Αναζωπύρωση του εθνικισμού στη Βόρεια Μακεδονία

Γιώργος Στάμκος

Οι πολιτικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία επιταχύνθηκαν δραματικά, έπειτα από την αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως λόγω της απειλής του γαλλικού “βέτο”, να επιτρέψει την έναρξη των πολυπόθητων ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Σε σύσκεψη που διοργάνωσε ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας την Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2019, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ και οι πολιτικοί ηγέτες και των επτά κοινοβουλευτικών κομμάτων της χώρας συμφώνησαν να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές στις 12 Απριλίου 2020, δηλαδή μισό χρόνο πριν από το κανονικό. Αν και όλοι τους συμφώνησαν πως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στην ένταξη στην Ε.Ε. και πως η χώρα τους πρέπει να συνεχίσει να χτυπά στην πόρτα της Ευρώπης, παρότι προς το παρόν παραμένει κλειστή λόγω της Γαλλίας, εντούτοις η ατμόσφαιρα ήταν βαριά.

Η απογοήτευση των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων, και του Ζάεφ προσωπικά, ήταν έκδηλη, σχετικά με τον κίνδυνο απώλειας του βασικού αφηγήματος και οράματος της χώρας, που είναι η ευρωατλαντική ενσωμάτωση. Χωρίς το ευρωπαϊκό όραμα ως αντίμετρο ο εθνικισμός μπορεί και πάλι να αναζωπυρωθεί. Άλλωστε στα Βαλκάνια ο εθνικισμός καραδοκεί πάντα και είναι έτοιμος να εκραγεί σαν σκουριασμένη βόμβα από την κόλαση...

VMRO: ποντάροντας και πάλι στον εθνικισμό

Σ’ αυτό το ρευστό περιβάλλον λοιπόν οι παλιές πολιτικές διαμάχες επανεμφανίζονται και ο εθνικισμός του αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO DPMNE αναζωπυρώνεται. Αυτός ο σλαβομακεδονικός εθνικισμός έχει ως εύκολο στόχο του την “ταπεινωτική” Συμφωνία των Πρεσπών η οποία, όπως υποστηρίζουν, «παρέδωσε στους Έλληνες όνομα και ιστορία». Όσο το VMRO προηγείται δημοσκοπικά ο αρχηγός του, Χρίστιαν Μιτσκόσκι, μπαίνει και πάλι στον πειρασμό να ακολουθήσει το παράδειγμα του προκατόχου του, Νίκολα Γκρουέφσκι, ποντάροντας στον μακεδονικό εθνικισμό αλλά και στον Ευρωσκεπτικισμό, έχοντας τον Όρμπαν ως πολιτικό πρότυπο.

Τα μηνύματα που στέλνει το VMRO είναι σαφώς προς αυτή την κατεύθυνση. "Αν κερδίσουμε τις εκλογές το θέμα της ονομασίας και της Συμφωνίας των Πρεσπών θα ανοίξει και πάλι. Είμαστε Μακεδονες από τη Μακεδονία", δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στον Σκάι ο γραμματέας διεθνών σχέσεων του VMRO, Μίτσκο Μιτσούνσκι. Ενδεχομένως να πρόκειται για επικοινωνιακές προεκλογικές απειλές, ωστόσο αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας το πιθανό είναι η εφαρμογή των όρων της Συμφωνίας των Πρεσπών να καθυστερήσει απελπιστικά και τελικά να ατροφήσει. 

Απειλούν και τον Ζάεφ στα social media της Βόρειας Μακεδονίας

Όσο η Βόρεια Μακεδονία θα εισέρχεται στην προεκλογική περίοδο, τόσο θα ανεβαίνει και το θερμόμετρο της πολιτικής αντιπαράθεσης στο εσωτερικό, με κίνδυνο να απελευθερωθεί και πάλι το τέρας του εθνικισμού. Ήδη οι εθνικιστές του VMRO “ακονίζουν τα μαχαίρια” τους, τόσο κατά των πολιτικών τους αντιπάλων, όσο και κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών, με όλα όσα προβλέπει.

Για την ώρα ξεσπούν κυρίως μέσα από social media, με ύβρεις και απειλές κατά του Ζόραν Ζάεφ. Απειλούν τον “προδότη Ζάεφ” πως θα τον βάλουν στη φυλακή ή ότι “θα κάνουν τατουάζ στο πρόσωπό του τον δεκαεξάκτινο ήλιο της Βεργίνας, που παρέδωσε στους Έλληνες” κ.λ.π.

Είναι απίστευτο το τοξικό μίσος και ο εθνικισμός που μπορούν να αναπαράγουν τα social media μιας μικρής βαλκανικής χώρας. Καθόλου παράξενο λοιπόν που στα Βαλκάνια ισχύει όντως το, “όσο πιο μικρή και φτωχή είναι μια χώρα, τόσο μεγαλύτερο εθνικισμό έχει”.

Ο βανδαλισμός των πινακίδων της “Λεωφόρου Φιλίας” (πρώην Μεγάλου Αλεξάνδρου)

Μια άλλη έκφραση του “πολιτικού ακτιβισμού” των εθνικιστών της Βόρειας Μακεδονίας συνίσταται στον βανδαλισμό των πινακίδων και των συμβόλων, που άλλαξαν λόγω της πολιτικής του Ζόραν Ζάεφ και της εφαρμογής της “κατάπτυστης” Συμφωνίας των Πρεσπών. Από την πρώτη στιγμή κιόλας, με την αλλαγή της ονομασίας του αυτοκινητόδρομου ταχείας κυκλοφορίας (τμήμα του πανευρωπαϊκού άξονα Ε75), που ενώνει τη Γευγελή με τα Σκόπια, από το προκλητικό “Λεωφόρος Μεγάλου Αλεξάνδρου” σε “Λεωφόρο Φιλίας” (την περίοδο της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας ο ίδιος αυτοκινητόδρομος είχε ονομαστεί από τον Τίτο “Λεωφόρος Αδελφότητας και Ενότητας”), οι σλαβομακεδόνες εθνικιστές δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια.

Με σπρέι έσβησαν σχεδόν όλες τις σχετικές πινακίδες, που τοποθέτησε η κυβέρνηση του Ζάεφ, γράφοντας μάλιστα υβριστικά συνθήματα με αναφορές και στον Μέγα Αλέξανδρο, τον οποίο και συνεχίζουν να θεωρούν “δικό τους”. Διασχίζοντας προχθές τη “Λεωφόρο Φιλίας” με κατεύθυνση το Βελιγράδι, διαπίστωσα με τα μάτια μου πως η καταστροφή είναι πλέον σχεδόν ολοκληρωτική, το όνομα “Λεωφόρος Φιλίας” δε φαίνεται καν, ενώ τα υβριστικά συνθήματα αυξήθηκαν έπειτα κι από την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, όπως βλέπετε και στις σχετικές φωτογραφίες.

Από τη μανία των εθνικιστών δε γλίτωσαν ούτε και οι πινακίδες, που ενημερώνουν πως ένα τμήμα του αυτοκινητόδρομου συνχρηματοδοτήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βανδαλίστηκαν κι αυτές καθώς η Ε.Ε. είναι κι αυτή στοχοποιημένη από τους εθνικιστές της Βόρειας Μακεδονίας καθώς τη θεωρούν συνυπεύθυνη για την πίεση που άσκησε ώστε να γίνουν οι συνταγματικές αλλαγές και να ψηφιστεί η Συμφωνία των Πρεσπών.

Η “αντίσταση” των εθνικιστών: Αγάλματα, Ήλιος της Βεργίνας και Makedonjiaσκέτο

Πρέπει να σημειωθεί πως βανδαλισμοί έχουν γίνει και στις πινακίδες που τοποθετήθηκαν στα αγάλματα του Αλέξανδρου και του Φίλιππου, στα Σκόπια και σε άλλες πόλεις, υπενθυμίζοντας πως “αποτελούν τμήμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας”, όπως προβλέπει και η Συμφωνία των Πρεσπών. Κι αυτές οι πινακίδες συγκέντρωσαν την οργή των βορειομακεδόνων εθνικιστών, θεωρώντας ότι τους “αφαιρούν τη μακεδονική ιστορία”.

Ο “ακτιβισμός” των εθνικιστών της γείτονος επικεντρώθηκε και στην αναπαραγωγή με σπρέι του, απαγορευμένου λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεκαεξάκτινου Ήλιου της Βεργίνας, που το βλεπουμε πλέον συχνότερα από πριν, ακόμη και στην άσφαλτο. Με σπρέι βλέπουμε πιο συχνά και το όνομα Μακεδονία(Makedonjia) σκέτο, γραμμένο στα Κυριλλικά σε γέφυρες και σε τοίχους, ως υπενθύμιση πως το επίθετο “Βόρεια” δεν είναι ανεκτό. Κι αυτού του είδους ο “ακτιβισμός” ενδέχεται να αυξηθεί κατά την προεκλογική περίοδο.

Μακεδονομάχοι: βανδαλισμοί στις πινακίδες των αυτοκινήτων των βορειομακεδόνων τουριστών

Αλλά και στην στην άλλη πλευρά των συνόρων, στην ελληνική Μακεδονία, ανθεί ο “ακτιβισμός” των εγχώριων Μακεδονομάχων που ξεσπούν συνχά την καταπιεσμένη μνησικακία τους, ειδικά τώρα που συνειδητοποίησαν την “οβιδιακή κωλοτούμπα” του Κ. Μητσοτάκη σχετικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών, στις πινακίδες των αυτοκινήτων των τουριστών από τη Βόρεια Μακεδονία που παραθερίζουν στην Ελλάδα. Δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, περιστατικά τέτοιων βανδαλισμών γίνονται κάθε χρόνο με το ξήλωμα ή το σβήσιμο με σπρέι, όχι μόνο του παλαιότερου σήματος ΜΚ, αλλά και του νεότερου ΝΜΚ, το οποίο και έχει αναγνωρίσει επίσημα η Ελλάδα. Οι τουρίστες από τη Βόρεια Μακεδονία (“μπατιροτουρίστες” σύμφωνα με τους Μακεδονομάχους) συνήθως διατηρούν την ψυχραιμία τους, διότι “αγαπάνε την Ελλάδα”. Αρκετοί ωστόσο δεν αντέχουν άλλο να αισθάνονται ανεπιθύμητοι και στρέφονται έτσι προς την Τουρκία, που έγινε και πιο φτηνή λόγω της υποτίμησης της τουρκικής λίρας.

Σε κάθε περίπτωση οι εθνικιστές και των δύο χωρών, λες και συνεργάζονται υπογείως μεταξύ τους, επιδεικνύουν αδιαλλαξία και οπαδική συμπεριφορά που δυναμιτίζει τις προσπάθειες των φιλοευρωπαίων πολιτικών. Με όλο αυτόν τον “ακτιβισμό” τους υπονομεύουν ανοικτά όχι μόνον τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και την πολλά υποσχόμενη κυοφορούμενη φιλία και συνεργασία των δύο γειτονικών λαών. Έτσι το Τώρα οπισθοδρομεί αιφνίδια στο παρελθόν και η επίκληση της μνήμης είναι πάντοτε εργαλειακή και γίνεται με επικίνδυνη προβολή στο μέλλον.

Φωτογραφίες: Γιώργος Στάμκος


https://tvxs.gr/news/eyropi-eop/anazopyrosi-toy-ethnikismoy-sti-boreia-makedonia