Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης που ηγείται τον αυτοαποκαλούμενο Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) και του πρωθυπουργού και πολιτικού αντιπάλου του Φάγεζ Σάρατζ που ηγείται τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNA) κλιμακώνεται και συνεχίζει να εμπλέκει ξένες δυνάμεις.
Οκτώ χρόνια μετά την πτώση του Μουάμαρ Καντάφι το 2011 και την έναρξη του αιματηρού εμφυλίου πολέμου, ούτε φως, ούτε τέλος διαφαίνεται. Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει στο Spiegel, ένας διοικητής του στρατού της Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, ο Jamal Al-Aweeb, «Πολεμήσαμε πρώτα εναντίον του Καντάφι, μετά εναντίον του Ισλαμικού Κράτους και τώρα, από τον Απρίλιο, εναντίον του αυτοαποκαλούμενου στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ. Ο πόλεμος αναπαράγεται ξανά και ξανά, είναι ένας βαθύς φαύλος κύκλος. Οι σύντομοι πόλεμοι, λένε, αλλάζουν κυβερνήσεις, αλλά οι μακροί πόλεμοι αλλάζουν τους ανθρώπους. Στο τέλος, ακόμη και ο διάβολος θα χαιρετηθεί ως σωτήρας».
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περίπου 1.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τον Απρίλιο, όταν ο αυτοαποκαλούμενος Λιβυκός Εθνικός Στρατός του Χάφταρ άρχισε ευρείας κλίμακας επιχείρηση για να κυριεύσει την Τρίπολη, 5.000 τραυματίστηκαν και περισσότεροι από 100.000 κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Μια χωρισμένη πλούσια χώρα
Η Λιβύη έχει τώρα δύο κυβερνήσεις και εδώ και πολύ καιρό έχει πάψει να είναι κράτος. Η μια στην Ανατολή, υποστηρίζει τον Χάφταρ, έναν 75χρονο πρώην συνταγματάρχη που κάποτε βοήθησε τον Καντάφι να οργανώσει το πραξικόπημα που τον έφερε στην εξουσία. Αφού έδωσε μάχη τότε υπέρ του Καντάφι, ο Χάφταρ έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες για περίπου δύο δεκαετίες και φημολογείται ότι εργάστηκε περιστασιακά για τη CIA. Μετά την πτώση του Καντάφι, ο Χάφταρ επέστρεψε στη Λιβύη και από το 2016 έδωσε στον εαυτό του τον τίτλο του στρατάρχη.
Η αντίπαλη και διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στα Δυτικά, η κυβέρνηση της Εθνικής Ενότητας (GNA), καθοδηγείται από τον πρωθυπουργό Φάγεζ Σάρατζ στην Τρίπολη. Αναγνωρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όχι από το εκλεγμένο κοινοβούλιο, το οποίο έχει καταφύγει στα ανατολικά. Η GNA είναι σε μεγάλο βαθμό ανίσχυρη, στηριζόμενη στην υποστήριξη των πολιτοφυλακών, οι οποίοι είναι οι de facto ηγέτες της Τρίπολης.
Μέσα σε όλο αυτό το χάος, χιλιάδες μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική περνούν από εδώ στο μεγάλο ταξίδι τους για την Ευρώπη. Πολλοί έχουν απαγκιστρωθεί από τις πολιτοφυλακές σε βάναυσα στρατόπεδα συγκέντρωσης αλλά και βασανιστηρίων, όπως καταγγέλλουν, κρατούνται υπό καθεστώς δουλείας και σε ορισμένες περιπτώσεις εξαναγκάζονται να πολεμήσουν. Περισσότεροι από 50 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αεροπορικής επιδρομής σε στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων στην Τρίπολη στις 3 Ιουλίου.
Είναι η τραγωδία μιας χώρας που θα μπορούσε να είναι η πλουσιότερη στην αφρικανική ήπειρο, και η ένατη παγκοσμίως σε αποθέματα πετρελαίου. Αλλά μετά από το θάνατο του Καντάφι η χώρα καταστρέφεται και βιώνει έναν συνεχιζόμενο πόλεμο μεταξύ των πόλεων, των φυλών και των πολιτοφυλακών τους πάνω από την εξουσία και την πρόσβαση στον πλούτο.
Αξιόμαχος πλούτος, καθώς το 97% των εξαγωγών της είναι το πετρέλαιο, ενώ διαθέτει 43,6 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου απόθεμα και παραγωγή 900.000 βαρελιών ημερησίως που μπορεί να αυξηθεί σε 1,4 εκ. όταν σταματήσουν οι εχθροπραξίες. Γεγονός που κάνει τον ιστό των συμφερόντων, των συμμαχιών και της εμπλοκής των διεθνών δυνάμεων ιδιαίτερα περίπλοκο.
Για παράδειγμα, ήδη τον Δεκέμβριο του 2011, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει τη βάση εξουσίας της, η προσωρινή μεταβατική κυβέρνηση είχε αρχίσει να μισθώνει τις πολιτοφυλακές που βοήθησαν στην ανατροπή του Καντάφι. Πολλές ακόμη παραστρατιωτικές ομάδες κατέληξαν στο μισθό της κυβέρνησης. Όταν η παραγωγή πετρελαίου σταθεροποιήθηκε το 2012, δισεκατομμύρια κυβερνητικά δολάρια είχαν στραφεί προς τις πολιτοφυλακές.
Από την άλλη πλευρά του μετώπου επίσης, υπάρχουν πολιτοφυλακές: το LNA του Χάφταρ είναι μια συμμαχία φυλών και πόλεων, κυρίως από την ανατολή και νότια.
«Το πετρέλαιο» λέει ο Aweeb «χρηματοδοτεί ολόκληρο τον πόλεμο. Τα χρήματα διοχετεύονται και στις δύο πλευρές, ανατολικά και δυτικά, μέσω της κεντρικής τράπεζας στην Τρίπολη».
«Στην κόλαση με τον Σάρατζ, στην κόλαση με τον Χάφταρ!»
Μετά από τέσσερις μήνες μάχης για τον έλεγχο της πρωτεύουσας της Λιβύης, της Τρίπολης, η κατάσταση κλιμακώνεται. Οι πολιτοφυλακές του Χάφταρ όλο και περισσότερο βασίζονται σε αεροπορικές επιδρομές και υπερσύγχρονα όπλα που λαμβάνουν από τους συμμάχους του. «Και στις δύο πλευρές, νέοι Λίβυοι που θα πρέπει να ανοικοδομήσουν τη χώρα τους πεθαίνουν»λέει ο διοικητής Aweeb.
Ο ίδιος λέει ότι ποτέ δεν σκόπευε να ενταχθεί στον στρατό. Δεδομένου ότι ήταν ένας από τους καλύτερους μαθητές στο σχολείο του, το καθεστώς του Καντάφι τον έστειλε στην στρατιωτική ακαδημία. Μετά από τέσσερις μήνες, κατέφυγε στη Μάλτα, στη συνέχεια στη Γερμανία, όπου σπούδασε μηχανική. Ήθελε να βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας νέας Λιβύης. Τελικά πολεμάει. Πριν από δύο ημέρες, λέει, πέθανε ο καλύτερος φίλος του.
Οι περισσότερες δυτικές χώρες υποστηρίζουν την κυβέρνηση ενότητας υπό τον Σάρατζ που υποστηρίζεται από τις δυτικές διεθνείς δυνάμεις, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες λαμβάνει όπλα από το Κατάρ και την Τουρκία.
Εν τω μεταξύ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος προμηθεύουν με όπλα τον Χάφταρ, παραβιάζοντας το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ. Η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία υποστηρίζουν επίσης το LNA.
Γαλλικές δυνάμεις συνεργάστηκαν με τον Χάφταρ για επιθέσεις εναντίον υποψήφιων τρομοκρατικών ομάδων στη Σαχάρα. Και στα τέλη Ιουνίου βρέθηκαν όπλα σε ένα από τα στρατόπεδα του πολέμαρχου που οι ΗΠΑ είχαν πουλήσει νωρίτερα στη Γαλλία, τροφοδοτώντας τις υποψίες ότι το Παρίσι μπορεί να τα έχει μεταπωλήσει στον Χάφταρ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει επίσης προφορικές συνομιλίες με τον Χάφταρ.
Αρκεί η ειρήνη να επιστρέψει
Στο δρόμο προς το κέντρο της Τρίπολης, μακριά από το μέτωπο, η κανονική καθημερινή ζωή δίνει τη δική της μάχη. Οι διακοπές ρεύματος στην Τρίπολη διαρκούν έως και 15 ώρες αυτές τις μέρες, κόβοντας και τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας.
Οι κάτοικοι εξαντλημένοι, μεταξύ άλλων, από τη ζέστη συνήθισαν να ακούνε τις εκρήξεις από τις αεροπορικές επιδρομές. Είναι σαν να μην ενδιαφέρονται για το ποιος κυβερνά τη χώρα, αρκεί η ειρήνη να επιστρέψει πάλι στη ζωή τους.
Σε αντίθεση με τη Βεγγάζη, που βρίσκεται χιλιόμετρα ανατολικά, η πρωτεύουσα της Λιβύης, η Τρίπολη, δεν έχει ομοιογενή δημογραφική δομή. Για περισσότερα από 40 χρόνια, πολλοί κάτοικοι μικρών πόλεων στη δυτική Λιβύη μετακόμισαν στην αναδυόμενη πόλη, η οποία σήμερα διαθέτει πληθυσμό πάνω από 2 εκατομμύρια κατοίκους.
Αλλά οι φυλές και οι πόλεις της ανατολής έχουν εχθρικό χαρακτήρα απέναντι στο δυτικό τμήμα της χώρας από την ιταλική κατοχή πριν από 100 χρόνια. Τα δυτικά Λιβυκά στρατεύματα βοήθησαν τους Ιταλούς με την κατοχή. Με την επίθεση του Χάφταρ, η παλιά ανατολικοδυτική σύγκρουση της Λιβύης έχει επανέλθει.
Πολλοί θεωρούν ότι είναι ανέφικτο να διεξαχθούν εκλογές στο πλαίσιο του ισχύοντος κανόνα βασισμένου σε πολιτοφυλακές, αναφέροντας την ανάγκη σταθερότητας πριν οι Λίβυοι πάνε στις κάλπες.
Ακόμη και με τη λογική του όπλου υποστηρίζουν καθώς πιστεύουν ότι μόνο ένα ισχυρό χέρι μπορεί να κρατήσει τη χώρα ενωμένη.
Ο Aweeb δεν ελπίζει, είναι κουρασμένος, εξαντλημένος από τον πόλεμο. «Μερικές φορές, όταν η γυναίκα μου με στέλνει για ψώνια, αρχίζω να περπατάω και να ξεχνώ πού πηγαίνω και τι πρέπει να κάνω για μια ώρα ή δύο. Όπως ο πόλεμος».
https://tvxs.gr/news/kosmos/emfylios-sti-libyi-sto-telos-akomi-kai-o-diabolos-tha-xairetithei-os-sotiras
https://tvxs.gr/news/kosmos/emfylios-sti-libyi-sto-telos-akomi-kai-o-diabolos-tha-xairetithei-os-sotiras
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου