν– παρτίδες με μηχανισμούς.

Η εγγύηση της άρσης του αποκλεισμού μπορεί να τους φέρει ξανά στο προσκήνιο της κοινωνικής και πολιτικής αντιπαράθεσης.

Η δικαιοσύνη στοχεύει ταυτόχρονα και στο νεοφιλελευθερισμό και στην ακροδεξιά (και όχι μόνο) δημαγωγία.

Η δικαιοσύνη ως σύνθημα

Κάθε μεταιχμιακή εποχή, κάθε περίοδος μεγάλης μετάβασης χαρακτηρίζεται από μια λέξη, σημειώνει και σε αρθρογραφία ο Γιάννης Αλμπάνης. Έχουμε μπροστά μας μια πορεία, που πρέπει να εντείνουμε τον αγώνα ο τόπος να οδηγηθεί σε δημοκρατική λύση. Είναι λογικό να αναζητούνται καινούριες έννοιες, που θα λειτουργήσουν καταλυτικά. Αφενός γιατί οι επικοινωνιολόγοι δεν πρέπει να γίνουν κλέφτες, αφετέρου γιατί κυριαρχεί ο φόβος μη τυχόν και ειπωθεί κάτι, που κάποιος άλλος έχει πει στο παρελθόν και προκύψει αναγκαστική ταύτιση.

Τις περισσότερες φορές οι νεολογισμοί στην πολιτική επικοινωνία είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν ως άστοχοι και ατυχείς. Όχι απαραίτητα, γιατί δεν εννοιοδοτούν κάτι καινούριο ή σπουδαίο. Αλλά γιατί δεν μπορούν γρήγορα – χωρίς ανάλυση να γίνουν σύνθημα στα χείλη των μεγάλων ακροατηρίων.

Οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν τη λέξη «ουμάμι» για να περιγράψουν τη γεύση, που ανακαλεί στη σωματική μνήμη το ευχάριστο.

Με την ίδια αρχετυπική διαδικασία υπάρχουν έννοιες, που ανακαλούν στη συλλογική μνήμη τη μεγάλη και στέρεη ιδέα, τον καλό σκοπό, για να αγωνίζεται κανείς. Και το δίκιο -χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς – είναι η πιο ισχυρή.

http://rednotebook.gr/2014/10/kammia-eirini-xoris/