του Αλέξανδρου Ανδρέου
μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης
Ο Alex Andreou είναι ηθοποιός, συγγραφέας και δημοσιογράφος που μένει στο Λονδίνο. Γράφει για την Guardian, το Νew Statesman, συνεργάζεται τακτικά με το BBC Radio 4 και διατηρεί το μπλογκ sturdyblog.wordpress.com. Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στο sturdyblog.wordpress.com, στις 4.6.2015, και δημοσιεύεται στα «Ενθέματα» με μικρές αλλαγές του συγγραφέα. Ο Alex Andreou θα εμφανιστεί στο Ηρώδειο στις 3 και 4 Ιουλίου, στο Jesus Christ
Πολλά έχουν γραφτεί για τις διαπραγματεύσεις που συνεχίζονται μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και ΕΕ/ΔΝΤ, και ο όγκος των αντικρουόμενων πληροφοριών συχνά συσκοτίζει την κατάσταση. Πρόθεσή μου, στο σημείωμα αυτό, είναι να φιλτράρω τα γεγονότα και να επικεντρωθώ σε ορισμένα πολύ βασικά σημεία. Δεν πρόκειται, ασφαλώς, για μια τελειωτική καταγραφή· πιστεύω, ωστόσο, ότι περιέχει μια σειρά κεφαλαιώδη ζητήματα, τα οποία δεν έχω δει να τίθενται ξεκάθαρα και με σαφήνεια.
1. Η κρίση δεν είναι οικονομική, αλλά πολιτική. Κοιτώντας τη μεγάλη εικόνα, τα ποσά που χωρίζουν την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης και τις αντιπροτάσεις ΕΕ/ΔΝΤ είναι ασήμαντα και γελοία. Απογυμνωμένα από την πολιτική τους σημασία, δεν αποτελούν ούτε σταγόνα στον ευρωπαϊκό, πόσο μάλλον στον παγκόσμιο, οικονομικό ωκεανό. Το ότι δεν έχει επιτευχθεί λύση οφείλεται στο γεγονός ότι Ε.Ε./ΔΝΤ υπερασπίζονται συνολικά την πολιτική της λιτότητας. Το να υποχωρήσουν, θα σήμαινε ότι παραδέχονται πως έκαναν λάθος.
2. Τα μέτρα που αντιπροτείνει η Ε.Ε. είναι ατελέσφορα και τιμωρητικά. Αρκεί μόνο να κοιτάξει κανείς τις προτάσεις της σχετικά με τον ΦΠΑ, για να συνειδητοποιήσει ότι στην Ε.Ε. είτε είναι ανίδεοι είτε δεν ενδιαφέρονται για μια συμφωνία. Οι προτεινόμενοι συντελεστές του ΦΠΑ (από το 11% σε βασικά τρόφιμα έως και 23% στο ηλεκτρικό και το νερό), δεν είναι μόνο δυσβάσταχτοι και δυσανάλογοι (καθώς επιβαρύνουν περισσότερο τους φτωχούς), αλλά θα παγιδέψουν την Ελλάδα σε έναν επιταχυνόμενο θανατηφόρο φαύλο κύκλο, αποθαρρύνοντας τον τουρισμό και ενθαρρύνοντας το παράνομο εμπόριο, με κόστος σε απολεσθέντα έσοδα πολύ μεγαλύτερο από ό,τι τα κέρδη από τις αυξήσεις. Η πρόταση να καταργηθεί ο μειωμένος συντελεστής στα νησιά δείχνει έλλειψη κατανόησης βασικών δεδομένων της οικονομικής πραγματικότητας, όπως το κόστος της θαλάσσιας μεταφοράς εμπορευμάτων για χιλιάδες μικρά, απομακρυσμένα νησιά. Είναι μια τυφλή απόπειρα εφαρμογής της γερμανικής πολιτικής. Οι προτάσεις δεν είναι οικονομικά ρεαλιστικές· είναι τιμωρητικές, για το γεγονός ότι εκλέχθηκε μια «λάθος» κυβέρνηση.
3. Οι παγιωμένες θέσεις των παικτών σχετίζονται με εσωτερικές, και όχι διεθνείς πολιτικές. Η μάχη μεταξύ Μέρκελ και Σόιμπλε στα παρασκήνια για την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών πριν από τις επόμενες εκλογές στη Γερμανία· η απειλή που αντιμετωπίζει ο Ραχόι στην Ισπανία από τους Podemos, ιδιαίτερα μετά από τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοτικών εκλογών· η αντίσταση στο ακροδεξιό πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής του Ντάισελμπλουμ στην Ολλανδία, ακόμα και μέσα στο ίδιο του το κόμμα· η αποτυχία του Ρέντσι να τονώσει την ιταλική οικονομία, που βρίσκεται σε στασιμότητα· όλοι αυτοί οι παράγοντες, και αρκετοί άλλοι ακόμα, παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό της θέσης των παικτών στην ελληνική κρίση, από οτιδήποτε σχετίζεται με την ελληνική κρίση καθαυτή.
4. Μια θεμελιώδης εσφαλμένη εκτίμηση για τον ΣΥΡΙΖΑ γενικά, και τον Τσίπρα ειδικότερα. Υπήρξε μια ευρύτατα διαδεδομένη τυφλή πεποίθηση, στους κόλπους του ευρωπαϊκού κατεστημένου, ότι, μετά την εκλογή του, ο Τσίπρας θα είναι «συνεργάσιμος». Υπάρχει ακόμη ένα εμφανές σοκ με την εμμονή του στις προεκλογικές του δεσμεύσεις, που συχνά εκφράζεται με την κατηγορία ότι ο Τσίπρας είναι παράλογος. Κάθε δήλωση από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., τους τελευταίους πέντε μήνες, μπορεί να μεταφραστεί και ως εξής: «Γαμώτο, δεν μπλόφαρε!».
5. Ένα Grexit θα ήταν καταστροφικό για την Ε.Ε. Ο Τσίπρας το αντιλαμβάνεται. Αν λάβουμε υπόψη τις τρέχουσες γεωπολιτικές συνθήκες, τον επεκτατισμό του Πούτιν, την πυριτιδαποθήκη στη Βόρεια Αφρική, με τη Μέση Ανατολή στο χείλος ενός ολοκληρωτικού πόλεμου, στρατηγικά, η Ευρώπη θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά να χάσει από την Ένωση σχεδόν κάθε μεμονωμένη χώρα, εκτός της Ελλάδας. Η Ελλάδα είναι το γεωγραφικό και στρατιωτικό κλειδί σε όλες αυτές τις ζώνες των συγκρούσεων. Η διολίσθηση της Ελλάδας, έπειτα από μια αθέτηση πληρωμών σε μια συμμαχία με τον άξονα Κίνας/Ρωσίας, θα σήμαινε σαφώς μια αλλαγή των ισορροπιών σε παγκόσμια κλίμακα.
6. Υπήρξε μια υποτίμηση της λαϊκής υποστήριξης προς τον ΣΥΡΙΖΑ και παρανόηση του κλίματος στην Ελλάδα. Ε.Ε./ΔΝΤ ξεκάθαρα περίμεναν ότι η στήριξη στη νέα κυβέρνηση θα υποχωρούσε, όσο οι διαπραγματεύσεις παρατείνονταν και παρέμεναν άκαρπες. Συνέβη το αντίθετο. Η υποστήριξη σε αυτήν είναι σημαντικά υψηλότερη τώρα από ό,τι στις εκλογές του Ιανουαρίου. Η δημοφιλία του Τσίπρα βρίσκεται στα ύψη. Μετά από χρόνια ζωής στο χείλος της καταστροφής, διαισθάνομαι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια στάση του τύπου que-sera-sera (ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει). Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν φοβούνται τους ελέγχους στην κίνηση των κεφαλαίων, την απειλή του Grexit, τη λιτότητα, την πείνα, την φτώχεια και την υποβάθμιση. Απλώς έχουν συνυπάρξει μαζί τους για τόσο μεγάλο διάστημα, που αποτελούν πια μέρος της καθημερινότητας τους.
7. Οι Έλληνες είναι πιο απασχολημένοι το καλοκαίρι. Οι περισσότεροι Έλληνες έχουν δουλειές το καλοκαίρι. Είναι πλουσιότεροι κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Ήταν μια εντελώς εσφαλμένη εκτίμηση Ε.Ε./ΔΝΤ το να προσπαθήσουν να κερδίσουν την μάχη του φόβου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η χώρα είναι πάρα πολύ φωτεινή, πολύ ζεστή, πολύ όμορφη και πολύ απασχολημένη για να δώσει σημασία.
***
Συμπέρασμα: Ε.Ε./ΔΝΤ έπαιξαν το χαρτί τους άσχημα. Έκαναν μια μπλόφα, εγκλωβιζόμενοι σε μια κατάσταση στην οποία δεν έχουν σενάριο νίκης, αλλά ούτε και καμία στρατηγική εξόδου. Θα χάσουν. Το μόνο ερώτημα τώρα είναι αν θα χάσουν άσχημα ή όχι, και αν θα συμπαρασύρουν και την Ελλάδα μαζί τους.
Εάν αυτή η αδιαλλαξία συνεχιστεί, θα εξαναγκάσουν την Ελλάδα σε νέες εκλογές, πιθανό Grexit, αστάθεια, βυθίζοντας ολόκληρη την ήπειρο στην ύφεση. Αν κάνουν πίσω, η Ελλάδα θα βγει νικητής, οι Podemos θα κερδίσουν στην Ισπανία και θα αρχίζουν τις ίδιες διαπραγματεύσεις με τον Iγκλέσιας, μόνο που τα ποσά θα είναι μεγαλύτερα και το μέτωπο αντίστασης στη Νότια Ευρώπη ενάντια στην απελευθέρωση των αγορών και τη λιτότητα θα αποτελεί πλέον σοβαρό πρόβλημα γι’ αυτούς.
Νομίζω ότι το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά είναι ακόμα εγκλωβισμένοι σε ένα αυτοκαταστροφικό παιχνίδι. Η Μέρκελ και ο Ολάντ το έχουν διαπιστώσει, και αυτός είναι ο λόγος που μεταφέρουν το βάρος των διαπραγματεύσεων ολοένα και πιο μακριά από το Eurogroup.
Ο λόγος που η διαμάχη Αθήνας-Βρυξελλών αφορά τους προοδευτικούς πολίτες παγκοσμίως, και όχι μόνο στην Ελλάδα, είναι διττός. Πρώτον, φέρνει στην επιφάνεια και δείχνει ολοφάνερα την αυξανόμενη αντίθεση μεταξύ της ευημερίας των αγορών και της ευημερίας του πληθυσμού. Δεύτερον, σηματοδοτεί μια σαφή πράξη οικονομικού εκβιασμού από ένα παγκόσμιο de facto κατεστημένο –ας το ονομάσουμε «Ομάδα του Νταβός»–, που δυσαρεστείται όταν σε μια δημοκρατία οι άνθρωποι επιλέγουν μια εναλλακτική λύση σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό.
Ο τρόπος ο οποίος θα επιλυθούν αυτές οι εντάσεις θα καθορίσει και το κατά πόσον οι εθνικές εκλογές παραμένουν, με οποιονδήποτε τρόπο, σημαντικές: αν δημοκρατική αλλαγή είναι δυνατή ή η βίαιη επανάσταση αποτελεί στην πραγματικότητα η μόνη αποτελεσματική λύση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου