«Της νέας γενιάς είμαστε μεις, το πιο κρυφό καμάρι που ανοίξαμε το δρόμο μας, Ελλάδα μας, στις 23 Φλεβάρη…»

Γράφει ο kokkiniotis

Σαν σήμερα, πριν 70 χρόνια, στις 23 Φλεβάρη του 1943, ιδρύεται στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ηρωική και χιλιοτραγουδισμένη ΕΠΟΝ.
Η ΕΠΟΝ, πέρα από το γεγονός ότι αναδείχθηκε στη σημαντικότερη και μεγαλύτερη οργάνωση νεολαίας που έδρασε στη διάρκεια της κατοχής, αποτελεί ιστορικά και τη μαζικότερη οργάνωση νεολαίας στην Ελλάδα, με το μεγαλύτερο δίκτυο οργανώσεων στις μεγάλες πόλεις και την ύπαιθρο και με σημαντική συμμετοχή στην ένοπλη αντίσταση του λαού μας μέσα από τις γραμμές του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, τουΕΛΑΣ.
Η Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΠΟΝ, που παραθέτουμε στη συνέχεια, υπογράφηκε σε μυστική σύσκεψη στην οδό Δουκίσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελοκήπους, στο σπίτι του δάσκαλου Δημητράτου.

Είχε προηγηθεί απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου Νέων (ΕΑΜΝ). Πρόκειται για το τμήμα νεολαίας του ΕΑΜ που είχε ιδρυθεί στις 5 Φλεβάρη 1942 στην Αθήνα με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ.
Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ οι οργανώσεις που την συνίδρυσαν αυτοδιαλύθηκαν και συγχωνεύτηκαν στις γραμμές της.
Χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη της Ιστορίας της ΕΠΟΝ, είναι το βιβλίο «Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ», προϊόν ερευνητικής εργασίας του Δημήτρη Δημητρόπουλου και τηςΕυδοκίας Ολυμπίτου, της αξέχαστης συντρόφισσας Εύης που τόσο πρόωρα χάσαμε.



Παρουσιάζει με τη μορφή αναλυτικού καταλόγου, ταξινομημένο το Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ το οποίο φυλάσσεται σήμερα στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.).

Πρόκειται για αρχειακό υλικό το οποίο διασώθηκε θαμμένο στον κήπο μιας βίλας στην Εκάλη μέσα σε τενεκέδες που στεγανοποιήθηκαν πρόχειρα. Την απόφαση για το θάψιμο του πολύτιμου αυτού αρχείου πήραν με την έναρξη του εμφυλίου τα μέλη του Κ.Σ. της ΕΠΟΝ Φώκος Βέττας, Αδάμ Μολυβδάς, Σταύρος Κασιμάτης και Σταύρος Γιαννακόπουλος (Πέτρος Ανταίος).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν μικρά σημειώματα-αναφορές που αποτυπώνουν λεπτομέρειες από ιστορικά γεγονότα.

Για παράδειγμα, σε ένα μικρό φύλλο χαρτιού που επιγράφεται: «Στιγμιότυπα απ” τις σφαγές της Κοκκινιάς», ο ανώνυμος συντάκτης του δίνει μια συγκλονιστική περιγραφή από το μπλόκο της Κοκκινιάς, στις 17 Αυγούστου του 1944. Ένα μικρό απόσπασμά του αναδεικνύει την ένταση και το πάθος της στιγμής:

«Η Διαμάντω του φρουραρχείου των Γερμανικών. Όλη η Κοκκινιά την είδε στις μάχες με το όπλο στα χέρια. Μας την σκότωσαν και αυτή οι ανθρωποφάγοι του φασισμού. Πριν την σκοτώσουν οι σαύρες, τα τσολιαδάκια, της έκαναν το σχήμα φωνάζοντάς την: καπετάνισσα. Ζει στην ψυχή μας πάντα η Διαμάντω. Καρτερούμε την ημέρα που 100 δολοφόνοι θα πληρώσουν με τη ζωή τους για τη Διαμάντω».

Μπορεί κανείς να διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο εδώ.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σχετική με την ΕΠΟΝ επετειακή ανάρτηση στο μπλογκ μας.

Θα επανέλθουμε με αποσπάσματα από το βιβλίο της Μαρίας Καρρά: «ΕΠΟΝΙΤΙΣΑ στους δρόμους και στις γειτονιές της Αθήνας».

Ο τίτλος της αποψινής μας ανάρτησης είναι απόσπασμα από το παρακάτω γνωστό αντάρτικο τραγούδι:

Απάνω στα ψηλά βουνά αντάρτες ΕΠΟΝίτες

απάνω στα ψηλά βουνά αντάρτες ΕΛΑΣίτες

παλεύουν για τη λευτεριά Ελλάδα μας

χτυπώντας τους φασίστες (δις).

Ω Ελλάδα μας γλυκιά, δεν θέλουμε το βασιλιά,

Ω Ελλάδα μας γλυκιά, Δημοκρατία λαϊκιά.

Της νέας γενιάς είμαστε “μεις

το πιο κρυφό καμάρι,

που ανοίξαμε το δρόμο μας Ελλάδα μας

στις 23 Φλεβάρη.

Ω Ελλάδα μας γλυκιά δημοκρατία λαϊκιά εμπρός παιδιά

Ω Ελλάδα μας γλυκιά σφυρί, δρεπάνι και γροθιά

Χέρι με χέρι στη φωτιά (δουλειά),

όλοι μας ενωμένοι,

Κάτω ο φασισμός παιδιά Ελλάδα μας

η ΝΙΚΗ μας προσμένει.

Ω Ελλάδα μας γλυκιά δημοκρατία λαϊκιά εμπρός παιδιά

Ω Ελλάδα μας γλυκιά σφυρί, δρεπάνι και γροθιά

Πρωτοπορία του λαού για μια ζωή καινούρια

Πρωτοπορία του λαού για μια ζωή καινούρια

δίχως πολέμους και σφαγές Ελλάδα μας

με γέλια και τραγούδια

Ω Ελλάδα μας γλυκιά δημοκρατία λαϊκιά εμπρός παιδιά

Ω Ελλάδα μας γλυκιά σφυρί, δρεπάνι και γροθιά

Στο βίντεο που ακολουθεί ακούγεται ο Ύμνος της ΕΠΟΝ σε στίχους της Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη.

Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΠΟΝ

1. Σήμερα 23 Φλεβάρη 1943 συνήλθε στην Αθήνα Πανελλαδική Σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος:
α) Οι αντιπροσωπείες εθνικών οργανώσεων Νέων: “Αγροτικής Νεολαίας Ελλάδος”, “Ενιαίας Εθνικοαπελευθερωτικής Εργατοϋπαλληλικής Νεολαίας”, “Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας”, “Ένωσης Νέων Αγωνιστών Ρούμελης”, “Θεσσαλικού Ιερού Λόχου”, “Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας”, “Λεύτερης Νέας”, “Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος”, “Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδος”, “Φιλικής Εταιρείας Νέων”.
β) Αντιπροσωπεία του ΕΑΜΝ Μακεδονίας, Πελοποννήσου και τα μέλη της ΚΕ του ΕΑΜΝ.
γ) Αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου των Φίλων της Νέας Γενιάς.
2. Η σύσκεψη συνήλθε με την πρωτοβουλία της ΚΕ του ΕΑΜΝ και με σκοπό ίδρυσης Ενιαίας Πανελλαδικής οργάνωσης της νέας γενιάς. Η σύσκεψη ομόφωνα απεφάσισε την ίδρυση της ενιαίας οργάνωσης με τον τίτλο Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) και με έδρα την Αθήνα.

3. Η ίδρυση της ΕΠΟΝ πραγματοποιείται με την διάλυση και συγχώνευση όλων των οργανώσεων που υπογράφουν αυτό το ιδρυτικό. Με την υπογραφή αυτού του ιδρυτικού, όλες οι παραπάνω οργανώσεις παύουν να υφίστανται και αυτόματα οι δυνάμεις, τα τεχνικά, οικονομικά κλπ. μέσα περνούν στην ΕΠΟΝ. Αυτός ο όρος αφορά και την ΚΕ του ΕΑΜΝ και τις ιδιαίτερες δυνάμεις του που είναι συγκροτημένες σε ομάδες του.

4. Η Πανελλαδική σύσκεψη απεφάσισε ομόφωνα την εκλογή προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου και του έδωσε την εντολή να διευθύνει την ΕΠΟΝ ώσπου να συνέλθει Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ που θα εκλέξει το νόμιμο συμβούλιο. Ως την σύγκληση συνδιάσκεψης ή συνεδρίου το προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο θα διευθύνει την ΕΠΟΝ.

5. Η Πανελλαδική σύσκεψη εκλέγει τριμελή επιτροπή επεξεργασίας καταστατικού της ΕΠΟΝ. Το καταστατικό αμέσως μετά την έγκρισή του απ’ το Προεδρείο του Προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου μπαίνει σε εφαρμογή. Η τελική έγκριση του καταστατικού θα γίνει από την πρώτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ.

6. Οι βασικοί σκοποί που πρέπει να περιέχονται στο καταστατικό της ΕΠΟΝ είναι:

α) Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.

β) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον, και με οποιανδήποτε μορφή και αν παρουσιαστεί. αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού και της νέας γενιάς.

γ) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και της αδερφικής συνεργασίας όλων των λαών και των νεολαιών και ειδικά της Βαλκανικής.
δ) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών, εκπολιτιστικών και μορφωτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς. Γενικά πρέπει να καθορίζεται στο καταστατικό ότι η ΕΠΟΝ είναι οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική-προοδευτική, αντιπολεμική-φιλειρηνική.

ε) Αποφασίζεται η έκδοση δημοσιογραφικού κεντρικού οργάνου με τίτλο “Νέα Γενιά”.

στ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει και αναθέτει στο Προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ να κάνει διαπραγματεύσεις με κάθε εθνική οργάνωση νέων που δεν θάχει προσχωρήσει στην ΕΠΟΝ με σκοπό να προσχωρήσει. Βάση για διαπραγματεύσεις και για προσχώρηση στην ΕΠΟΝ, είναι οι αρχές που περιέχει το καταστατικό της.

ζ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στο ΕΑΜ σαν εκπρόσωπο της νέας γενιάς, με συμμετοχή αντιπροσώπου της στην ΚΕ του ΕΑΜ.

Αθήναι 23 Φλεβάρη 1943

Ακολουθούν οι υπογραφές των αντιπροσώπων

Σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία του στελέχους της ΟΚΝΕ Αδάμ Μολυβδά, στη σύσκεψη πήραν μέρος οι παρακάτω:

1) Από μέρους της ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας) οι Δ. Βλαντάς και Στ. Γιαννακόπουλος (Πέτρος Ανταίος)

2) Από μέρους της ΣΕΠΕ (Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας ) Σκεύος και Λυκούργος

3) Από μέρους της ΛΕΝ (Λεύτερη Νέα) ο Πλουμίδης

4) Από μέρους της Αγροτικής Νεολαίας οι Βογιατ. Στεργιόπουλος και Σκληρός.

5) Από μέρους της Ένωσης Νέων Ρούμελης ο Μολυβδάς Αδάμ

6) Από μέρους του Θεσσαλικού Ιερού Λόχου ο Κυρ. Τσακίρης.

7) Από μέρους της Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας οι Μπ. Δρακόπουλος και Κ. Φιλίνης.

8) Από μέρους της Εργαζόμενης Νεολαίας οι Π. Διβέρης και Γ. Τρικαλλινός

9) Από μέρους της Ελεύθερης Νέας οι Ηλ. Αποστόλου, Ματίνα, Βενιτράτου και Ιμβριώτου.

10) Από μέρους της Φιλικής Εταιρείας Νέων οι Προέδρου και Λιναρδάτος

11) Από μέρους των Φοιτητών ο Σταύρος Κασιμάτης.

12) Από μέρους των Νέων Μακεδονίας ο Βαγγέλης Βασβανάς.

13) Από την Πελοπόννησο ο Θόδωρος Λιακόπουλος.

14) Από μέρους του Εθνικού Συμβούλιου Νέων οι Γεωργαλάς, Ρουσσόπουλος και Σβώλου

http://vathikokkino.com