Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025

Κεντρική Ασία και Αρκτικός Ωκεανός τα νέα πεδία ανταγωνισμού


Η Ανατολική Ευρώπη δεν είναι η μόνη περιοχή όπου οι ΗΠΑ και η Ρωσία διασταυρώνονται σε διεκδικούμενες σφαίρες επίδρασης.

Ενώ λαμβάνουν χώρα διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Ουκρανίας, η Ανατολική Ευρώπη δεν είναι η μόνη περιοχή όπου οι ΗΠΑ και η Ρωσία διασταυρώνονται σε διεκδικούμενες σφαίρες επίδρασης. Ο Ντόναλντ Τραμπ συνάντησε στην Ουάσιγκτον τους ηγέτες του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν, του Τουρκμενιστάν, του Κιργιστάν και του Τατζικιστάν, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να συζητηθούν οι αμερικανικές επενδύσεις στην περιοχή. Η διείσδυση των ΗΠΑ στην περιοχή χρονολογείται από την εποχή του πολέμου εναντίον του Αφγανιστάν από το 2001 και μετά, όταν είχαν χρησιμοποιηθεί βάσεις με τη συναίνεση των Ρώσων σε μια περίοδο όπου οι δίαυλοι επικοινωνίας δεν είχαν κοπεί, όπως συνέβη αργότερα με τις κυβερνήσεις των Δημοκρατικών. Επί Τραμπ οι ΗΠΑ επανέρχονται, φιλοδοξώντας να διακόψουν με την παρεμβολή τους τη συνέχεια των εμπορικών δρόμων της Κίνας προς τη Ρωσία και προς την Ευρώπη.

Στις περιοχές δυτικά της Κασπίας η διακράτηση της Γεωργίας από τη Ρωσία αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι η Αρμενία έχει πλέον δορυφοροποιηθεί από την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν. Για τα σιτηρά, η Αρμενία πλέον εξαρτάται από το άλλοτε εχθρικό Αζερμπαϊτζάν ύστερα από δεκαετίες υποβάθμισης των εμπορικών σχέσεων. Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, εντείνει αυτήν την εξάρτηση της χώρας του, προκειμένου να ενεργοποιηθούν δρόμοι εμπορικών και ενεργειακών μεταφορών. Το Αζερμπαϊτζάν κερδίζει την πρόσβασή του στον θύλακα του Ναχιτσεβάν και διά αυτού στην Τουρκία, ενώ η Αρμενία που υποχώρησε έναντι των εθνικών δικαιωμάτων της ελπίζει σε μια προώθηση τεχνολογικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ που έδωσε το όνομά του στον διάδρομο που ενώνει Τουρκία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν. Σκοπός του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ είναι οι σπάνιες γαίες της Κεντρικής Ασίας, η οποία είναι άλλωστε πολύ πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η παροχή συνδρομής στην ανάπτυξη υποδομών έχει ως σκοπό την αποκοπή της σύνδεσης ανάμεσα στη Ρωσία και το Ιράν. Ο διάδρομος Τραμπ επί 43 χιλιομέτρων ελίσσεται παράλληλα με τη συνοριακή γραμμή του Ιράν, επιτρέπει στην Τουρκία να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, αλλά δυνητικά ακόμη και στο Ισραήλ να τον εκμεταλλευτεί σε περίπτωση σύγκρουσης με το Ιράν.

Ταυτοχρόνως, ο ανταγωνισμός οξύνεται στον Αρκτικό ωκεανό, όπου, όμως, υπερέχει η Ρωσία λόγω της μεγαλύτερης ακτογραμμής. Το δυτικοκεντρικό Συμβούλιο της Αρκτικής, το οποίο περιέχει την Ισλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, τη Δανία και τον Καναδά, επιχειρεί να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση. Ιδιαίτερα δυναμική εμφανίζεται η Δανία, η οποία εμφανίζεται διατεθειμένη να αγοράσει επιπλέον 16 μαχητικά αεροσκάφη F-35, φτάνοντας ένα σύνολο 43. Η Δανία θα επενδύσει ακόμη 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια, για να ενισχύσει τις υποδομές της στον Αρκτικό Ωκεανό με νέο αρχηγείο στο Νουούκ για την Αρκτική Διοίκηση, ενώ θα προμηθευθεί επίσης δύο αρκτικά σκάφη, αεροσκάφη περιπολίας και ντρόουνς. Η Δανία θα συνδέεται, εξάλλου, με τη Γροιλανδία μέσω υποβρύχιου καλωδίου στον Βόρειο Ατλαντικό. Όμως μια δυτική διείσδυση στον Αρκτικό ωκεανό θα απαιτήσει υψηλότερο μέρος των προϋπολογισμών για την άμυνα. Ωστόσο, η περίοδος του πολέμου στην Ουκρανία θεωρείται ως ιδανική από τις ΗΠΑ, προκειμένου να καλύψουν τον χαμένο χρόνο.

Η εξωτερική πολιτική Τραμπ δείχνει μια διάθεση απαγκίστρωσης από μακρινά ευρασιατικά θέατρα του πολέμου και μια επικέντρωση στην αμερικανική ήπειρο, στον αρκτικό ωκεανό, καθώς και στον ειρηνικό, όπως φάνηκε και από την επιλογή της Αλάσκας για τη συνάντηση του Αμερικανού και του Ρώσου προέδρου. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ανακοινώσει τον «Χρυσό Θόλο», μία πυραυλική ασπίδα, καθώς και συστήματα προειδοποίησης με έμφαση στην περιοχή Pituffik της Γροιλανδίας, αλλά και τον Καναδά και την Αλάσκα. Σημειωτέον ότι σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης ο αρκτικός ωκεανός είναι ο πιο σύντομος δρόμος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και οι υπερυπερηχητικοί πύραυλοι της Ρωσίας για τους οποίους δεν υπάρχει δυτική αποτροπή προκαλούν έντονο προβληματισμό. Οι υπερυπερηχητικοί πύραυλοι έχουν πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου και μπορούν να ακολουθούν απρόβλεπτες διαδρομές σε χαμηλό ύψος με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνευθούν από τα ραντάρ. Η αμερικανική προσπάθεια είναι να ενταθεί η προσπάθεια για την αντιμετώπιση πιθανών επιθέσεων από τον αρκτικό ωκεανό, σε ένα πεδίο, όπου οι ΗΠΑ υστερούν, ενώ ακόμη και οι Κινέζοι πειραματίζονται με την τεχνολογία των υπερυπερηχητικών πυραύλων από το 2017. Η ασυμμετρία αυτή ως προς την αποτροπή εξηγεί εν πολλοίς τη μονομανία της κυβέρνησης Τραμπ με τον αρκτικό ωκεανό, ακόμη και ορισμένες πομπώδεις διακηρύξεις, όπως την εξαγορά της Γροιλανδίας.

Αυτή τη στιγμή η βάση του Pituffik, χτισμένη το 1951, είναι μία από τις ελάχιστες βάσεις που έχουν μείνει στη Γροιλανδία από τον Ψυχρό Πόλεμο ύστερα από συμφωνία μεταξύ Δανίας και ΗΠΑ. Στο τελευταίο διάστημα έχει βρεθεί να έχει κομβική σημασία ως προς τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία, μία ένδειξη της γενικότερης τάσης για αναπροσαρμογή των περιοχών που έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον.

https://kosmodromio.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου