Ρεπορτάζ στα σχολεία που καλοδέχτηκαν τα προσφυγόπουλα

HuffPost Greece | Αλέξανδρος Γαγλίας

Θησείο, 72ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών «Ανδρέας Κάλβος», τελευταία βδομάδα μαθημάτων για το 2016. Στην αυλή του σχολείου οι δάσκαλοι καλούν τα παιδιά να αφήσουν τα παιχνίδια και τις μπάλες- αυτά, τρέχοντας, στοιχίζονται σε γραμμές. Ένας δάσκαλος τους μιλάει, σε κάποια απευθύνεται με το μικρό τους. Ξενικά ονόματα, αλλά δικά μας παιδιά. «Δεν διαχωρίζονται τα παιδιά, σε «δικά μας» και «ξένα», ή «δικά τους». Όλα τους είναι παιδιά, μάλιστα, παιδιά μας», λέει ο Αποστόλης Σιαπάτης, πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου. Κάθε μεσημέρι στις 14:00 λεωφορείο μεταφέρει τους μαθητές και συνοδούς τους από τον ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης) από το προσφυγικό camp του Ελαιώνα στη σχολική μονάδα του κέντρου της Αθήνας. Μέχρι τις 18.00 κάθε απόγευμα τα προσφυγάκια θυμούνται- ή ανακαλύπτουν πρώτη φορά την ζωή στο σχολείο, κοινωνικοποιούνται και εκπαιδεύονται, όπως όλα τα παιδιά δικαιούνται.

«Ξεκινάμε, μπαίνουμε στις τάξεις», ακούω τον δάσκαλο να φωνάζει και ένας σούσουρος χαράς αντηχεί στην αυλή. Τρέχοντας, κάποιοι πιασμένοι από το χέρι ή τους ώμους, οι μικροί πρόσφυγες- μαθητές ανεβαίνουν στις τάξεις τους. «Είναι απίστευτο ότι για αυτά τα παιδιά υπήρξαν τόσο αρνητικές αντιδράσεις από Έλληνες γονείς», αντανακλαστικά σχολιάζω στον κύριο Σιαπάτη. «Το Ωραιόκαστρο κακώς δε δέχτηκε τα παιδιά, γιατί θα είχαν και αυτοί τη δική μας, απόλυτα θετική εμπειρία», απαντάει αμέσως στην έμμεση ερώτηση.

Τα γεγονότα στο Ωραιόκαστρο, ή τη Φιλιππιάδα, οι αλήστου μνήμης ανακοινώσεις Συλλόγων Γονέων και οι τσαμπουκάδες «ακτιβιστές γονείς» που έκλειναν τις πόρτες των σχολείων των παιδιών τους με άλυσσους, έπαιζαν για μέρες πρώτα θέματα στα ελληνικά media. Τι συνέβη όμως στα σχολεία που καλοδέχτηκαν τα προσφυγόπουλα; Πως εξελίχθηκε εκεί η εκπαιδευτική διαδικασία και ζωή; Μηπως πληγήκανε από επιδημίες, δέχτηκαν βία οι γηγενείς από τους πρόσφυγες μαθητές, ή αλλοιώθηκε η ελληνοχριστιανική πολιτισμική ταυτότητα; Και, στα σοβαρά τώρα, πως κυλάει αυτό το απαιτητικό εκπαιδευτικό εγχείρημα επανα- σχολειοποίησης παιδιών που πέρασαν τόσα δεινά; Πως ανταποκρίνονται τα ίδια τα παιδιά και πόσο αυτές οι 4 ώρες στο θρανίο και την αυλή υποστηρίζουν την επανασύσταση μιας «κανονικής» παιδικής ζωής;

Η HuffPost Greece έκανε ρεπορτάζ σε δύο δημόσια σχολεία της Αθήνας- μιλήσαμε με γονείς από το 72ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών «Ανδρέας Κάλβος», μπήκαμε στις τάξεις των προσφυγόπουλων στο 2ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Ταύρου και ακούσαμε τους δασκάλους τους να μας μιλούν για τις προκλήσεις, τα έντονα συναισθήματα και τα απτά οφέλη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

«Καταρχήν υπήρξε αιφινιδιασμός- και προς τη σχολική μονάδα και προς τους γονείς», λέει ο κ. Σιαπάτης. «Ειδοποιηθήκαμε σαν Σύλλογος Γονέων του 72ου Δημοτικού Πέμπτη βράδυ, 6 Οκτωβρίου, ότι τη Δευτέρα ξεκινούσε η λειτουργία της ΔΥΕΠ (Δομή Υποδοχής για την Εκπαίδευση Προσφύγων). Σαν Δ.Σ. είπαμε αμέσως ότι υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των παιδιών, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, θρησκείας ή οικονομικής κατάστασης, στην εκπαίδευση και τη μόρφωση- είναι άλλωστε συνταγματικά κατοχυρωμένο και διεθνώς αναγνωρισμένο. Υποδεχτήκαμε τα παιδιά (πρόσφυγες) με κεράσματα και οι μαθητές του σχολείου ζωγράφισαν «καλωσήρθατε» σε κολάζ. Χαρήκαμε γιατί βλέπαμε χαμογελαστά παιδιά που εντάσσονταν πάλι σε σχολικό περιβάλλον, μετά από ζωή σε εμπόλεμες ζώνες, στρατόπεδα συγκέντρωσης και hot spots. Αλλά τέθηκε το ερώτημα κατά πόσον ήταν έτοιμο το σχολείο μας να δεχθεί μια τέτοια παράλληλη δομή. Ήδη υπήρχαν ζητήματα στη λειτουργία της σχολικής μονάδας. Πρόσληψη δεύτερης καθαρίστριας δεν είχε γίνει ακόμη και όταν στο σχολείο προστίθενται 45 παιδάκια, φυσιολογικά αναρωτιέσαι αν η υπάρχουσα σχολική μονάδα μπορεί να καλύψει τις πρόσθετες ανάγκες. Θα επαρκεί το γραφικό υλικό ή οι υπολογιστές; Δεύτερη βάρδια φύλακα δεν είχαμε.

Επικεντρωθήκαμε στο να πιέσουμε τους αρμόδιους να υποστηριχθεί η σχολική μονάδα ώστε το σχολείο μας να λειτουργεί ομαλά, απρόσκοπτα και αν είναι δυνατόν με καλύτερους ακόμη όρους

Το καταφέρατε αυτό;

Και με το παραπάνω. Μέσα σε δύο μέρες έγινε πρόσληψη δεύτερης καθαρίστριας και μέσα σε μια βδομάδα προσλήφθηκε και δεύτερος σχολικός φύλακας. Όλα τα γραφειοκρατικά κωλύμματα ξεπεράστηκαν αμέσως-ήρθε αθλητικό υλικό, φωτοτυπικά μηχανήματα, προτζέκτορες, υπολογιστές. Βέβαια όλα αυτά θα έπρεπε να είναι δεδομένα για το δημόσιο σχολείο και να μην γίνονται υπό πίεση. Το υπουργείο έσπευσε γιατί δεν ήθελε να φανεί προς τα έξω ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει την παράλληλη δομή, ούτε να δώσει πάτημα στους γονείς να δυστροπήσουν.

«Αρνητικές αντιδράσεις από γονείς δεν υπήρξαν στο σχολείο σας;», ρωτάω τον κ. Σιαπάτη.

Υπήρξαν», απαντάει. «Κάποιες οφείλονταν στον αρχικό αιφνιδιασμό, άλλες είχαν κίνητρο ξενοφοβικό έως ρατσιστικό

«Οι όποιες αντιδράσεις εδώ ήταν εντελώς μειοψηφικές, η πλειονότητα των γονιών κράτησε θετική στάση και η έγνοια τους ήταν πόσο ομαλά θα φιλοξενηθούν τα παιδιά στο σχολείο», συμπληρώνει η Ζηνοβία Σαπουνά, μητέρα μαθητή του σχολείου. «Δεν είπε κανείς εδώ να μην έρθουν τα προσφυγόπουλα στο σχολείο, ούτε ότι αν έρθουν θα πάρει τα παιδιά του σε άλλο σχολείο. Ανησυχίες εκδηλώθηκαν, γκρίνιες, κάποιες προκαταλήψεις ίσως».

Ζηνοβία Σαπουνά και Αποστόλης Σιαπάτης

«Χάθηκε το μπουφάν ενός παιδιού και θεώρησε ο γονέας ότι ίσως το έκλεψε κάποιο προσφυγάκι», λέει ο Αποστόλης Σιαπάτης. «Βρέθηκε, όμως, το μπουφάν την επόμενη μέρα...».

Σε ποιες ενέργειες προβήκατε σαν Σύλλογος Γονέων;

Καλέσαμε άμεσα Γενική Συνέλευση. Η προσέλευση των γονιών ήταν αθρόα και παρέστησαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Παιδείας, του Δήμου Αθηναίων, της Περιφέρειας Αττικής, η Διευθύντρια του σχολείο και ο σχολικός σύμβουλος. Τέθηκαν ερωτήματα και λύθηκαν απορίες που ευλόγως υπήρχαν γιατί ως γονιός ανησυχείς. Λίγες μέρες μετά κάναμε και δεύτερη συνέλευση όπου προσκαλέσαμε υπευθυνο του ΚΕΕΛΠΝΟ- ώστε να ενημερωθούμε για θέματα εμβολιασμών, λοιμώξεων και επιδημιών- ψυχολόγο και ειδικό επιστήμονα από τον Συνήγορο του Παιδιού. Εκεί δόθηκαν ακόμα περισσότερες απαντήσεις, το ακροατήριο έμεινε ικανοποιημένο και σταμάτησαν άλλου τύπου φωνές και αντιδράσεις. Δεν τους έπαιρνε πλέον.

Η καθημερινότητα η ίδια», συνεχίζει η Ζηνοβία Σαπουνά, «αποδεικνύει καθημερινά ότι τα παιδιά μας δεν κινδυνεύουν από άλλα παιδάκια. Γιατί ακριβώς είναι παιδιά- θα τα βρούνε μεταξύ τους. Θα παίξουν, θα μαλώσουν κιόλας, όπως όλα τα παιδιά, σε όλα τα σχολεία του κόσμου, θα γελάσουν, θα κλάψουν, θα τραγουδήσουν, θα καταφέρουν να επικοινωνήσουν τελικά

«Δεν υπήρξε ποτέ βίαιη συμπεριφορά, τα θέματα υγείας απαντήθηκαν, τα ζητήματα λειτουργίας του σχολείου λυθήκανε. Δεν υπήρξε ποτέ λόγος ή αφορμή να βρει κάποιος κάτι μεμπτό. Και το σημαντικότερο είναι πως και τα ίδια τα παιδιά μας μεταφέρουν μια εικόνα απόλυτα φυσιολογική. "Παιδιά είναι (τα προσφυγόπουλα) και παίζουμε μαζί τους σε ένα διάλειμμα", αυτό μας λένε», σχολιάζει ο Αποστόλης Σιαπάτης.

«Τι εικόνες σας έχουν μεταφερθεί από τα παιδιά σας;», τους ρωτάω. 

«Το Ολοήμερο σχολάει στις 16:00 και τα προσφυγόπουλα ξεκινούν μαθήματα στις 14:00, μόνο στο διάλειμμα 15:00- 15:15 συνυπάρχουν στην αυλή», απαντά ο κ. Σιαπάτης. «Ο γιος μου χάρηκε που έπαιξαν μαζί ποδόσφαιρο. Φτιάξανε δυο ομάδες ποδοσφαίρου, όπως κάνουν τα αγόρια, μεικτή ομως- χωρίστηκαν, βρήκαν μια μπάλα και έπαιξαν. Ξέρεις τι μου είπε στο σπίτι; Ότι δεν είναι καλοί στην μπάλα, αλλά ξέρουν πολύ καλά Αγγλικά (γελάει)».

«Και η κόρη μου, καλοπροαίρετα, με ρώτησε γιατί ήρθαν αυτά τα παιδιά εδώ σχολείο- της εξήγησα ότι έχουνε πόλεμο στην πατρίδα τους και πιθανόν το σπίτι τους και το σχολείο τους έχουν βομβαρδιστεί. Κατάλαβε, αμέσως...».

Δημήτρης Φιλελές, διευθυντής 2ου Δημοτικού Ταύρου

Tην επόμενη μέρα επισκέπτομαι το 2ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Ταύρου- με τον διευθυντή του σχολείου, κ. Δημήτρη Φιλελέ είχα επικοινωνήσει πρώτη φορά στις αρχές Νοεμβρίου και από τότε σποραδικά μιλούσαμε για την εξέλιξη του πρότζεκτ της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων. «Οι αλλαγές που σταδιακά έχουν επέλθει είναι όλες προς το καλύτερο», λέει ο ίδιος. «Κάθε αίτημά μας για αναλώσιμα υλικά ή προσλήψεις προσωπικού στην καθαριότητα έχει ικανοποιηθεί. Και για τη θέρμανση, όπου η κατανάλωσή μας είναι αυξημένη, το Υπουργείο έχει δεσμευτεί ότι το κόστος θα καλυφθεί, ενώ ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Καπάνταης, ανταποκρίθηκε θετικά στο αίτημά μας να υπάρχει μια μικρή σίτιση για αυτά τα παιδιά- είναι πολλές οι ώρες, από τις 12.30 που μαζεύονται στον Ελαιώνα, μέχρι τις 19:00 σχεδόν που επιστρέφουν από το σχολείο, για να μένει ένα παιδί νηστικό. Πλέον, μπορούμε να παρέχουμε στα παιδιά κι ένα μικρό γεύμα (φρούτα, κρουασάν, χυμό)».

Ρωτάω τον διευθυντή του σχολείου πως βλέπει την εξέλιξη αυτής της παράλληλης δομής εκπαίδευσης των προσφύγων στην Ελλάδα. «Νομίζω ότι αυτή η σχολική χρονιά θα κυλήσει κάπως έτσι... Το επόμενο βήμα δεν το γνωρίζω, αν έχει σχεδιαστεί ή σχεδιάζεται κάτι. Θέλω να ελπίζω ότι από του χρόνου (Σεπτέμβρης 2017) αυτός ο μαθητικός πληθυσμός δεν θα διανεμηθεί στις πρωινές τάξεις ενός μόνο σχολείου, του δικού μας- το σχολείο θα υπερφορτωθεί και είναι άδικο και αντιεκπαιδευτικό να δημιουργηθούν σε ορισμένα σχολεία προϋποθέσεις εσωτερικής γκετοποίησης. Τότε, δεν θα είναι αδικαιολόγητο εάν η τοπική κοινωνία στραφεί απέναντί μας- ήδη ο πιεσμένος Έλληνας, λόγω της δύσκολης πραγματικότητας, της άγνοιας, κυρίως, ή ακόμα και της λάθος στάσης απέναντι σε κάποια ζητήματα, είναι οριακός... Ας μην ξεπεράσουμε αυτό το όριο με λανθασμένες ενέργειες.

Τα προσφυγόπουλα πρέπει να μορφωθούν όπως όλα τα παιδιά, αλλά με ισοκατανομή τους σε όλα τα σχολεία

Η Γκέλη Βλαχοπούλου, αντιπρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ταύρου. Πριν οργανωθεί ένα μικρό γεύμα των παιδιών, κατόπιν αιτήματος του Συλλόγου Γονέων και της Διεύθυνσης του σχολείου, από την Περιφέρεια Αττικής, η κ. Βλαχοπούλου μαζί με άλλους γονείς ανέλαβαν εθελοντικά να καλύπτουν τη σίτιση των προσφύγων μαθητών. «Και όμως, ένα καλοσυνάτο βλέμμα ή μια ζεστή αγκαλιά είναι πιο σημαντικά από την υλική προσφορά. Νομίζω αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη, όπως, ανά πάση στιγμή, μπορεί να βρεθούμε όλοι μας».

«Η εκπαίδευση των προσφυγόπουλων», συνεχίζει ο ίδιος, «ξεκίνησε από μια υπαρκτή, έκτακτη ανάγκη. Δημιουργήθηκε αυτή η παράλληλη δομή, λειτουργεί, αλλά πρέπει να βηματίσει, να εξελιχθεί. Αλλιώς δεν θα προσφέρει κάτι ουσιαστικό, ούτε στα ίδια τα παιδιά, ούτε στην ελληνική κοινωνία. Νομίζω πως τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά δεν θα φύγουν από την Ελλάδα όσο γρήγορα λέγεται, έστω κι αν αυτή είναι η επιθυμία των ίδιων και των οικογένειών τους. Πρέπει να κάνουμε έναν εκπαιδευτικό και κοινωνικό σχεδιασμό, ώστε να αφομοιωθούν και να ενταχθούν λειτουργικά αντί να είναι δακτυλοδεικτούμενα. Χρειάζεται σχεδιασμός- και έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Υπάρχουν αυτά τα πρώτα θετικά αποτελέσματα αλλά δεν πρέπει να ενθουσιαζόμαστε- ο προγραμματισμός και η δημιουργία σοβαρών, μόνιμων δομών είναι επωφελέστερα του ενθουσιασμού ότι «κάτι κάνουμε».

Το λεωφορείο από τον προσφυγικό καταυλισμό του Ελαιώνα έχει φτάσει. Περίπου 40 παιδιά παίζουν στην αυλή- φαίνονται πολύ χαρούμενα και με μια πρώτη ματιά είναι, ευτυχώς, αδύνατο να σου πάει ο νους στα πολεμικά πεδία από που διέφυγαν, στα σύνορα που με κάθε τρόπο διέσχισαν, τους διακινητές που αντίκρυσαν, τις θάλασσες που έπρεπε να περάσουν για να σωθούν. Παρέμεινα από την αρχή μέχρι σχεδόν να χτυπήσει το τελευταίο κουδούνι- υπερκινητικά στην αρχή, ηρεμούσαν όσο η ώρα περνούσε.

Επικοινωνιακά, ομιλητικά, ευγενικά- κάθε φορά που απηύθυναν το λόγο ξεκινούσαν με ένα «συγνώμη,». Μίλησα και έπαιξα μαζί τους στα διαλείμματα αλλά δεν έκανα καμία συνέντευξη, μπήκα στις τάξεις, προσπαθώντας, όμως, να μην ενοχλήσω την εκπαιδευτική διαδικασία ούτε να διαταράξω την ισορροπία του σχολικού περιβάλλοντος. Δεν έκανα στα παιδιά καμιά ερώτηση για την ζωή που άφησαν πίσω, το ταξίδι του ξεριζωμού τους, την καθημερινότητά τους σε έναν καταυλισμό. Αρκούμαι να καταγράψω εδώ την περηφάνια τους όταν, από μόνα τους, μου έλεγαν από που είναι- «Αφγανιστάν», ή «Συρία», και το βλέμμα τους έλαμπε. Ή την αυθόρμητη χαρά τους όταν άκουγαν τη λέξη «Ελλάδα», ή «Ευρώπη». Τη ζωή και την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων στο ελληνικό δημόσιο σχολείο καταγράφουν καλύτερα οι εικόνες που παραθέτουμε. Και οι διηγήσεις των δασκάλων τους, που η προσπάθειά τους μέσα και έξω από την σχολική αίθουσα είναι πραγματικά συγκινητική.

Η Τέτη Νικολοπούλου είναι γυμνάστρια- διδάσκει στα παιδιά χορό, ομαδικά παιχνίδια, ακόμα και ελληνικά ή αγγλικά μέσα από την καθημερινή ανάγκη για επικοινωνία.

Είναι μια δύσκολη δουλειά γιατί τα παιδιά δε μιλάνε τη γλώσσα και δεν έχουμε μεταφραστή. Οι γλώσσες που μιλάνε τα παιδιά είναι φαρσί, ουρντού ή αραβικά. Υπάρχει μεγάλη βιασύνη από τους γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά, να μάθουν αγγλικά. Θεωρούν ότι κάποια στιγμή θα φύγουνε και τους ενδιαφέρει περισσότερο να μάθουν αγγλικά παρά ελληνικά

Τέτη Νικολοπούλου

«Έχετε συναντήσει γονείς των παιδιών;», ρωτάω την κυρία Νικολοπούλου. «Ναι, για να έχουμε μια ανατροφοδότηση από αυτούς για το πως περνάνε τα παιδιά τους στο σχολείο. Είχαμε πολύ καλή επαφή- καλοί άνθρωποι που ανησυχούν πολύ για τα παιδιά τους. Φοβισμένοι άνθρωποι, τρομαγμένοι, μας κοιτάνε στα μάτια και θέλουν να μας πούνε τον πόνο τους και να καταλάβουν τι γίνεται με τα παιδιά τους. Αισθάνθηκα πως νιώθουν ευγνωμοσύνη προς την Ελλάδα και τους Έλληνες».

Τα ίδια τα παιδιά;

Πολλά παιδιά είναι ακόμη σε δύσκολη ψυχολογική κατάσταση. Έχουν ζήσει φριχτά πράγματα- και οι γονείς ένιωσαν την ανάγκη να μας το εκφράσουν αυτό. Αρκετά παιδιά έχουν ακόμη μια επιθετικότητα. Δεν είχαν εργαλεία να επεξεργαστούν το θυμό τους- μερικές φορές ακόμη θυμώνουν γρήγορα, πιάνονται στα χέρια εύκολα, έχουν μια κτητικότητα, θέλουν συνέχεια να είναι πρώτα και δεν έχουν μάθει να συμμετέχουν ή να παίζουν ομαδικά. Δεν έχουν μάθει να μοιράζονται. Και δεν έχουνε σχολειοποιηθεί- είχαν έλλειψη βασικών αρχών για το πως πρέπει να λειτουργούν στο σχολείο, πότε και πως μπαίνω ή βγαίνω από την τάξη, σηκώνομαι ή κάθομαι στο θρανίο. Έχουνε ακόμα μεγάλες ανασφάλειες, προφανώς από τα βιώματά τους. Σε αυτό το σημείο δουλέψαμε πολύ, δύο μήνες παλεύαμε να οργανωθούνε σε γραμμές ή να ανεβαίνουν τις σκάλες χωρίς να κινδυνεύουνε. Έπρεπε να εμπιστευτούνε και να ηρεμήσουνε. Και έχουνε πια τεράστια βελτίωση.

«Αρχικά λειτούργησαν δύο τμήματα και τα παιδιά χωρίστηκαν ανάλογα με τη μητρική τους γλώσσα (φαρσί ή αραβικά) και όχι την ηλικία τους», λέει η Άννα Σαλαμούρα, δασκάλα των παιδιών, που εργάζεται στην ΔΥΕΠ ως ωρομίσθια. «Όσο ηρεμούσαν τα πράγματα και δουλεύαμε περισσότερο, χωρίσαμε τα παιδιά σε 3 τμήματα. Στο πρώτο συνυπάρχουν τα μεγαλύτερα παιδιά, 10- 11 ετών, από Συρία και Αφγανιστάν, στο δεύτερο τμήμα μαθαίνουν μαζί παιδιά 6- 9 ετών από Συρία, Αφγανιστάν, Ιράκ και Πακιστάν, ενώ το τρίτο έχει παιδιά μόνο από το Αφγανιστάν, που είναι και τα περισσότερα». Οι δασκάλες μας λένε ότι τα παιδιά διαδάσκονται γλώσσα (ελληνικά) και μαθηματικά, αγγλικά, γυμναστική, εικαστικά και πληροφορική. Στην αρχή ειδικά επικεντρώθηκαν στη διδασκαλία της γλώσσας, ώστε να μπορέσουν να επικοινωνήσουν. Πολύτιμοι βοηθοί των δασκάλων στην επικοινωνία τους με τους μικρότερους αραβόφωνους μαθητές είναι ακόμη τα μεγαλύτερα παιδιά από τη Συρία, που γνωρίζουν πολύ καλά αγγλικά και συχνά μεταφράζουν από τα αγγλικά στα αραβικά.

«Στην αρχή τα κρατούσαμε στην τάξη με τραγούδια αγγλικά, με χρώματα και αριθμούς και παιχνίδια με κίνηση. Προσπαθούσαμε να τους δώσουμε την αίσθηση της τάξης, ήθελαν να κάνουν μάθημα, να γράψουν, να παρακολουθήσουν τον πίνακα, κάποια δεν ήθελαν να βγούνε από την τάξη ούτε για γυμναστική.

