Ήταν κυρίως η δεκαετία του 1980, όταν οι Ρήγκαν και Θάτσερ, ως ηγέτες των ΗΠΑ και της Βρετανίας αντίστοιχα, διακήρυξαν ότι η επερχόμενη ιστορική περίοδος, θα είναι η εποχή του ελεύθερου εμπορίου και της παγκοσμιοποίησης.
Το περιεχόμενο που έδιναν στον όρο ‘παγκοσμιοποίηση’, περιελάμβανε ένα σύνθετο αφήγημα με πολλαπλούς στόχους, μεταξύ των οποίων κυριαρχούσε η προσπάθεια να προσδώσουν ιδεολογικό ορίζοντα, ελπίδες και προσδοκίες στις μάζες, την ίδια στιγμή που ο νεοφιλελευθερισμός διέλυε το κοινωνικό κράτος, αποθέωνε την ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων, ακύρωνε κάθε συνδικαλιστικό κεκτημένο, συνέτριβε τον ίδιο το συνδικαλισμό , αφαιρούσε κάθε προστατευτισμό από τις αγορές και προωθούσε την πλήρη ελευθερία – ασυδοσία κινήσεων του κεφαλαίου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα ΜΜΕ και εκατοντάδες χιλιάδες πρόθυμοι συντάκτες φρόντισαν για την αναντίρρητη επιβολή αυτών των στόχων, παραμορφώνοντας στη συνείδηση των ανθρώπων τον όρο “παγκοσμιοποίηση” από αυτό που πραγματικά ήταν, σε μια ψευδεπίγραφη, όσο και ασαφή, προσδοκία.
Αντίστοιχα ιδεολογήματα το καπιταλιστικό σύστημα ανέπτυξε και κατά το παρελθόν, ωστόσο η διαφορά τους με τη σημερινή προβολή μιας απατηλής παγκοσμιοποίησης συνίσταται στο γεγονός, ότι ιδεολογικά στοχεύει και λειτουργεί ως το φυσικό πεπρωμένο της ανθρωπότητας, ως το τελικό φυσικό σημείο κοινωνικής εξέλιξης.
Επιστέγασμα αυτής της “λογικής” είναι η θεωρία του Φουκουγιάμα για το “τέλος της ιστορίας”, που παράλληλα, αλλά με ευθύ τρόπο, εννοεί την ολοκληρωτική ήττα του κομμουνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η παγκοσμιοποίηση ως τάση γεωγραφικής επέκτασης είναι σύμφυτη με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και υπακούει στη διαδικασία της καπιταλιστικής συσσώρευσης, όπου, στο πλαίσιο αξιοποίησης του κεφαλαίου, χειραγωγεί και υποτάσσει το σύνολο των παραγωγικών δυνάμεων, ακόμα και την ίδια τη ζωή, σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Ως πολιτική ιδεολογία επικράτησε γιατί το αντίπαλο δέος, ο “υπαρκτός σοσιαλισμός”, ηττήθηκε.
Πάνω στα χαλάσματα του ανολοκλήρωτου Οκτώβρη, χωρίς ουσιαστικό ανταγωνισμό, χτίστηκε με χαρακτηριστικά μονόδρομου η αστική-νεοφιλελεύθερη θεωρία της παγκοσμιοποίησης, η οποία, ενώ στην πράξη ουσιαστικά υλοποιεί μόνο την ελευθερία κίνησης του κεφαλαίου, με ψευδή τρόπο υπονοεί ότι αποτελεί ένα πολιτικό σχέδιο που περιλαμβάνει τα οράματα, τις ελπίδες και τις ηθικές προσδοκίες όλων των ανθρώπων.
Το κομμουνιστικό κίνημα έχει και αυτό καταθέσει τη δική του θεωρία για την παγκοσμιοποίηση. Μια θεωρία όμως που κινείται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, αφού στηρίζεται σε κοινωνικούς όρους, στην αλληλεγγύη μεταξύ των κομμουνιστών και των εργατών, στους κοινούς αγώνες για την επιβίωση, την αποτροπή των πολέμων και το χτίσιμο ενός άλλου κοινωνικού συστήματος.
Η πλούσια ιστορία των Διεθνών και του εργατικού κινήματος αναδεικνύουν μια παγκοσμιοποίηση που δεν φαντάζει ως φυσικό πεπρωμένο, αλλά ως εργαλείο ελπίδας για έναν άλλο κόσμο, μιαν άλλη κοινωνία, την κομμουνιστική κοινωνία.
Η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για την παγκοσμιοποίηση επέδρασε αφοπλιστικά στους αγώνες που είχαν στόχο την κοινωνική ανατροπή.
Με ιδεολογικό δεδομένο ότι αποτελεί το τελικό φυσικό σημείο κοινωνικής εξέλιξης, αφαιρούσε, ελλείψει εναλλακτικής λύσης, από τη συνείδηση των μαζών τη θέληση για αγώνες με στόχο έναν άλλο κόσμο και περιόριζε τις αγωνιστικές τους διαθέσεις σε ανώδυνες βελτιώσεις και διορθώσεις του υπάρχοντος κοινωνικού συστήματος.
Στις συνθήκες αυτές οι αριστερές ρεφορμιστικές πολιτικές δυνάμεις διεύρυναν ουσιωδώς την πολιτική τους βάση.
Θυμίζω, για τα ελληνικά μόνο δεδομένα, τις πολιτικές επιλογές του ΠΑΣΟΚ, του ΚΚΕ για την Πραγματική αλλαγή και τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ, τον ΣΥΝ μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ και στις μέρες μας την πολιτική ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΕ και των θραυσμάτων της ΠΑΣΟΚογενούς Αριστεράς.
Το πλέον επώδυνο όμως ήταν ένας ιδιότυπος ευδαιμονισμός των μικρομεσαίων στρωμάτων, που τα οδήγησε σε πλήρη αδράνεια μέχρι και την πλήρη απαξίωση από μέρους τους της πολιτικής δράσης.
Υπό αυτούς τους όρους η αστική πολιτική της παγκοσμιοποίησης πρέπει να θεωρηθεί επιτυχής. Έδωσε μια γενναία παράταση στον καπιταλισμό.
Όμως, κάθε ψέμα έχει κοντά ποδάρια. Η ιστορία, με τις συνεχείς ανατροπές της, έφερε την οικονομική κρίση του 2008 και αυτόματα την κατάρρευση του αφηγήματος της παγκοσμιοποίησης. Τα ψευδεπίγραφα ιδεολογήματα εξανεμίστηκαν μαζί με τις ψεύτικες ελπίδες που μοίραζαν.
Οι λαοί κατανόησαν άμεσα το νέο μήνυμα. Απογοητευμένοι από τις μηδενικές (και κυρίως αρνητικές) επιπτώσεις που είχε στη ζωή τους η ελεύθερη αγορά και η ληστρική κυκλοφορία του κεφαλαίου αναζητούν πλέον νέους στόχους, νέες μορφές οικονομικής διαχείρισης, νέες μορφές ανάπτυξης.
Η κομμουνιστική υπόθεση μπαίνει ξανά ορμητικά στο προσκήνιο, ως δυνητικό διακύβευμα της εποχής μας.
Το Brexit και η εκλογή του Trump ως νέου προέδρου των ΗΠΑ σηματοδοτούν επιδίωξη επιστροφής στον εθνικό χώρο και οικονομική πολιτική προστατευτισμού.
Ωστόσο, οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των μονοπωλίων, σε συνδυασμό με την ανισόμετρη ανάπτυξη, είναι πολύ πιθανό να ακυρώσουν αυτήν την προσπάθεια και να οδηγήσουν σε βαθύτερη, ίσως και επικίνδυνη, κρίση το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα.
Ο νεοφιλελευθερισμός το 2008 μπήκε σε κρίση. Δεν μπορεί πλέον να ικανοποιήσει ούτε την επιχειρηματική ανάπτυξη του κεφαλαίου, ούτε να αντιμετωπίσει την οικονομική καταστροφή που προκάλεσε στην εργατική τάξη. Το ΑΕΠ παγκοσμίως συρρικνώνεται. Οι αγορές ματαίως προσπαθούν να αναζωπυρώσουν την οικονομία. Η παγκόσμια οικονομία εξελίσσεται με πολύ μικρά αντιφατικά και ανεπαρκή βήματα. Η μία κρίση διαδέχεται τη άλλη.
Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα αναγκάστηκε το 2009 να χρησιμοποιήσει στο έπακρο το ξεχασμένο κράτος και τα οικονομικά του αποθέματα, για να κρατικοποιήσει και να διασώσει τράπεζες, ώστε να αποφύγει ένα οδυνηρό κραχ.
Ζούμε σε μια εποχή που δείχνει πως όλα αλλάζουν. Η αβεβαιότητα που πρώτη καταλαμβάνει το χώρο τον οποίο εγκαταλείπει ο νεοφιλελευθερισμός, γρήγορα θα παραχωρήσει τη θέση της σε κάτι πιο θετικό, στέρεο και ελπιδοφόρο.
Έτσι είναι οι άνθρωποι. Βαδίζουν χωρίς κληρονομημένες σιγουριές και αναζητούν όλες τις πιθανές εκδοχές που θα τους οδηγήσουν σε καλύτερες μέρες.
Το τι θα διαδεχτεί την αβεβαιότητα δεν μπορούμε να το προβλέψουμε.
Εμείς απ’ τη μεριά μας θα αγωνιστούμε, ώστε η διάδοχη ιδεολογία να είναι ο κομμουνισμός του 21ου αιώνα. Μια κομμουνιστική θεωρία που θα περιλαμβάνει τις ιστορικές κατακτήσεις του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, το μεγαλείο του ανολοκλήρωτου Οκτώβρη του 17, τους αγώνες ενάντια στο φασισμό, τους αγώνες όλων των λαών για κοινωνική απελευθέρωση, τους αγώνες για ψωμί και λευτεριά και όλες τις επιστημονικές κατακτήσεις που έχουν συντελεστεί. Θα παλέψουμε για ένα πρόταγμα που θα δίνει πραγματικές ελπίδες στους φτωχούς, στους εργάτες, σε άντρες και γυναίκες για ένα μέλλον που αξίζει στην ανθρωπότητα.
Το νεοφιλελεύθερο αφήγημα της ελεύθερης αγοράς και της παγκοσμιοποίησης έφτασε στο τέλος του. Ας μην επιτρέψουμε στις αστικές δυνάμεις να το αντικαταστήσουν με ένα άλλο ψευδεπίγραφο. Ας δώσουμε στην ανθρωπότητα την ελπίδα μέσα από το όραμα και την ιδεολογία του κομμουνισμού.
https://www.kommon.gr/i/788-pagkosmiopoiisi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου