Ρεπορτάζ : Μάκης Αποστόλου
(από την Ημερησία)Το ράλι της διετίας 1998-1999 θεωρείται από πολλούς ως αποτέλεσμα των μεγάλων προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί για την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ (η οποία έγινε πραγματικότητα την 1/1/2001). Στον αντίποδα, η... κατάρρευση της αγοράς από τα τέλη του 2009 μέχρι σήμερα αποτελεί, για μερίδα αναλυτών, μια προεξόφληση ακόμη και της εξόδου της χώρας μας από την Ευρωζώνη! Άλλωστε, τα κοινοτικά κονδύλια ύψους αρκετών δισ. ευρώ που έδωσαν νέα δυναμική στην οικονομία αλλά και στις εταιρείες τις προηγούμενες δεκαετίες, έχουν πλέον περιοριστεί στο ελάχιστο. Υπάρχει το ενδεχόμενο να ζητηθεί από την Ελλάδα να επιστρέψει στην Ε.Ε. μέρος του Γ' ΚΠΣ το οποίο δεν αξιοποιήθηκε κατάλληλα.
Στα της χρηματιστηριακής αγοράς, τα πάλαι ποτέ πανίσχυρα blue chips του '99 (κυρίως οι τράπεζες) αποτιμώνται σήμερα σε τιμές που αντιστοιχούσαν τότε στις αποτιμήσεις των χειρότερων περιφερειακών «χαρτιών». Στις υπόλοιπες κεφαλαιοποιήσεις και στους τίτλους που μεσουρανούσαν το 1999, πλειοψηφία έχει παύσει να διαπραγματεύεται στο ταμπλό, είτε λόγω αξεπέραστων οικονομικών προβλημάτων είτε λόγω συγχωνεύσεων και εξαγορών... Χάθηκε η... αξία Το γεγονός ότι το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών μετετράπη (το Σεπτέμβρη του 2002) σε Χρηματιστήριο Αθηνών μπορεί να αποτελεί μια απλή εταιρική διαδικασία, το σίγουρο είναι πάντως ότι οι... αξίες όλων σχεδόν των εισηγμένων επιχειρήσεων έχουν χαθεί... Η υποχώρηση άλλωστε της κεφαλαιοποίησης του Χ.Α. από τα επίπεδα των 212,8 δισεκατομμυρίων ευρώ το φθινόπωρο του '99, κάτω ακόμη και από τα 25 δισ. ευρώ σήμερα, επιβεβαιώνει της...πλήρους απαξίωσης το αληθές. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι οι περίπου 585.000 κωδικοί που έκαναν κίνηση σε μηνιαία βάση (επί συνόλου 1,1 εκατ. κωδικών) το 1999, έχουν μειωθεί σήμερα στους...25.000-30.000. Και αντίστοιχα ο ημερήσιος τζίρος από το 1,8 δισ. ευρώ (!) «κατρακύλησε» σε επίπεδα λίγο πάνω από τα 10 εκατ. ευρώ στο ξεκίνημα του τρέχοντος έτους. Η «φούσκα» της αγοράς είχε ξεκινήσει να σκάει από τα τέλη του 1999 με μια πτωτική πορεία που κράτησε μέχρι την άνοιξη του 2003 (και την υποχώρηση κάτω από τις 1.500 μονάδες) για να ακολουθήσει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ανοδικό ράλι που οδήγησε το Γενικό Δείκτη πάνω από τις 5.300 μονάδες στα τέλη Οκτωβρίου του 2007. Το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης όμως, με αποκορύφωμα τη χρεοκοπία της Lehman Bro-thers τον Οκτώβριο του 2008, επανέφερε και πάλι την αγορά κάτω από τα επίπεδα των 1.500 (το Μάρτιο του 2009). Στη συνέχεια, το Χ.Α. εκμεταλλεύθηκε την ανάκαμψη των διεθνών αγορών σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 100% μέσα σε επτά μήνες περίπου, ωστόσο η ελληνική κρίση που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2009 έδωσε τη «χαριστική βολή» στο σύνολο των εισηγμένων εταιρειών και την εγχώρια οικονομία γενικότερα. Πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στη χρηματιστηριακή «φρενίτιδα» του 1999, είτε έχουν εξαφανιστεί από τον επιχειρηματικό... «χάρτη» (μεταξύ πολλών οι Πουλιάδης, Αλλαμανής, Μπατατούδης, Ζούλοβιτς, Ψωμιάδης, Φάις, Ανδρουλιδάκης, ο μακαρίτης Λαναράς κ.ά.), είτε βρίσκονται μεταξύ «φθοράς και αφθαρσίας» (π.χ. Αθανασούλης, Πανούσης, Μαΐλλης κ.ά.) με τις εταιρείες τους να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Μετοχές της «χρυσής» διετίας 1998-1999, όπως π.χ. οι Μακεδονικά Κλωστήρια (Stabilton), Νηματεμπορική, A-A Holdings, Ιντερσάτ, Θεμελιοδομή, Hitech, Εργάς, Προμότα, Ξιφίας, Σιγάλας, Γνώμων (Έμπεδος), Fanco, Πουλιάδης, Δυναμική Ζωή, Ινφορμάτικς, Δάριγκ, Θεσσαλική, Αλυσίδα κ.ά. έχουν μπει στο «χρονοντούλαπο» της εγχώριας χρηματιστηριακής ιστορίας ως «σκελετοί» τους οποίους, χιλιάδες επενδυτές που έχασαν τις περιουσίες τους δεν έχουν ξεχάσει ακόμη και σήμερα. Ιδια... τύχη δεν αποκλείεται να έχουν, αργά ή γρήγορα, και οι περισσότεροι από τους 25 τίτλους, των οποίων έχει ανασταλεί η διαπραγμάτευση στο ταμπλό (π.χ. Κλωνατέξ, Ατλάντικ, Εικόνα-Ήχος, Betanet, Ασπίς Πρόνοια, Αφοί Μεσοχωρίτη κ.ά.). Στην επικίνδυνη ζώνη βρίσκονται ακόμη 44 μετοχές, οι οποίες βρίσκονται σε καθεστώς επιτήρησης για οικονομικά προβλήματα που παρουσιάζουν οι εταιρείες. Πρόσφατη έρευνα της Deloitte αναφέρει ότι 153 εισηγμένες εταιρείες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να αιτηθούν την υπαγωγή τους στο... περίφημο άρθρο 99, εκ των οποίων οι 28 αντιμετωπίζουν «πολύ υψηλό κίνδυνο» υπαγωγής τους στο άρθρο, οι 65 «αυξημένο προς υψηλό», ενώ 60 εισηγμένες εμφανίζουν «χαμηλό προς αυξημένο» κίνδυνο. Πριν από μερικές ημέρες, η Μάρακ Ηλεκτρονική έγινε η 19η εισηγμένη που θέλησε να κάνει χρήση του πτωχευτικού κώδικα, υποβάλλοντας αίτηση που θα συζητηθεί στις 25 Ιανουαρίου. Σημειώνεται ότι τη χρονιά που έφυγε την ίδια... «οδό» ακολούθησαν 7 εισηγμένες (Νεώριο Σύρου, Εικόνα & Ηχος, Alter, Alapis, Πετζετάκις, Τεγόπουλος, PC Systems), ενώ το 2010 αντίσοιχα αιτήματα για υπαγωγή στο άρθρο 99 είχαν υποβάλει 8 εταιρείες (Microland, Αφοί Μεσοχωρίτη, Ελληνικές Ιχθ/γειες, Εδραση Ψαλλίδας, ΣΑΟΣ, Ατλάντικ, Ridenco). Μπορεί η συγκεκριμένη νομική διαδικασία να δημιουργήθηκε το 2007 με... «αγαθές προθέσεις» προκειμένου