Ένα παιδί από την Συρία όταν μπήκε μέσα στην τάξη αγκάλιασε ένα θρανίο και το φίλησε», λέει η Τέτη Νικολοπούλου

Η εξέλιξή τους;

Πολύ μεγάλη. Ειδικά στη συμπεριφορά- στα ελληνικά δυσκολεύονται ακόμα και είναι απολύτως αναμενόμενο. Έχουν αρχίσει πάντως να κατανοούνε, να μιλήσουν είναι πιο δύσκολο. Είναι συγκινητικό να τα βλέπεις να «τραβάνε» στο μάθημα, να ανταποκρίνονται, να διαβάζουν, να συμμετέχουν σε ομαδικά παιχνίδια. Αρχίσαμε τα ομαδικά παιχνίδια τις τελευταίες μέρες- έπρεπε να προηγηθούν άλλα στάδια. Τώρα βλέπεις να μπαίνουν στο παιχνίδι και τα παιδιά που δεν θέλανε να αλληλεπιδράσουνε και προτιμούσαν να είναι μόνο αυτά πρωταγωνιστές. Τα προσκαλούσαμε να παίξουμε όλοι μαζί και έφευγαν παρεξηγημένα- τώρα συμμετέχουν. Είναι μια μεταμόρφωση συγκινητική.

«Φαίνεται ότι έχουν χαλαρώσει και άρχισαν να μας εμπιστεύονται», συνεχίζει η κυρία Νικολοπούλου.

Είναι ακόμα πολύ συναισθηματικά και βρίσκονται σε μια πιο "μωρουδιακή" ηλικία σε σχέση με την πραγματική τους. Αναγνωρίζουν, όμως, τις καλές προθέσεις μας και εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους με αγκαλιές και φιλιά

Είναι πολλά τα παιδιά που είχαν στερηθεί το σχολείο;

Θυμάμαι τον Μοχάμεντ, από την Συρία, δέκα χρονών και δεν είχε πάει ποτέ σχολείο. Εντελώς αναλφάβητος. Δυστυχώς συναντάς πολλά παιδιά που είναι αισθητά πίσω μαθησιακά, έχουν στερηθεί το σχολείο επί πολλά χρόνια. Και έχουν περάσει πολλά. 

Σας έχουν μιλήσει για τη ζωή στις πατρίδες τους;

Οι ζωγραφιές τους συχνά είναι σοκαριστικές- τα παιδιά διηγούνται με τις ζωγραφιές. Θυμάμαι ένα παιδί είχε ζωγραφίσει κτίρια που βομβαρδίζονταν και κατέρρεαν. Ευτυχώς στα παιδιά είναι πολύ δυνατό το «τώρα», δεν ασχολούνται με το παρελθόν. Όταν τους είπαμε να ζωγραφίσουν το σπίτι τους, ζωγράφισαν τις τροχοβίλες του Ελαιώνα κι όχι το σπίτι τους στη Συρία ή το Αφγανιστάν.

Φεύγοντας από το σχολείο δε μπορώ παρά να εκφράσω στις δασκάλες τον θαυμασμό μου για την προσπάθειά τους. «Υπάρχει τεράστια προθυμία από όλους τους συναδέλφους», λέει η δασκάλα Βανέσα Διβάνη. «Νιώθουμε ότι μας αφορά όλους και θέλουμε να πετύχει. Ήταν μια οριακή κατάσταση και έπρεπε να τα δώσουμε όλα για να γίνει μια σωστή αρχή και να έχει πιθανότητες να πετύχει».

«Κάθε μέρα έρχομαι με θετική διάθεση, γύρω στις 5 το απόγευμα, «κουρελιάζομαι»...», συμπληρώνει η Τέτη Νικολοπούλου. «Είναι πολύ βαρύ αυτό που έχει συμβεί με την βίαιη μετακίνηση αυτών των πληθυσμών. Τώρα αυτά τα παιδιά πρέπει να μορφωθούνε, αλλιώς πάμε χαμένοι όλοι, ως μια χαμένη κοινωνία θα μας γράψει η ιστορία. Τα παιδιά αυτά πρέπει να μορφωθούνε και να ενταχθούνε, να γίνουν Ευρωπαίοι πολίτες. Τελεία».