να δοθεί μια τελευταία ευκαιρία διάσωσης στις «προβληματικές» εταιρείες, ωστόσο μέσα στην κρίση βρέθηκε να χρησιμοποιείται από κάποιους επιχειρηματίες για να... βγάλουν από πάνω τους όσο το δυνατόν περισσότερα «βάρη» και να αποφύγουν τις συνέπειες των νόμων εξασφαλίζοντας γι' αυτούς μια... ιδιότυπη δικαστική «ασυλία». Σε επίπεδο κλάδων, Λιανεμπόριο, Κατασκευές, Πληροφορική και ΜΜΕ εμφανίζονται να έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Πληροφορική, η «ρίζα» των προβλημάτων εντοπίζεται στο «πάγωμα» των κοινοτικών πόρων. Για το Λιανεμπόριο, η αιτία των χιλιάδων «λουκέτων» που έχουν μπει στον κλάδο είναι η καθίζηση της ζήτησης όπως άλλωστε και για τον τομέα των media, ο οποίος «πληρώνει» ακριβά και τη δραματική συρρίκνωση των διαφημιστικών εσόδων (λόγω και των μεγάλων «κανονιών» στον τομέα της διαφήμισης). Ρευστότητα Το πρόβλημα μεγεθύνει και η παντελής έλλειψη ρευστότητας, με τις τράπεζες να έχουν κλείσει τις «κάνουλες» της χρηματοδότησης λόγω των τεράστιων επισφαλειών -που «απαιτούν» τα ολοένα αυξανόμενα καθυστερούμενα δάνεια και το επικείμενο μεγάλο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων- αλλά και της... φυγής καταθέσεων ύψους 65 δισ. ευρώ την προηγούμενη διετία. Αν το haircut στα ομόλογα φτάσει το 60%, οι κεφαλαιακές ανάγκες για τις ελληνικές τράπεζες πρέπει να αναμένονται σε 18-20 δισ. ευρώ, εφόσον βέβαια δεν προκύψει κάποια αρνητική έκπληξη από τα tests της Blackrock. Για το είδος των κεφαλαιακών ενισχύσεων, οι αναλυτές της Merit Securities θεωρούν επικρατέστερο σενάριο αυτή τη στιγμή τη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) με συνδυασμό προνομιούχων και κοινών μετοχών. Μετοχές της «χρυσής» διετίας 1998-1999, όπως π.χ. οι Μακεδονικά Κλωστήρια (Stabilton), Νηματεμπορική, A-A Holdings, Ιντερσάτ, Θεμελιοδομή, Hitech, Εργάς, Προμότα, Ξιφίας, Σιγάλας, Γνώμων (Έμπεδος), Fanco, Πουλιάδης, Δυναμική Ζωή, Ινφορμάτικς, Δάριγκ, Θεσσαλική, Αλυσίδα κ.ά. έχουν μπει στο «χρονοντούλαπο» της εγχώριας χρηματιστηριακής ιστορίας. Για περισσότερους από 25 τίτλους έχει ανασταλεί η διαπραγμάτευση στο ταμπλό (π.χ. Κλωνατέξ, Ατλάντικ, Εικόνα-Ήχος, Betanet, Ασπίς Πρόνοια, Αφοί Μεσοχωρίτη κ.ά.). Στην επικίνδυνη ζώνη είναι ακόμη 44 μετοχές, οι οποίες βρίσκονται σε καθεστώς επιτήρησης για οικονομικά προβλήματα που παρουσιάζουν οι εταιρείες. Το 2011 την «οδό» του «άρθρου 99» ακολούθησαν 7 εισηγμένες (Νεώριο Σύρου, Εικόνα & Ηχος, Alter, Alapis, Πετζετάκις, Τεγόπουλος, PC Systems), ενώ το 2010 αιτήματα για υπαγωγή είχαν υποβάλει 8 εταιρείες (Microland, Αφοί Μεσοχωρίτη, Ελληνικές Ιχθ/γειες, Εδραση Ψαλλίδας, ΣΑΟΣ, Ατλάντικ, Ridenco).